واکاوی علل بروز افسردگی در زنان

به گزارش واحد مرکزی خبر ، مشکلات زندگی ماشینی و همچنین بحران‌های اجتماعی و فرهنگی جوامع ، باعث تشدید افسردگی شده است .

افسردگی همه امور مربوط به زندگی از جمله کار ، درس خواندن و خوابیدن را مختل می کند و امروزه مردم دریافته اند که این بیماری به صورت شایع گریبانگیر خود یا اطرافیان آنها می شود .

سازمان بهداشت جهانی پیش بینی کرده است تا 20 سال آینده ، مردم بیش از هر بیماری به اختلالات روانی و بیماری افسردگی مبتلا خواهند شد و این بیماری بزرگترین بار اقتصادی و اجتماعی را برای جوامع مختلف در جهان خواهد داشت . این در حالیست که اغلب کشورهای در حال توسعه کمتر از

2 درصد از بودجه ملی خود را به مراقبت های روان درمانی و مقابله با بیماری افسردگی اختصاص داده اند .

رییس مرکز بهداشت آذربایجان شرقی گفت با اجرای برنامه نیاز سنجی سلامت در سامانه بهداشتی این استان ، با هدف اولویت بندی مشکلات بهداشتی همه شهرستان ها به این نتیجه رسیدیم که شمار مبتلایان به بیماری افسردگی در آذربایجان شرقی نسبتا زیاد است و شیوع آن سیر صعودی دارد .

دکتر احمد کوشا افزود با توجه به شیوع این بیماری در میان اقشار مختلف جامعه و تاثیری که در ناتوان سازی جسمی و اجتماعی افراد دارد ، مقابله با افسردگی به عنوان اولویت اول سلامت در استان تعیین شده است .

به گفته او ، بررسی سالهای گذشته نشان می دهد که حدود 21 درصد از جمعیت کشور ، مبتلا به اختلالات روانی و افسردگی هستند و این آمار در استان آذربایجان شرقی بیش از 25 درصد است .

رییس مرکز بهداشت آذربایجان شرقی افزود با استفاده از نظرات کارشناسان ذیربط و اعضای هیات علمی گروه های روانپزشکی ، روانشناسی و مشاوران در سطح استان ، عوامل اصلی بیماری افسردگی به ترتیب نبود تفریح و سرگرمی ، بیکاری ، مشکلات اقتصادی، اعتیاد، طلاق و عوامل ژنتیکی شناخته شده است .

دکتر کوشا با اشاره به اینکه شیوع افسردگی در بین زنان بیشتر از مردان است ، افزود زنان به عللی مانند عوامل ژنتیکی ، هورمونی و مسائل مربوط به زایمان در کنار شرایط محیطی و فرهنگی خاص مانند خانه دار بودن و حضور کمرنگ دراجتماع و در صورت شاغل بودن به علل فشار مضاعف ناشی از کار بیرون از خانه مستعد افسردگی هستند .

رئیس مرکز بهداشت استان آذربایجان شرقی با بیان اینکه میزان متوسط زنان افسرده کشور پنج و سه دهم درصد است ، گفت میزان افسردگی زنان این استان در مقایسه با میزان متوسط زنان کل کشور ، بیش از 2 برابر متوسط کشوری است .

او استرس های ناشی از عوامل محیطی ، مشکلات اجتماعی و خانوادگی ، تعصبات خاص فرهنگی و نبود شرایط تفریحی مناسب را از دیگر عوامل تشدید کننده افسردگی زنان و حتی مردان دانست و افزود :مشکل بیماریهای روانی و افسردگی فقط در شرایطی قابل رفع است که همه دستگاه های اجرایی به ویژه متولیان فرهنگی به صورت هماهنگ و با توجه ویژه به آثار اجتماعی زیان بار این بیماری ، وارد عمل شوند .

رئیس مرکز بهداشت استان یکی از راهکارهای مهم پیشگیری از افسردگی را تقویت ایمان و مبانی معنوی در جامعه دانست و گفت معمولا افراد با ایمان به علت مجهز بودن به سلاح توکل و امید ، توانایی مضاعفی برای مقابله با مشکلات دارند و به علت پیش قدمی در امور خیر از روحیه مناسبتری برخوردار هستند .

دکتر مجید ترابی روانپزشک هم درباره روند صعودی آمار مبتلایان به افسردگی در آذربایجان شرقی گفت :تحقیقات انجام شده در سازمان بهزیستی استان درباره میزان افسردگی زنان نشان می دهد که در سالهای اخیر ( 1380 تا 1388 ) متوسط 24 / 5 درصد زنان و 10 درصد مردان آذربایجان شرقی از انواع مختلف افسردگی رنج می برند .

