| |
وزیر اسبق علوم با اشاره به معضلات دانشجویان ایرانی در اوكراین، هند و ... گفت: متأسفانه دانشجویان ایرانی خارج كشور را رها كرده و فقط تعداد محدود دانشجویان بورسیه را تحت پوشش داریم در صورتی كه تعداد دانشجویان غیربورسیه در خارج دهها برابر بورسیه‌هاست.
به گزارش «آرمان»، دكتر جعفر توفیقی گفت: در دوران پس از انقلاب اسلامی با یك جهش جمعیتی مواجه بودیم كه علی رغم اینكه ظرفیت آموزش عالی در كشورمان خیلی توسعه پیدا كرد اما شیب خروج دانشجویان ایرانی از كشور به دلیل محدودیت‌هایی كه كنكور برای داوطلبان آموزش عالی ایجاد می‌كرد خیلی زیاد شد لذا عده ای برای ادامه تحصیل به سمت كشورهای اروپایی، آمریكایی، آسیایی و بلوك شرق رفتند.
وی افزود: در مجموع طیف وسیعی از ایرانیان به دنبال فرصت‌های آموزش عالی بودند و اوكراین نیز به دلیل ملاحظات اقتصادی به راحتی پذیرش می‌داد و از بازار آموزش عالی كه داوطلبان آموزش عالی ایران مرتب هم به آن دامن می‌زدند استفاده می‌كرد. در بازدیدی كه در سال ۸۳ به عنوان وزیر علوم، تحقیقات و فناوری از وضعیت دانشجویان ایرانی در اوكراین داشتم متوجه شدیم كه حجم زیادی از دانشجویان ایرانی به اوكراین می‌آیند كه در آن مقطع حدود ۵ هزار نفر دانشجوی ایرانی به صورت آزاد و با هزینه خودشان در اوكراین تحصیل می‌كردند.
وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فناوری از مشكلات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به عنوان مشكلات دانشجویان ایرانی در اوكراین نام برد اما عمده‌ترین آنها را مشكلات فرهنگی دانست و به مهر گفت: اوكراینی‌ها تا جایی كه می‌توانستند دانشجویان ایرانی را به بهانه‌های مختلف از نظر شهریه، اسكان و تغذیه تحت فشار قرار می‌دادند تا درآمد بیشتری داشته باشند.
جعفر توفیقی خاطرنشان كرد: مشكلات فرهنگی در میان انواع مشكلات دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در اوكراین، مشكلاتی خیلی جدی بودند. دانشجویان ایرانی كاملا رها بودند و هیچ نقطه تمركزی پیدا نمی‌كردند كه به عنوان یك مرجع مشكلات آنها را بررسی كند. البته سرپرستی دانشجویان ایرانی در روسیه فعال بود كه اوكراین را نیز پوشش می‌داد ولی مأموریت آنها بیشتر رسیدگی به بورسیه‌ها بود و برای رسیدگی به امور دانشجویان غیربورسیه تجهیز نشده بودند.وی درباره مشكلات فرهنگی دانشجویان ایرانی در اوكراین گفت: دانشجویان ایرانی در خوابگاه‌های مختلط زندگی می‌كردند. خیلی از آنها دختران جوان كم سن و سال و كم تجربه بودند كه از نظر فرهنگی رها هستند و سرپرستی نمی‌شوند و در معرض مشكلات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قرار دارند.
توفیقی در پاسخ به اینكه راه‌حل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مقطع مسئولیت وی برای رفع مشكلات دانشجویان ایرانی خارج كشور به خصوص اوكراین چه بوده است گفت: یكی از راه حل‌هایی كه در آن مقطع به ذهن می‌رسید این بود كه در داخل ظرفیت‌سازی شود تا آنها به دانشگاه‌های داخل كشور بیایند و ادامه تحصیل دهند. موضوع مشكلات فرهنگی دانشجویان ایرانی در خارج كشور از موضوعاتی بود كه در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مطرح می‌شد و اعضای شورا نیز نسبت به این مشكلات حساس و نگران بودند.
وزیر اسبق علوم خاطرنشان كرد: «مشكلات فرهنگی دانشجویان ایرانی در اوكراین در مقیاسی وسیع‌تر در خیلی دیگر از كشورها تكرار می‌شد.»
