کد خبر: ۱۶۳۶۸۵
تاریخ انتشار: ۰۸:۵۷ - ۲۸ آبان ۱۳۹۰

سالهاي سال است كه قليان در كشور ما بخشي از حاشيه تفريحات مردم را شامل شده و صرف نظر از ماهيت سالم يا غير سالم فرهنگي آن، كسي له يا عليه آن اقدامي در دولتهاي قبل و بعد از انقلاب نداشته است.

به گزارش «تابناك»، اولين دولتي كه با تصويب بخش نامه رسما هيات دولت را وارد مبحث قليان و ممنوعيت آن نمود دولت نهم بود كه از همان زمان اين مساله به بحثي داغ در جامعه منجر شد و به عرصه سياستهاي فرهنگي كشور سمت و سو یافت.
 
سياست ممنوعيت اگرچه در سالهاي نخست ابلاغ با جديت بيشتري اجرا مي شد اما اندك زماني بعد حالت برخورد كج دار و مريز به خود گرفت تا اينكه در پاييز 1390 و در نيمه راه عمر دولت دهم  با مصوبه هيات دولت مجددا به صورت رسمي و در برابر بهت ناظران، استعمال آن در قهوه خانه ها و رستوران هاي سنتي و ساير اماكن عمومي آزاد شد.

قليان مقوله فرهنگي؛ تاريخي و يا بهداشتي

در اين ميان بايد توجه داشت كه نظام جمهوري اسلامي ايران به عنوان طلايه دار حكومت دینی در عصر معاصر از صبغه فرهنگي بالايي در هويت و پايه هاي مشروعيت خود برخوردار است. در چنين حكومتي ضروری است كه براي موضوعات فرهنگي بهتر و بيشتر و به صورت ايجابي انديشيده شود و راهكار هايي برآمده از فرهنگ اصيل ملي و اسلامي در اختيار مردم قرار داده شود تا اينكه همواره مسئولين فرهنگي كشور در فضاي جواز يا عدم جواز يك نوع تفريح خاص و يا يك مساله فرهنگي بیندیشند و عمل كنند.

مسئوليني كه تنها ممنوع ساختن و مجددا پس از بروز مشكلات يا آشكار شدن عدم امكان اجراي ممنوعيت دوباره رفع ممنوعيت را به خوبي مي دانند چه راهكار ها و مدلهايي براي تفريح سالم جوانان ايراني ابداع يا پيشنهاد نموده اند.

مگر نه اينكه غالب مصرف كنندگان قليان در قهوه خانه ها و رستورانهاي سنتي كشور كه در اين سالهاي ممنوعيت نيز  جز ملت مشعتر هاي پروپا قرص بوده اند! از نسل میانسال و جوانند و البته طبق همه پژوهش هاي اجتماعي با هدف تفريح به اين اماكن مي روند.

پس قليان در كشور ما يك مقوله بهداشتي از نوع اعتياد نيست كه با آن برخورد تند و حذفي كنيم و يا يك ميراث تاريخي در حال فراموشي كه در حفظش بكوشيم؛ قليان يك خلا فرهنگي از تفريحات سالم را پركرده كه كه مسئولين فرهنگي كشور در همه سالهاي گذشته در وجود اين خلل اگر نه  تنها مقصر اما قطعا بسیار مؤثرند.
 
 


قليان حامل كدام فرهنگ؟

اما اي كاش همين تهديد فرهنگي يا قليان را هم آنقدر توان مديريت داشتيم كه از جنبه هاي مثبت فرهنگي تاريخي اش بهره ببريم.

مگر نه اين است كه در عهد قجرو قبل از آن  قهوه خانه ها كه محل عرضه چاي و قليان و البته نهار روزانه مردم، مسافران و بازاريان بود اماكني كاملا فرهنگي كه در آن مردم ضمن صرف غذا يا استفاده از قليان به مشاهده اجراي زنده برنامه هاي نقالي و شاهنامه خواني به عنوان سفيري از فرهنگ غني ملي و يا پرده خواني مصائب اهل بيت و افتخارات و رشادتهاي رسول اكرم (ص) و حضرت علي (ع) به عنوان سفرايي از فرهنگ غني اسلامي آنهم آميخته با بومي ترين و ملي ترين انواع هنر از نوع نقاشي گويندگي و خوانندگي و اجراي نمايش بودند.

اما امروز با گذري بر خيلي از همين رستوران هاي به ظاهر سنتي كه تنها براي حفظ ارتباط بين فضاي رستوران و نام سنتي يكي دو تخت هم در گوشه و كنار تجهيز كرده اند؛ مي توانيد پس از نشستن بر صندليهاي فرفوژه و پشت ميز هاي تمام شيشه اي پايه فلزي فضاهايي را تجربه كنيد كه اگرچه شرح آن در اين مجال روا نيست اما قطعا نه اسلاميست و نه ايراني!
 
و البته در مورد خود كافي شاپ هاي عرضه كننده قليان هم كه بهتر است سازمان هي ذي ربط اعلام نظر كنند.


برخورد قوره قضائيه و شكستن راي ديوان عالي توسط دولت؛ فقط بخاطر قليان!