خانم پروین شکور کارشناس ارشد روانشناسی بالینی نیز دراین باره گفت افسردگی به‌عنوان یکی از شایع ترین اختلالات رفتاری و روانی در مردان حدود 15 درصد و در زنان 25 درصد است و کارشناسان افسردگی ِ بعد از ایست قلبی را مهمترین علل مرگ‌ و ‌میر زنان می‌دانند .

او افزود : عوامل زیستی و وراثتی ، شخصیت فرد و عوامل محیطی در بروز افسردگی دخیل هستند و شیوه زندگی ، شرایط بیولوژیک و عوامل خاصی مانند تولید مثل ، هورمون‌های ژنتیک ، بارداری ، زایمان و یائسگی در افسردگی تاثیر دارند .

پروین شکور همچنین گفت : اعضای خانواده از جمله همسر می‌توانند در تخفیف و تسکین این اختلالات ایفای نقش کنند . چنانکه نقش حمایتی همسر در دوران بارداری و زایمان نیز تا حد زیادی در رفع اضطراب و نگرانی زن مؤثر است .

دکتر قاسم قاضی روان‌شناس نیز معتقد است زنان به ‌علت حساسیت‌های بالا ، زود ‌رنج ‌بودن ، عاطفه شدید و توجه زیاد به جزئیات ، بیشتر درمعرض احساسات و هیجانات منفی و بالاخره افسردگی هستند .

دکتر قاضی گفت از دیگر عواملی که زنان را به سمت افسردگی سوق می‌دهد ، می‌توان به استرس و فشارهاییکه در بیرون از محیط خانه تحمل می‌کنند ، اشاره کرد . زیرا امروزه به‌ علت هماهنگ نبودن وظایف همسری با وظایف مادری از یک سو و اشتغال زنان از سوی دیگر، فشار روحی مضاعفی به آنها وارد می‌شود .

دکتر ابوالفضل ساجدی روانشناس و استاد دانشگاه نیز بی‌اعتنایی به ارزش‌های اخلاقی در خانواده را در افزایش ابتلای زنان به افسردگی موثر دانست و گفت در محیط خانواده اگر آرامش ، صمیمیت و تفاهم بیشتری بین زن و مرد باشد و به ارزش‌های اخلاقی بی‌اعتنایی نشود ، میزان ابتلا به افسردگی کاهش می یابد .

یک خانم تبریزی مهندس کامپیوتر که مدتی است داروی ضد افسردگی مصرف می‌کند ، علت افسردگی خود را سرخوردگی از زندگی دانست و گفت تصورم از زندگی خیلی دور از ذهن نبود ، بلکه یک شرایط مناسب بود . وقتی شخصا به عنوان یک زن تحصیلکرده نتوانستم به آنچه که برای خودم ترسیم کرده بودم و انتظارش را داشتم ، برسم ، دچار چالش روحی شدم و نتیجه‌اش ابتلا به افسردگی شد .

فرزانه نیز که از زمان ابتلا به MS دچار افسردگی است ، علت افسردگی خود را ضعف ناشی از بیماری ، مشکلات تهیه دارو و مخارج زیاد آن و احساس سرافکندگی در نزد شوهر و خانواده شوهر اعلام می‌کند .

مریم مهندس شیمی هم مدتی است به افسردگی مبتلا شده است . او علت افسردگی خود را متناسب نبودن محیط اجتماعی با افکار ، سلیقه‌ها و باورهای شخصی‌اش می‌داند و می‌گوید در محیط کار انتظاراتی وجود داشت که با اعتقادات من همخوانی نداشت و همین باعث می‌شد مورد تحقیر قرارگیرم .

دکتر ساجدی روانشناس وابستگی زنان به امور مادی و تجملات را عامل دیگری در افسردگی آنان دانست و گفت زنانی که نمی‌توانند توانایی‌های خود را به فعلیت درآورند یا به خواسته‌های خود دست پیدا کنند ، دچار افسردگی می‌شوند .

این استاد دانشگاه همچنین در برخی استان‌های مرزی ، رفتارهای بد خانواده و برخوردهای سنتی را باعث بروز افسردگی دانست و گفت از این رو است که بیشترین درصد افسردگی در استان‌های مرزی دیده می‌شود .

دکتر قرایی‌مقدم مدرس دانشگاه های تبریز نیز دراین باره گفت درچنین مناطقی زن باید با حداقل درآمد شوهر ، مدیریت خانه را به نحو احسن انجام دهد و هرگونه رفتاری را از سوی شوهر یا فرزندان و اطرافیان تحمل کند و سنگ صبورهمه باشد ، اما کسی نیست که به حرف او گوش بدهد و در این حالت طبیعی است که چنین زنی افسرده شود .