توفیقی در پاسخ به اینكه مشكلات فرهنگی دانشجویان ایرانی در مقطع سالهای ۸۳ و ۸۴ كه وی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بوده است در كدام كشورها شدیدتر بود گفت: مشكلات دانشجویان ایرانی در هند در مقیاسی خیلی وسیع‌تر از اوكراین تكرار می‌شد. در هند بعضی مشكلات فرهنگی دانشجویان ایرانی را تهدید می‌كرد كه حتی از موضوع اسكان دانشجویان دختر ایرانی در خوابگاه‌های مختلط نیز پیچیده‌تر بود. در این كشورها هیچ ضابطه خاص فرهنگی وجود نداشت و واقعا نمی‌شد چارچوب و مقرراتی را پیدا كرد.
وی با تاكید بر ضرورت تجهیز سرپرستی‌های دانشجویان ایرانی در خارج كشور گفت: تجربه چین و عربستان نشان می‌داد كه با وجود حجم زیادی از دانشجو كه در خارج از كشورشان مشغول تحصیل هستند اما مدیریت و سرپرستی‌شان قوی‌تر است و تجهیزات بیشتری را برای مدیریت دانشجویان در خارج از كشورشان اختصاص داده‌اند.
وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فناوری در ارزیابی روند خروج از كشور دانشجویان ایرانی گفت: به نظرم خروج دانشجویان از كشور در هر سه مقطع كارشناسی، كارشناسی ارشد و دكتری ادامه دارد. با وجود اینكه در داخل كشور در حال ظرفیت‌سازی برای پذیرش دانشجوی بیشتر هستیم اما خیلی از ظرفیت‌هایی كه در داخل كشور تولید می‌شود متناسب با درخواست داوطلبان نیست. در حال حاضر نیز موج داوطلبان كنكور در كارشناسی ارشد است و فشاری كه در ظرفیت‌های كارشناسی بود در حال حاضر به كارشناسی ارشد و دكتری منتقل شده است.
توفیقی با تاكید بر اینكه به جمعیت دانشجویان ایرانی در خارج كشور باید به عنوان یك سرمایه نگاه كنیم خاطرنشان كرد: "این طور فكر نكنیم كه دانشجویان ایرانی وقتی به صورت آزاد و با هزینه خودشان برای تحصیل به خارج می‌روند دیگر رفته‌اند و بازنمی‌گردند. خیلی از آنها انگیزه بازگشت دارند لذا باید به عنوان یك پروژه نگاه كنیم و موضوع را مدیریت كنیم. یعنی باید سرپرستی‌های دانشجویان ایرانی در خارج كشور را تقویت و تجهیز كنیم تا هم این دانشجویان را از آسیب‌های فرهنگی دور نگاه دارند و هم از نظر اقتصادی به آنها رسیدگی كنند. ضمن اینكه دانشجویان ایرانی در خارج كشور در معرض تهدیدهای سیاسی نیز هستند و بعضا سعی می‌شود از آنها استفاده‌های نامطلوب كنند.
وی افزود: حتی می‌توان دانشجویانی كه قصد تحصیل در خارج كشور با هزینه خودشان را دارند در زمینه رشته تحصیلی یا دانشگاه راهنمایی كرد چرا كه بعضا آنها در رشته‌های خیلی سطح پائین جذب می‌شوند. اگر واقعا قرار است دانشجویی به خارج از كشور برود باید رفتن وی به خارج كشور را به فرصت تبدیل كرد و وی را راهنمایی كرد تا در رشته و دانشگاه خوبی تحصیل كند. وزارت علوم در كمك به آنها می‌تواند با دانشگاه‌های خارجی مذاكره كند و حتی شهریه‌های آنها را كاهش دهد و یا پیگیر وضعیت سامان خوابگاه‌ها باشد.
وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فناوری در خاتمه این گفتگو گفت: ما الان دانشجویان ایرانی خارج كشور را رها كرده‌ایم و فقط تعداد بسیار محدودی دانشجویان بورسیه را تحت پوشش داریم در حالی كه تعداد دانشجویان غیر بورسیه دهها برابر تعداد دانشجویان بورسیه است و با مختصر توجهی به این غیربورسیه‌ها می‌توانیم بازدهی‌شان را افزایش دهیم.
