چرا مربیان بزرگ به آسیا روی می آورند؟

دنياي صنعت: در طی سال های اخیر همواره شاهد سرازیر شدن مربیان بزرگ دنیا به سمت آسیا و حضور در تیم های ملی و باشگاهی این قاره کهن بوده ایم که در طول یکسال اخیر حضور این مربیان بیش از گذشته شده است.

رسیدن به جام جهانی 2014 برزیل از یک سو و کسب عنوان قهرمانی باشگاه های آسیا و درخشش در باشگاه های جهان از سوی دیگر باعث شده تا اغلب مربیان بزرگ جهانی آسیا را به عنوان مقصد خود برای پیشرفت و مطرح شدن بیشتر انتخاب کنند.



از سوی دیگر استفاده از مربیان مطرح خارجی یکی از راهکارهای قدیمی آسیایی‌ها برای عبور از دروازه پر‌پیچ و خم جام جهانی فوتبال بوده است. این اتفاق تا جایی پیش رفته که حتی تیم‌های درجه دو قاره هم با تمام توان معدود شانس‌های خود را برای چنگ زدن به این رویای دیرینه آزمایش می‌کنند.



مربیان خارجی معمولا هنگام عقد قرارداد با تیم‌های آسیایی اعلام می‌کنند که برای ایجاد تحول و انقلاب در تیم جدید خود برنامه‌های درازمدت دارند اما معمولا به دلایل مختلف خیلی زود و در میانه‌های راه متوقف می‌شوند و به کشور خود برمی‌گردند. موانعی بر سر راه آن‌ها وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به زمان اندک، مدیریت آماتور فدراسیون‌ها، عدم همکاری باشگاه‌ها و تضاد فرهنگی بین مربی و بازیکنان اشاره کرد.



آمار می‌گوید مربیان بزرگ خارجی عملکرد مناسبی در مسیر هدایت تیم‌های آسیایی به جام جهانی نداشته‌اند. از میان 6تیم آسیایی که توانسته‌اند در جام جهانی از گروه خود صعود کنند- اگر از جام جهانی 2002 به دلیل مسائل مربوط به میزبانی کره و ژاپن صرف‌نظر کنیم- فقط عربستان سعودی بوده که در سال‌1994 توانسته از مرحله گروهی خود در جام جهانی توسط مربی خارجی به مرحله بعد صعود کند.



با تمام این تفاسیر فوتبال آسیا پیش از جام جهانی برزیل در سیطره مربیان شناخته شده اروپایی و آمریکایی قرار گرفته. آن‌ها چه در تیم‌های ملی و چه در باشگاه‌ها جولان می‌دهند اما اخراج زودهنگام «کاتانچ» از تیم ملی امارات و روزهای برزخی فرانک رایکارد روی نیمکت تیم ملی عربستان هشداری است که از قطع همکاری‌های پیاپی با خارجی‌ها و امید بستن به مربیان داخلی کشورهای آسیایی در روزهای پیش رو خبر می‌دهد.



خوزه آنتونیو کاماچو:

در فاصله کمتر از یک ماه مانده تا آغاز مرحله مقدماتی جام جهانی در قاره آسیا چینی‌ها که به تدریج از فهرست تیم‌های مدعی فوتبال آسیا خارج شده‌اند با کاماچو به توافق رسیدند و اعلام کردند حتی اگر با این مربی به جام جهانی نرسند هم او را از کار برکنار نخواهند کرد.



کاماچو که در سال‌های 1998 تا 2002 سرمربی تیم ملی اسپانیا بود برای اولین بار است که در یک تیم غیر‌اروپایی مربیگری می‌کند. از عمر مربیگری این مربی 19سال می‌گذرد و او در طول این مدت به جز سه سالی که روی نیمکت بنفیکا نشست در هیچ تیم غیر‌اسپانیایی مربیگری نکرد.



کاماچو در بدو ورود به چین در جمع خبرنگاران گفت: «‌من و همکارانم خوشحالیم که به چین آمده‌ایم. هدف ما در حال حاضر صعود به مرحله نهایی جام جهانی 2014‌برزیل است، اما غیر از این یک برنامه بلند‌مدت هم داریم.» او در اولین تجربه خود روی نیمکت تیم ملی چین به زحمت سنگاپور را شکست داد اما در دومین بازی مغلوب تیم ملی اردن شد تا حتی برای صعود به جمع 10تیم برتر قاره هم با اما و اگرهای زیادی مواجه شود.