وی افزود با این همه ، افسردگی زنان را نباید نادیده گرفت ، چرا که فرزند سالم از خانواده سالم زاییده می‌شود و با توجه به اینکه زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهند و بدون آنها نهاد خانواده در معرض آسیب قرار می‌گیرد ، پس توجه به سلامتی آنان مقوله مهمی است که باید به آن توجه شود .

دکتر قرایی مقدم معتقد است باید نقش واقعی زنان در جامعه از سوی نهادهای آموزشی و رسانه‌ها تبیین شود تا زنان به جایگاه واقعی خود دست یابند .

خانم سیما فردوسی پور روانشناس بالینی نیز در مورد نمودهای جسمانی افسردگی گفت کمردرد ، سردرد ، سرگیجه ، تغییر در میزان خواب و اشتها و نمودهای روانی آن و نیز لذت نبردن از فعالیتهای روزمره زندگی ، خُلْق تحریک پذیر ، میل به خودکشی و مرگ ( در حد اندیشیدن ) است .

اما در بسیاری از موارد افسردگی زنان کاملاً زاییده محیط بیرونی است .

خانم سیما فردوسی پور با اشاره به تأثیرات افسردگی دختران جوان و زنان در بعد خانواده و اجتماع گفت یک زن افسرده نمی تواند فعالیتهای زندگی خود را بخوبی انجام دهد و با فرزندان و همسر خود ارتباط مناسب داشته باشد .

از طرفی فرزندان نیز تحت تأثیر این حالات روحی مادر، تفکر منفی پیدا می کنند و نظام فکری آنها مبتنی بر بدبینی رشد می یابد و این امر بر فعالیتهای مدرسه ای ، رفتار و بازی با همسالان تأثیر منفی بر جای خواهد گذاشت . ضمن آنکه منشأ بسیاری از اختلافات خانوادگی و جدایی ها به افسردگی زنان و دختران بر می گردد .

دکتر فردوسی پور افزود افسردگی ابعاد بسیار گسترده ای دارد و در طرز تفکر افراد به جهات مختلف اثر می گذارد . ممکن است بسیاری از رفتارها از فرد سر بزند اما احساس نکنیم که ناشی از افسردگی است ، چه بسیار دختران افسرده ای که از خانه و مدرسه فرار می کنند یا دست به اعمال خلاف شئون اجتماع ، خشونت ، قتل و خودکشی می زنند .

او در مورد نقش افراد و مسائل در خانواده و اجتماع که می تواند زمینه ساز افسردگی زنان باشد ، گفت :پدر ، همسر و بطورکلی افرادی که نقش جنس مخالف را در زندگی افراد دارند ، در ایجاد افسردگی مؤثر هستند و ازدواج ها و زندگی های تحمیلی و ظلم به زنان در محیط خانواده نیز زنان را افسرده خواهد کرد .

به اعتقاد این روانشناس بالینی ، ناهماهنگی بین ارزشهای اجتماعی و ارزشهای حرفه ای زنان شاغل می تواند عامل دیگری در تشدید افسردگی آنها باشد .

خانم فردوسی پور با اشاره به اینکه ندانستن روانشناسی زن ، نشناختن نیازها ، احساسات و موجودیت او عامل مهمی در بروز برخوردهای ناصحیح اجتماعی نسبت به جنس زن است ، گفت ما نباید فقط به تشابهات فکرکنیم بلکه باید تفاوتهای زن و مرد را در ابعاد درونی ، سرشتی و روانشناسی شناخت و درک این تفاوت ها، برخورد سازنده با این فطرت و شرایط جسمانی و روحی در نظر بگیریم .

او ورزش های ایروبیک (هوازی) مثل قدم زدن ، آهسته دویدن ، کوهنوردی ، مشکلات عادی و روزمره خود را با کمک یک دوست ، همسر یا مشاور بررسی کردن ،کمک گرفتن از گروه های حمایتی و مراجعه به مشاور را از جمله روش های موثر مقابله با بروز افسردگی و حفظ بهداشت روانی افراد برشمرد .

یک عضو هیات علمی گروه روانشناسی دانشگاه تبریز هم گفت ‌از دید روانشناختی برخی از افراد سرسخت هستند و به مشکلات به عنوان میدانی برای نشان دادن تواناییهای خود می نگرند و برخی دیگر از افراد زود در برابر سختی ها تسلیم و دچار مشکلات روحی روانی می شوند .

دکتر مجید علیلو افزود کانون کنترل برخی افراد در خودشان است و عامل موفقیت و شکست را به خود نسبت می دهند و این قبیل انسانها در مقابله با مشکلات مقاوم تر هستند ولی در مقابل ، برخی افراد نیز همه چیز را به مسائل بیرونی نسبت می دهند و چون توان مقابله در خود نمی بینند به افسردگی دچار می شوند .