ديگر نكته قلياني و دودافزا اينكه در روز 14 ابان ماه ديوان عدالت ادري  در مصوبه ای، نامه سال 86 وزارت كشور را باطل و عرضه قلیان با هر نوع تنباکو در قهوه خانه ها را ممنوع کرد. اما هيات دولت در 25 آبان  طي مصوبه اي ديگر در كميسون امور اجتماعي و دولت الكترونيك قهوه خانه ها را از موارد اماكن عمومي شامل ماده ۷ آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات خارج كرد و از اين پس عرضه قليان و مواد دخاني و استعمال آن در قهوه خانه ها آزاد است.تا مجددا رياست ديوان عدالت اداري در سخناني رفتار دولت را غير قانوني خواند.

از آنجا كه اين اقدام به پيشنهاد وزارت بهداشت بررسي و پس از تصويب توسط معاون اول رييس جمهور ابلاغ شده ضمن تشكر ويژه از خانم دكتر وحيد دستجردي و جناب اقاي محمد رضا رحيمي بايد پرسيد آيا مساله اي در حد جواز يا عدم جواز قليان كه البته با گذري ساده به قهوه خانه هاي جنوب تهران به راحتي مي توان ضريب نفود اعمال ان را نيز در يافت! جاي ورود نهاد هاي عالي كشور در حد ديوان عالي عدالت اداري است تا حكم آن توسط هيات دولت نقض گردد و سپس منتظر واكنش بعدي از سوي قوه قضائيه باشيم؟!!!

ايا قواي سه گانه كشور مسئوليت هاي خطير و واجب تري براي رسيدگي در عرصه فرهنگ ندارند و يا قدرت خلاقيت و نوآوري و عملكرد ايجابي اينقدر در كشور ما پايين امده كه بجاي معرفي يك جايگزين و يا ايجاد اماكن تفريحي جذاب تري نسبت به محل هاي عرضه قليان در اين چند سال كشاكش ممنوعيت و آزاد سازي قليان دست اخر بايد در مصوبه هيات دولت آنهم به پيشنهاد وزارت بهداشت رسما استعمال عمومي قليان آزاد سازي شود.
 
استدال قوه قضاييه و دولت هردو از لحاظ هايي درست و همزمان از نگاهي ديگر غلط هستند هم در فضاي محدود تفريحات سالم براي جوانان حذف يك تفريح بسيار فراگير مي تواند مضراتي گسترده داشته باشد و هم قليان به عنوان يك تفريح داراي مضرات شديد بهداشتي از موارد ضرر رساندن فرد به خود است اما آيا هر دوي نهاد هاي قضايي و اجرايي كشور از جايگاه حاكميتي خود به عنوان بخشي از نظام اسلامي تلاشي هم در ايجاد جايگزينهايي براي قليان نموده اندو اگر اين دو نهاد تنها وظيفه ممنوع يا آزاد سازي را دارند وظيفه خطير الگو سازي و ايجاد تفريحات سالم بر عهده كيست؟
 
چرا بايد پس از گذشت سه دهه از انقلاب اسلامي جوان ايراني آنقدر در انتخاب نوع و مكان تفريح خود از بين انتخاب هاي محدود و انگشت شمار پيش رو عاجز باشد؛ كه پس از ممنوعيت قليان نيز كاهشي در آمار واردات و مصرف آن در كشور ديده نشود؟
تا جايي كه يك نماينده مجلس با اشاره به قدمت 500 ساله قليان از اقدامات گذشته دولت در ممنوع سازي و سپس آزاد سازي آن انتقاد كرده و بر حفظ اين هويت تاريخي!!! بدون دخالتهاي دولتي تاكيد نمايد.
 
 
 
قفل قليان شكست!
 
 
پيشينه قليان؛ در قليان هم نوآوري نكرده ايم!
 
ابداع قليان را مورخان به ايرانيان نسبت مي دهند و اگرچه اين روز ها در تمام جهان كاربرد دارد در بيشتر كشور ها به همين نام ايراني اش خوانده مي شود.
 
بنا بر دانشنامه ایرانیکا، تاریخ دقیق اولین استفاده از قلیان در ایران مشخص نیست. با این حال بنا به نوشته سیریل الگود «اولین بار ابوالفتح گیلانی (متوفی ۱۵۸۸) پزشک ایرانی دربار اکبر اول، سلطان مغول هند بود که دود تنباکو را از یک ظرف آب عبور داد تا آن را خالص‌تر و سرد نماید و از این طریق قلیان که در شبه قاره به حقّه معروف است را ابداع نمود.» در عین حال یک رباعی از اهلی شیرازی (متوفی ۱۵۳۵) به استفاده از قلیان اشاره می‌نماید و از اینرو پیشینه استفاده از قلیان را می‌توان به حداقل به دوران شاه طهماسب یکم صفوی بازگرداند و روایت ابوالفتح گیلانی را می‌توان شاهدی بر معرفی قلیان، که در ایران مورد استفاده بوده‌است، در شبه قاره هند دانست.
 
اما كشور هاي ديگر ابداعاتي هم در مورد شكل و ساخت قليان كرده اند و ما طبق معمول در نوآوري در اين بداع ملي خود نيز پيش قراول نبوده ايم.
 
 
 
قليان هندي
 
 
 

 
قليان مصري
 
 
 
 
و اخرين نوآوري را هم مثل هميشه چيني ها كرده اند اين قليان USB دار نيازي به ذغال ندارد و با حرارتي كه از اتصال USB به آداپتور  ايجاد مي شود كار مي كند!!

 

نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
طراحی و تولید: "ایران سامانه"