آلبرتو زاکه‌رونی:

قهرمانی ژاپن در جام ملت‌های آسیا آرام‌آرام به یک اتفاق سنتی تبدیل می‌شود و ژاپنی‌ها موفق شدند این سنت را با آلبرتو زاکه‌رونی ایتالیایی هم تکرار کنند. ژاپن در حال حاضر بیشترین تعداد لژیونر اروپایی را در بین تیم‌های آسیایی در اختیار دارد و طبیعی است که تنها راهیابی به جام جهانی مسئولان فوتبال این کشور را راضی نمی‌کند.



آن‌ها از زاکه‌رونی توقع دارند تجربه جدیدی را برای فوتبال ژاپن در جام جهانی رقم بزند و این تیم را برای اولین بار در برزیل به جمع هشت تیم برتر جهان هدایت کند. تیم زاکه‌رونی در گام‌های اول صعود به جام جهانی اقتدار همیشگی را به نمایش نگذاشته. آن‌ها در یک بازی خانگی به زحمت و با تک گل دقیقه‌94 از سد کره شمالی گذشتند و در دومین بازی هم در خانه ازبکستان با تساوی یک بر یک متوقف شدند.



مردی که تجربه حضور روی نیمکت بزرگ‌ترین تیم‌های باشگاهی ایتالیا مثل میلان، یوونتوس،‌ لازیو و اینتر را دارد و سابقه قهرمانی به همراه میلان در کالچو در کارنامه‌اش دیده می‌شود، حالا در فوتبال آسیا چالش تازه‌ای را پیش روی خود می‌بیند.



هولگر اوسیک:

در سال‌1990 که تیم ملی خاطره‌انگیز‌ آلمان قهرمان جهان شد، اوسیک دستیار بکن‌باوئر بود. او پس از آن به عنوان سرمربی در بوخوم کار کرد و در ادامه روی نیمکت فنرباغچه ترکیه و تیم ملی کانادا نشست. اوسیک در سال‌2007 با اوراواردز ژاپن، سپاهان ایران را در فینال لیگ قهرمانان آسیا شکست داد و قهرمان شد.



او با پیروزی سه بر یک در زمین عربستان، استرالیا را به عنوان مدعی اصلی صعود به جام جهانی از قاره آسیا مطرح کرد. اوسیک که کارنامه قابل قبولی در کسب قهرمانی در تیم‌هایی که به عنوان سرمربی در آن‌ها کار کرده دارد، با تیم ملی استرالیا در فینال جام ملت‌های آسیا از پس ژاپن برنیامد و دوم شد.



فرانک رایکارد:

با انتخاب تیم ملی عربستان سابقه نه چندان طولانی مدتش در عرصه مربیگری را به حراج گذاشت. یکی از سه بازیکن انگشت‌نمای فوتبال هلند در دهه‌های هشتاد و نود که کار مربیگری را با هدایت تیم ملی هلند در سال 1998 آغاز کرد و پس از آن پنچ سال سرمربی بارسلونا بود، حالا در آستانه اخراج از روی نیمکت تیم ملی عربستان قرار دارد.



عربستان با رایکارد در خانه به استرالیا باخت و قبل از آن هم در زمین عمان بیش از یک امتیاز به‌دست نیاورد. از او به عنوان قربانی بعدی نیمکت‌های آسیایی در مسیر جام جهانی نام برده می‌شود. مردی که یک جام قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا، دو جام قهرمانی لالیگا و یک سوپر‌لیگ اسپانیا را به همراه بارسلونا بالای سر برده.



کارلوس کی‌روش:

یکی از مطرح‌ترین مربیان حال حاضر فوتبال آسیا که پس از کش و قوس‌های فراوان با مسئولان فدراسیون فوتبال ایران به توافق رسید. او سابقه پنچ سال دستیاری الکس فرگوسن در منچستر‌‌یونایتد را دارد، یک فصل به عنوان سرمربی روی نیمکت رئال مادرید پرستاره نشسته و در جام جهانی‌2010 هم سرمربی تیم ملی پرتغال بوده.



کی‌روش با ایران شروع نسبتا امیدوارکننده‌ای داشته و حداقل این‌که بازیکنان معمولا حاشیه‌ساز ایرانی تحت تاثیر سابقه و روش کار او قرار گرفته‌اند. مرد پرتغالی بسیار معتمد به نفس از حضور تیم ملی ایران در جام جهانی برزیل صحبت می‌کند.



سرچکو کاتانچ:

سرمربی اسلوونیایی تیم ملی امارات اولین اخراجی نیمکت تیم‌های آسیایی در مسیر صعود به جام جهانی لقب گرفت. کاتانچ ابتدا در خانه مغلوب کویت شد و در دوین بازی هنرمندانه در خانه لبنان در حالی سه بر یک مغلوب شد که لبنانی‌ها تاریخ آخرین پیروزی تیم ملی کشورشان را به خاطر نمی‌آوردند.



