اولین اظهارات برنده نوبل فیزیک 2011

مهر: "آدام ریس" یکی از برندگان نوبل فیزیک 2011 که به خاطر کشف انبساط پرشتاب جهان هستی موفق به دریافت این جایزه شده در گفتگو با نیوساینتیست می گوید وی با دو فیزیکدان دیگری که برنده نوبل شده اند، بر سر کشف انبساط جهان رقابتی شدید داشته اند.

آدام ریس فارغ التحصیل موسسه تکنولوژی ماساچوست و دانشگاه هاروارد است و در حال حاضر به عنوان محقق در موسسه علوم تلسکوپی و فضایی دانشگاه جان هاپکینز در بالتیمور مریلند مشغول به کار است. وی در پی اعلام نامش به عنوان یکی از سه برنده نوبل فیزیک، با نشریه علمی نیوساینتیست مصاحبه ای انجام داده است:

* نیوساینتیست: تبریک ما را بپذیرید. کجا خبر برنده شدن خود را شنیدید؟

- آدام ریس: ممنونم. من در خانه بودم. ساعت 5:30 بامداد بود و من در تلاش بودم تا بخوابم. پسر 10 ماهه ام خیلی خوب نمی خوابد و من امیدوار بودم او زود خوابش ببرد که ناگهان تلفن زنگ زد. خیلی وحشتناک بود!

*آنچه که شما، اشمیت و پرلموتر کشف کرده اید چیست؟

- ما دو تیم از اخترشناسان بودیم که ابرنواخترهای دور و نزدیک را رصد می کردیم و از آنها برای تخمین میزان وسعت جهان در زمانهای متفاوتی از تاریخ استفاده می کردیم. ما تعیین کردیم که انبساط جهان بر خلاف انتظارات، در حال آرام شدن نیست بلکه به شدت در حال سرعت گرفتن است.

* انتظار دریافت نوبل را داشتید؟

- برایم سخت است که حدس بزنم کشفی که انجام داده ایم برای شاهدانی که از خارج نظاره گر آن هستند، کاری پایان یافته است یا نه. کمیته نوبل با ذکاوت توانست علت را از معلول جدا کند. آنها رصدهای انبساط یافتگی جهان را به عنوان امری که جایزه نوبل به آن اختصاص می یابد شناختند، پدیده ای که دلیل آن می تواند انرژی تاریک باشد، شاید هم نباشد. این امری است که ما هنوز درباره آن به اطمینان نرسیده ایم و جایزه نوبل هم به عدم اطمینان از پدیده ای اختصاص نمی یابد.

انتظار می رود انرژی تاریک انرژی ذاتی فضا-زمان باشد، پدیده ای که هنوز به کاملی درک نشده است. این کمی غیر عادی است که برای کشف یک راز جایزه ای دریافت کرد.

انبساط جهان هستی نشانه ای از پدیده ای دیگر است، شاید این پدیده انرژی تاریک باشد، اما احتمالات دیگری نیز وجود دارند، شاید نشانه ای از این باشد که گرانش در مقیاس بزرگ عملکردی مشابه آنچه ما فکر می کنیم ندارد. واضح ترین چیزی که می توان در این باره گفت این است که جهان در حال انبساط است و این شگفتی بزرگی است.

* شما و پرلموتر در زمان این کشف هر دو در دانشگاه کالیفرنیا برکلی بودید، آیا رقابتی در کار بود؟

- در آن زمان فضا کاملا رقابتی بود. ما هر دو می دانستیم در حال جمع آوری نوع مشابهی از اطلاعات هستیم که در نوع خود اولین به شمار می رود و هیچ یک از ما نمی خواست که نفر دوم باشد و یا از دیگری عقب بیافتد. من آن دو را گاه و بی گاه می بینم و حتی باهم مراوداتی هم داشته ایم، "سول" به اندازه ای به من لطف داشت تا برایم در لابراتوار ملی لارنس برکلی جای پارک خودرو نگه دارد و من هم معمولا پیاده به به دانشگاه برکلی می رفتم.

*انیشتین معتقد بود فضا-زمان از چگالی انرژی ذاتی برخوردار است که زمان بر روی آن بی تاثیر است و به آن ثابت کیهانی می گفت، اما بعدها آن را بزرگترین خطای خود نامید. آیا مطالعات شما نوعی دفاع از او بوده است؟

- این کشف موفقیتی بزرگ برای نظریه نسبیت عام انیشتین به شمار می رود. پس از اینهمه سال، زمانی که ما پدیده ای عجیب را در جهان می بینیم، این پدیده ها را می توان به صورت کامل با آن انطباق داد، حتی اگر این پدیده در نظریه انیشتین پیش بینی شده باشد.

* از زمانی که رصدهای نجومی و علم نجوم برای جایزه نوبل مورد توجه قرار نمی گرفتند زمان زیادی نمی گذرد.

- درست است. من می توانم به خوبی نام کشفهایی از گذشته کیهانشناسی را عنوان کنم که کاملا ارزش بردن نوبل را داشته اند: ردیابی انبساط جهان یا مقیاس جهان، رصدهایی که حضور ماده تاریک یا نوعی گرانش اضافی را تعیین کردند. این کشفها برای درک انسان از فیزیک بسیار بنیادین و اساسی هستند.

* شما 41 ساله هستید. برنامه بعدی تان چیست؟

- خوب، هنوز آکادمی نوبل برنده های اقتصاد و ادبیات را معرفی نکرده است! شوخی می کنم. پیش از اینکه از نوبل باخبر شوم چند پروژه جالب توجه در دست داشتم و اکنون قصد دارم مطالعه بر روی آنها را ادامه دهم. این پروژه ها درباره تلسکوپ هابل و چگونگی اندازه گیری فواصل طولانی در محدوده ای نزدیکتر است.