مسئله فلسطین و دو راه پیش رو

شناسایی در سازمان ملل متحد با دستیابی به عضویت در آن متفاوت است. کارت عضویت در این باشگاه جهانی را باید شورای امنیت ملل متحد صادر کند که با توجه به احتمال استفاده امریکا از امتیاز «وتو»، احتمال آن بسیار ضعیف است. احتمالأ کشور فلسطینی حالتی همچون کوزوو پیدا خواهد کرد که شناسایی شده، ولی به سبب مخالفت روسیه هنوز به عضویت ملل متحد در نیامده است.کشور فلسطین در مرزهای ۱۹۶۷ مطلوب فلسطینیان نیست. این مرزها دربرگیرنده حدود ۲۰% از سرزمین تاریخی فلسطین است. هنوز آوارگان فلسطینی که بزرگترین جامعه آواره در سطح جهان را تشکیل می دهند، آرزوی بازگشت به خانه‌های خود در آن ۸۰% از سرزمینی را دارند که اینک اسرائیل نامیده می‌شود. جنبش‌های مهمی چون حماس یا جهاد اسلامی با مرزهای فلسطین ۱۹۶۷ مخالف‌اند و معتقدند که شناسایی کشور مستقل فلسطین در محدوده این مرزها به معنای شناسایی دایمی اسرائیل است.ادامه….

حتی بسیاری از کسانی که بر مرزهای ۱۹۶۷ اصرار دارند آن را به صورت راه حل مرحله‌ای پیش روی خود قرار می‌دهند. شاید در آینده شرایطی برای درخواست‌های بیشتر فراهم شود.

اسرائیل می‌گوید زمانی با فلسطینی‌ها کنار خواهد آمد که آن‌ها اسرائیل را به عنوان «سرزمین خالص یهودی» بپذیرند. این عنوان دربردارنده خطر اخراج ۲۰% از ساکنان عرب در اسرائیل است که هیچ‌گاه یهودی خالص نخواهند بود و حاضر هم نیستند که همچون پدربزرگ‌های خود در سال ۱۹۴۸ از سرزمین خویش آواره شوند تا به امید حمایت قدرت‌های منطقه‌ای روزی بازگردند.

اسرائیل با این عنوان همچنان به شهرک‌‌سازی در کرانه باختری ادامه می‌دهد. امریکا و اتحادیه اروپا هیچ ابتکار عملی برای بازداشتن اسرائیل انجام نمی‌دهند. جرج میشل، آخرین فرستاده امریکا، ترجیح داد استعفا دهد و استراحت را بر سفرهای بیهوده بین بیت‌المقدس و رام الله برگزیند.

امریکا برای مقابله با شناسایی کشور فلسطین در مجمع عمومی سه راه دارد: اول به تعویق انداختن بحث درخواست سلطه فلسطینی به سال آینده (۲۰۱۲)؛ و دوم استفاده از وتو که تنها در شورای امنیت کاربرد دارد و مانعی برای طرح موضوع شناسایی کشور فلسطین در مجمع عمومی ملل متحد به حساب نمی آید؛ وسوم فشار بر متحدان اروپایی و آسیایی و افریقایی خود برای دادن رأی منفی به درخواست فلسطینی.

استفاده امریکا از امتیاز وتو سبب می‌شود که واشنگتن خود را در برابر کشورهای اسلامی و عربی قرار دهد. تاکنون امریکا قطع‌نامه‌های زیادی را درباره بحران فلسطین وتو کرده است، ولی شرایط کنونی بسیار متفاوت است و خیزش مردم در کشورهای اسلامی ـ عربی موقعیت راحتی برای امریکا ایجاد نمی‌کند، به‌ویژه که بسیاری با دیده تردید و توطئه به همه اقدامات امریکا می‌نگرند.

آخرین نمونه آن بالا گرفتن بحث درباره کمک نقدی واشنگتن به برخی احزاب و گروه‌های مصری بعد از انقلاب در این کشور است که با اعتراض روشنفکران مصری روبرو شد و نماینده دولت امریکا ناچار به ترک قاهره شد.

از این رو، دولت اوباما برای پرهیز از به کار گرفتن وتو، به دنبال راه‌های بوروکراتیک می‌گردد تا زمان را تلف کند و بحث شناسایی در مجمع عمومی را به طور موقت به تأخیر بیندازد. روشن است که این راه موقت بیش از هر امری نشان می‌دهد که امریکا فاقد استراتژی مشخصی در قبال شناسایی کشور فلسطینی است.

سلطه فلسطینی اگر با وتوی امریکا روبرو شود و نتواند به عضویت در سازمان ملل متحد برسد، درخواست دوم خود را به مجمع عمومی خواهد برد تا جایگاه فلسطین از سازمان ناظر به کشور ناظر ارتقا پیدا کند و حالتی همچون واتیکان بیاید. برای رسیدن به این جایگاه رأی نیمی از اعضای مجمع عمومی کافی است.

اسرائیل نیز به تلاش بین‌المللی برای متقاعد کردن برخی دولت‌ها به منظور دادن رأی منفی به درخواست شناسایی کشور فلسطین دست زده است. گروه‌های فشار یهودی نیز به اسرائیل کمک می‌کنند. اسرائیل همه دولت‌هایی را که به آن‌ها در منطقه افریقا و امریکای لاتین و کارائیب کمک کشاورزی و تسلیحاتی می‌کند، تهدید به قطع این کمک‌ها درصورت دادن رأی به تشکیل کشور مستقل فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل متحد کرده است.

یک دیپلمات فلسطینی می‌گوید، اسرائیل از نفوذ لابی یهودی در امریکا برای تأثیر گذاشتن بر دولت‌های فقیری که از امریکا کمک دریافت می‌کنند، سود می‌برد. وی می افزاید که دولتهای عربی می‌توانند از زبان منافع در روابط بین‌الملل برای متقاعد کردن دولت‌های جهان به دادن رأی مثبت استفاده کنند، ولی تاکنون تلاش جدی در این زمینه به چشم نمی خورد.

یکی از مشکلات تشکیل کشور مستقل فلسطینی، متقاعد کردن توده‌های فلسطینی به سودمند بودن رجوع به سازمان ملل متحد است. رهبری فلسطینی طرح‌هایی برای تظاهرات میلیونی فلسطینی‌ها همزمان با عرضه طرح شناسایی در ۲۱ سپتامبر آینده تنظیم کرده است تا بر افکار عمومی جهان تأثیر بگذارد، به‌ویژه که تظاهرات در بهار عربی با تأیید بین‌المللی روبروست. شعار این تظاهرات «فلسطین۱۹۴۸» خواهد بود. تعداد کشورهای عضو ملل متحد ۱۹۳ است و فلسطین عضو ۱۹۴ خواهد بود.

با این حال، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که مردم فلسطین چندان امیدی به سازمان ملل متحد ندارند. مجمع عمومی تا کنون ده‌ها قطع‌نامه در حمایت از مردم فلسطین تصویب کرده است که هیچ‌کدام جنبه الزام آور نداشته و عملآ مانعی در برابر طرح‌های اسرائیل برای گسترش شهرکسازی در کرانه باختری یا ادامه اسارت حدود ۱۰ هزار فلسطینی در زندان‌های خود نبوده‌اند.

راه دوم برای تشکیل کشور مستقل فلسطینی، انحلال خود و بازگشت به مرحله قبل از قراردادهای اسلو و قرار دادن جهان در برابر اشغالگری اسرائیل است.