کاتانچ پس از کسب نتایج قابل قبول با تیم ملی کشورش در عرصه مربیگری شناخته شد و پس از جام جهانی‌2002 حضور روی نیمکت المپیاکوس یونان و تیم ملی مقدونیه را تجربه کرد. نتایج فوق‌العاده ضعیف با تیم ملی امارات سیاه‌ترین بخش کارنامه مربیگری این مربی به شمار می‌رود.



پیتر تیلور:

سرمربی انگلیسی و 58ساله تیم ملی بحرین در مقایسه با سایر همتایانش در دیگر تیم‌های آسیایی چندان پرآوازه به نظر نمی‌رسد اما او هم سابقه حضور روی نیمکت برخی از تیم‌های لیگ برتری فوتبال انگلستان مثل برادفورد، هال‌سیتی، کریستال‌پالاس و لستر‌سیتی –البته زمانی که در دسته‌های پایین تر حضور داشتند‌- و دو دوره هدایت تیم ملی زیر 21ساله‌های انگلیس را در کارنامه دارد و با کسب چهار امتیاز از دو بازی ابتدایی بحرین در مقدماتی جام جهانی حداقل در مقایسه با فرانک رایکارد موقعیت مطلوب‌تری را تجربه می‌کند.



پل لوگوئن:

مربی شناخته شده فرانسوی پس از ناکامی غیر قابل پیش‌بینی با تیم ملی کامرون در جام جهانی‌2010 که با سه شکست متوالی همراه بود از مردم این کشور عذرخواهی و اعلام کرد چون نتایج مناسبی به‌دست نیاورده باقی مانده مبلغ قراردادش را دریافت نخواهد کرد.



لوگوئن پس از کابوس جام جهانی پیشنهادی بهتر از تیم ملی عمان دریافت نکرد و ترجیح داد برای اولین بار شانسش را در قاره آسیا امتحان کند. او که به همراه المپیک لیون دو جام قهرانی فوتبال فرانسه را بالای سر برد و پس از آن در پاری‌سن ژرمن قهرمان سوپرکاپ فرانسه شد، رقابت‌های مقدماتی جام جهانی را در قاره آسیا خوب آغاز کرد و توانست عربستان را متوقف کند، لوگوئن اما در دومین گام سه بر یک مغلوب تایلند شد. صعود از گروهی که عربستان و استرالیا در آن حضور دارند و حضور در بین 10تیم مرحله پایانی قاره آسیا برای رقابت بر سر کسب سهمیه جام جهانی می‌تواند نام پل لگوئن را در فوتبال آسیا ماندگار کند.



زیکو:

یک هفته پس از پذیرفتن ریسک بزرگ هدایت تیم ملی عراق در مرحله مقدماتی جام جهانی، روی نیمکت این تیم نشست و در یک بازی خانگی دو بر صفر به اردن باخت. بازیکن افسانه‌ای فوتبال برزیل نام بزرگش را از دوران بازیکنی خود یدک می‌کشد و در عرصه مربیگری هنوز اتفاق قابل اشاره‌ای را خلق نکرده.



زیکو با ژاپن به جام جهانی رفت اما از گروهش صعود نکرد. او در فاصله سال‌های 2006 تا 2010 در فنرباغچه، بنیادکار، زسکا‌مسکو و المپیاکوس مربیگری کرد و حالا روی نیمکت تیم ملی عراق به خلق یک نقطه درخشان قابل اتکا در کارنامه مربیگری‌اش فکر می‌کند.



سباستین لازارونی:

سرمربی برزیلی و 60ساله تیم ملی قطر باتجربه‌ترین و دنیادیده‌ترین مربی خارجی در بین تیم‌های آسیایی حاضر در مرحله مقدماتی جام جهانی 2014 ‌ محسوب می‌شود. لازارونی در ایتالیا روی نیمکت فیورنتینا، باری و یوونتوس نشسته، در جام جهانی‌1990 سرمربی تیم ملی برزیل بوده، در کشورش سرمربیگری تیم‌هایی مثل واسکودوگاما، گرمیو و بوتافوگو را تجربه کرده، دو دوره سرمربی تیم ملی جاماییکا بوده، و سابقه کار در فنرباغچه ترکیه و تیم‌های باشگاهی شرق و غرب آسیا را هم دارد. اگر او بتواند قطر را به جام جهانی برساند به اندازه درآمد تمام عمر مربیگری‌اش از شیوخ این کشور دستخوش می‌گیرد. اتفاقی که البته بسیار رویاپردازانه به نظر می‌رسد.