شش كشور عربي خليج فارس با وجودي كه فقط ۵۰ درصد ساحل اين پهناب را در اختيار دارد اما منشا بيش از ۹۰ درصد آلودگي آن هستند. از جمله مهمترين منابع آلوده كننده در سالهاي اخير مسئله ساخت جزاير مصنوعي در سواحل كشور امارات متحده عربي است.
به گزارش فارس، احداث جزاير مصنوعي از سوي كشورهاي حاشيه خليج فارس و به خصوص امارات متحده عربي سبب شده است، تا اين موضوع با حساسيت بيشتري از سوي كشورهاي منطقه و به خصوص ايران دنبال شود.
بنابر اين گزارش، مقامات ايراني تا بحال تذكرات فراواني را به مقامات اماراتي به دليل احداث اين جزاير و عدم هماهنگي با مقامات كشورهاي حاشيه خليج فارس به خصوص ايران داده اند.
در چنين شرايطي تحليل تاثيرات زيست محيطي و سياسي اين مسئله بسيار مهم به نظر مي رسد، چرا كه هرگونه سستي در پيگيري اين مسئله سبب به خطر افتادن منافع ملي كشور خواهد شد.
*منافع اقتصادي اولويت كشورهاي عربي
آلودگي زيست محيطي سالهاي اخير در نتيجه فعاليتهاي انساني و بهرهبرداري بيرويه از طبيعت بوده است. آلودگي آبها بخش قابل توجهي از بحران آلودگي محيط زيست را تشكيل ميدهد. آبهاي نيلگون خليج فارس نيز از قاعده مستثني نبوده است لذا بحرانهاي زيست محيطي اين اكوسيستم را نيز آلوده نموده است.
طبيعتا حفاظت از اين منطقه وظيفه كليه كشورهاي خليج فارس ميباشد اما كشورهاي عربي منطقه، نه تنها به حفاظت از محيط زيست خليج فارس اهميتي نميدهند بلكه تنها به منظور تامين منافع اقتصادي خود بر گسترش آن ميافزايند.
*امارات بزرگترين آلوده كننده خليج فارس
امارات متحده عربي از كشورهاي جنوبي خليج فارس در زمينه گسترش آلودگيهاي زيستي، گوي سبقت را از ديگران همسايگان ربوده است. ساخت جزاير مصنوعي در سواحل دبي بر اين نكته اذعان دارد. در واقع امارات با ساخت جزاير مصنوعي در سواحل خود ضمن سوء استفاده از قوانين بينالمللي، محيط زيست خليج فارس را نابود ميكند.
*خليج فارس بزرگترين تامين كننده گوشت سفيد ايرانيان
خليج فارس با مساحتي برابر ۴۰ هزار كيلومتر مربع از يك طرف توسط تنگه هرمز به اقيانوس هند راه دارد و در منطقه گرمسيري و خشك واقع شده است. حداكثر درجه حرارت آب خليج فارس در تابستان گاهي به ۳۶ تا ۳۷ درجه ميرسد كه البته ميانگين آن در سطح دريا بين ۲۶ تا ۲۷ درجه است و در اثر شدت گرما ميزان تبخير نيز بسيار بالا است و به ۱۴۰۰ ميليون ليتر در سال ميرسد.
با اين شرايط خليج فارس از تنوع زيستي بالايي برخوردار است. به طوري كه در ميان علفهاي دريايي آن بيش از ۶۰۰ گونه جانوران آبزي زندگي ميكنند. بين ۴۰۰ تا ۴۵۰ گونه ماهي در اين دريا زندگي ميكند كه از تعداد زيادي از اين ماهيان بهرهبرداري اقتصادي ميشود. آبسنگهاي مرجاني، جوامع جلبكي، درختان حرا و مانگرو، ۵۰۰ گونه ماهي، ۱۵ گونه ميگو و ۵ گونه نادر لاكپشت دريايي از ديدنيهاي منحصر به فرد اين درياست. اهميت خليج فارس در ابعاد اقتصادي نه تنها نياز بسياري از بخشهاي اقتصادي را فراهم ميكند بلكه در بعدهاي تغذيهاي نيز بزرگترين تامين كننده گوشت سفيد مصرفي ايرانيان است.
*خيج فارس آلوده ترن منطقه دريايي جهان
اما ميزان تخليه آب در منطقه خليج فارس به خاطر موقعيت خاص جغرافيايي اين منطقه و كم عرضي دهانه تنگه هرمز سبب عدم تخليه مناسب آب در راستاي كاهش تغليظ عوامل شيميايي وغيرطبيعي در اين پهنه آبي است كه بيش از پيش اكولوژي اين منطقه را در برابر عوامل طبيعي و مصنوعي آسيب پذير كرده است.
اين آبراهه بزرگ هم اكنون با مشكلات و ضايعات زيست محيطي فراواني روبروست كه بخش عمده و اصلي آن به فعاليتهاي انساني بازميگردد. اين تهديدات ابعاد مختلفي دارند و از آلودگيهاي نفتي تا صيد بيرويه و ايجاد ساختارهاي مصنوعي و خشك كردن برخي قسمتهاي اين آبراهه بزرگ را شامل ميشود.
در حال حاضر ميزان آلودگي زيست محيطي خليج فارس و درياي عمان حدود ۳.۱ درصد است كه ۴۷ برابر حد متوسط بينالمللي است.