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری آذربایجان شرقی نیز گفت متاسفانه میزان افسردگی زنان استان ما بیش از سایر استان ها است و برای رفع این مشکل باید زمینه تفریحات سالم به ویژه ورزش برای زنان فراهم شود .

نسرین پیرسمساری میزان افسردگی در زنان استان آذربایجان شرقی را 2 و نیم برابر دیگر استان ها اعلام کرد و افزود این آمار نشان دهنده خطری بزرگ برای استان است لذا به منظور مقابله با این تهدید بزرگ ، توصیه زنان به ورزش و ایجاد سالن های ورزشی مخصوص بانوان و فراهم کردن شرایطی برای ورزش کردن بانوان شاغل در ادارات و فرهنگ سازی به طرق مختلف جهت مبارزه با تجمل گرایی از جمله اقداماتی است که می توان در مقابله با بروز افسردگی به کار گرفت .

وی افزود ‌کمبود فضاهای ورزشی مناسب و نبود فرهنگ مناسب در خصوص ورزش بانوان و نبود تلاش برای فرهنگ سازی و وجود تشریفات و قید و بندهای اضافی از جمله مسائلی است که زمینه شیوع افسردگی را در میان زنان فراهم می کند .

مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری آذربایجان شرقی گفت متاسفانه در سال های اخیر به علت افزایش تشریفات بی مورد و چشم هم چشمی زیاد ، صله رحم تا حدودی فراموش شده ، نوعی گسست عاطفی در جامعه به وجود آمده و روابط اجتماعی افراد و مشارکت آنها در جمع دوستان و هم نوعان کاهش یافته است و این خود عاملی برای تشدید افسردگی است .

پیرسمساری همچنین گفت باید فرهنگ سازی شود تا زنان به ویژه افرادی که خانه دار هستند از وقت خود به خوبی استفاده کنند و با انجام ورزش به صورت دسته جمعی یا انفرادی در منزل شادابی خود را حفظ کنند .

وی توجه ویژه سازمان های ذیربط به توسعه فضاهای ورزشی و پارک های بانوان در استان را خواستار شد و گفت می توان هنگام ساخت آپارتمان یا مجتمع های مسکونی ، فضای ویژه ای را برای تفریح و ورزش بانوان اختصاص داد .

مدیر کل امور بانوان استانداری آذربایجان شرقی افزود : باید از ظرفیت مدارس و صدا و سیما نیز برای آموزش همگانی در خصوص پیشگیری از افسردگی استفاده شود .

رئیس سازمان جوانان استان آذربایجان شرقی هم با اشاره به اینکه 32 درصد جمعیت آذربایجان شرقی جوان است ، گفت غربزدگی و نبود نشاط در جامعه از عوامل اصلی بروز افسردگی در بین زنان و جوانان است .

حجت الاسلام حسن شعبانی افزود :جوانان به علت جذابیت ظاهری سبک زندگی غربی گرایش زیادی به سمت آن دارند و چون توان مادی و ظرفیت فردی و فرهنگی خود را هماهنگ با آن نمی بینند ، دچار نوعی سرخوردگی و اختلالات روحی و روانی می شوند .

شعبانی همچنین گفت وقتی در مورد رفتار جوانان خط قرمزی تعیین می کنیم باید در کنار آن حیطه های فعالیت متناسب با هنجارهای موجود را نیز به آنها نشان دهیم .

وی با تاکید بر اینکه زمینه نشاط و تفریحات سالم برای جوانان باید فراهم باشد ، افزود : باید شیوه های تفریح سالم را به جوانان به خصوص در مدارس و دانشگاه ها آموزش دهیم .

حجت الاسلام شعبانی گفت حداقل کاری که مسئولان باید انجام دهند تامین زیرساخت هایی است که دین مبین اسلام به آنها تاکید دارد و آن تامین شرایط مناسب برای آموزش اسب سواری، شنا و تیراندازی برای جوانان به عنوان ورزش های نشاط بخش است.

او گفت ‌: مسائلی مانند اشتغال ، ازدواج و اختلافات خانوادگی نقش مهمی در شیوع بیماری افسردگی دارند و هر کدام از مسئولان باید در حوزه مربوط به خود با جدیت کار کنند .

به اعتقاد کارشناسان ، توجه به زیر ساخت های جامعه برای مقابله با بیماری های روانی، میتواند در پیشگیری از بروز چنین ناراحتی هایی موثر باشد لذا باید با تقویت اقتصادی و آموزش های لازم در این راه گام برداشت .