حدود ۹۰ درصد صادرات نفت و فرآوردههاي نفتي خليج فارس به وسيله نفتكشهاي دنيا از تنگه هرمز صورت ميگيرد و ساليانه حدود ۴۰ هزار شناور از اين تنگه عبور ميكند. طبق آمارها و تخمينهاي زده شده ۵۷.۱ درصد آلودگيهاي نفتي خليج فارس مربوط به حمل و نقل نفتكشها و ۲۲.۴ درصد مربوط به بهرهبرداري از دريا است اين در حالي است كه اين آمار و ارقام در ديگر درياهاي جهان در بدترين شرايط به ترتيب ۱۵.۴ و ۴.۴ درصد بوده است. در واقع تمامي مشتريان نفت اين منطقه در آلودگي خليج فارس نقش دارند.
متاسفانه منطقه خليج فارس و درياي عمان بر اساس آخرين آمار ارائه شده در گزارشهاي جهاني بر اثر ورود آلايندهها از كشتيهاي نفتي و تجاري و ۱۰ ميليون تن آلاينده جنگي و فاضلاب يكي از آلودهترين مناطق دريايي جهان است.
* آلودگيهايي با منشا اماراتي
خليج فارس يكي از بزرگترين خليجهاي كره زمين است كه دسترسي و بهرهبرداري از منابع آن ميان هشت كشور تقسيم شده است. شش كشور عربي خليج فارس با وجودي كه فقط ۵۰ درصد ساحل اين پهناب را در اختيار دارد اما منشا بيش از ۹۰ درصد آلودگي آن هستند. از جمله مهمترين منابع آلوده كننده در سالهاي اخير مسئله ساخت جزاير مصنوعي در سواحل كشور امارات متحده عربي است. اما چگونه اين جزاير ايجاد شده و موجبات آلودگي زيستي را فراهم ميآورند.
*جزايري با توان اسكان يك ميليون نفر
دولت امارات عربي متحد اعلام كرد: تا ده سال آينده ۳۲۵ جزيره مصنوعي در آبهاي خليج فارس خواهد ساخت.
در ماه ژانويه سال ۲۰۰۲ ميلادي بود كه اميرنشين دبي شروع به ساخت جزاير مصنوعي نمود. نام اين طرح كه "نخل " نام داشت به سفارش شيخ محمد بن راشد آل مكتوم انجام گرفت. و شامل سه جزيره مصنوعي به شكل نخل ميباشد بانام نخلهاي جميرا، نخل جبل علي، نخل ديرا، كه پس از اتمام اين سه پروژه ۲۵۰ كيلومتر به سواحل امارت افزوده خواهد شد. كارشناسان زمان اتمام اين پروژهها را بين سالهاي ۲۰۱۰ الي ۲۰۱۵ ميدانند.
همچنين پروژه مصنوعي ديگري در حال اجرا است كه مجزي از سه جزيره فوق است و آن يك جزيره مصنوعي به شكل نقشه كره زمين (العالم) مي باشد كه خود شامل ۳۰۰ جزيره است. اين جزيره داراي ابعاد ۶ كيلومتر عرض و ۹ كيلومتر طول ميباشد كه نام جزيرههاي دروني آن بر اساس نام كشورهاي جهان ميباشد. جزيره جميرا با يك تنه اصلي و هفده شاخه، در محدودهاي به ابعاد پنج كيلومتر در پنج كيلومتر گسترده است. جزيره ديرا به تنهايي در حدود چهل و شش ميليون متر مربع مساحت دارد و به شكل درخت نخلي با چهل و يك شاخه طراحي شده است. ديرا خود به تنهايي بزرگترين جزيره مصنوعي جهان خواهد بود و توانايي اسكان حدود يك ميليون نفر را خواهد داشت.
*تقليد كشورهاي عربي خليج فارس از امارت متحده عربي
اين جزاير قرار است در حاشيه سواحل دبي كه يكي از هفت امارت اين كشور كوچك حاشيه جنوبي خليج فارس است احداث شوند،اما طرفداران محيط زيست معتقدند كه اين توسعه جديد عوارض سنگيني را بر اكوسيستم منطقه خاص حوزه خليج فارس وارد ميكند.
لازم به ذكر است كه شيوخ ديگر امارات نيز در رقابتي آشكار با امارت دبي ساخت جزاير مصنوعي را در دستور كار خود قرار دادند. اميرنشين راس الخيمه نيز در حال احداث جزيره مصنوعي "القصر " توسط شركت الوسام عربستان است. النجوم ده جزيره مصنوعي است كه توسط اميرنشين شارجه در حال در جريان ساخت است. بزرگترين اين جزاير جزيره "السعديات " ابوظبي است كه با وسعت ۲۷ كيلومتر خواهد بود كه براي احداث آن بيش از ۱۰۰ ميليارد درهم هزينه خواهد شد.
در پي ساخت جزاير مصنوعي از سوي كشور امارات كشورهاي ديگر نيز اخيرا مانند كشور عمان به تبعيت از امارات درصدد ساخت جزاير مصنوعي در سواحل خود يعني در سواحل جنوبي درياي عمان برآمدهاند كه به منظور مستند كردن آشفتگي بر اثر ورود و ساخت اين جزاير به اين پهنه آبي در سيستم رسوبگذاري خليج پژوهشهايي شكل گرفته است.
*سرمايه اماراتي، طرح آمريكايي
مهندسي به نام "لوئيس آجيميل " از ايالات متحده آمريكا طراح جزاير مصنوعي اماراتي بوده است. مجري اين پروژه نيز تشكيلاتي دولتي توسعه "النخيل " ميباشد كه ميزبان شركتهايي از هلند و بلژيك ميباشند. اين شركت متخصص ايجاد جزاير مصنوعي و خشكاندن زمين است. گفتني است كه النخيل كنسرسيوم سه جانبه اماراتي، آمريكايي و انگليسي است كه كار ساخت جزيره مصنوعي النخيل و العالم را آغاز كرده است. بودجهاي ۲۰ ميليارد دلاري را براي آن در نظر گرفته است.