مقایسه مدارس ژاپن با مدارس ایران

مدتیه دارم راجع به مردم ژاپن مطالعه می کنم. وقتی راجع به این کشور تحقیق می کنی اولین چیزی که خودش رو نشان میدهد این جمله است که:

ژاپن را مردم ژاپن می سازند

ژاپن کشوری است که تقریبا منابع زیرزمینی و معدنی خاصی ندارد و از طرفی دائما در معرض سیل، زلزله، طوفان، سونامی، کوه های آتشفشانی و سایر بلایای طبیعی است.

مردم ژاپن، انسان هایی سخت کوش، منظم، امیدوار و هدفمند هستند که خصلت های مثبت کشورهای مختلف مخصوصاً کشورهای غربی رو آموخته اند ولی از سنت ها و فرهنگ خودشون نگذشته اند.

مردم ژاپن همواره احساس مؤثر و مفید بودن دارند و به معنی واقعی کلمه پیشرفت خودشان را در پیشرفت گروهشان، سازمانشان و نهایتاً کشورشان می دانند. بگذریم که در ده های اخیر ژاپن هم تحت تأثیر تهاجم فرهنگی قرار گرفته است و با نسل جدید خود مشکلاتی دارد ولی همچنان به عنوان سومین قدرت اقصادی دنیا مطرح است و پیش می تازد.

قصد دارم در مجموعه نوشتاری با زبان ساده،گویا و بسیار خلاصه به شرح چرایی پیشرفت کشور ژاپن بپردازم.

در اولین گام، اساسی ترین عامل پیشرفت ژاپن رو باید در نظام تربیتی اون جستجو کرد؛ بنابراین این مطلب را با بررسی تیتروار بعضی از شاخصه های اصلی نظام تربیتی ژاپن در دوره های ابتدایی و راهنمایی شروع می کنم.

بعضی ویژگی های مدارس دوره ابتدایی و راهنمایی در ژاپن

به دانش آموز نمره داده نمی شود و هیچ دانش آموزی مردود نخواهد شد. نمره، ابزاری برای کنترل نیست و مربی واقعا پرورش دهنده است.
کار گروهی مبانی آموزش است. کلوپ ها و گروه های مختلف در مدارس فعال هستند و دانش آموز در گروه های مختلف عضو می شود و کار جمعی را می آموزد.
آموزشِ مسئولیت پذیری با دادن مسئولیت های کوچک به کودکان مثل پرورش یک گل و وادار به پاسخگویی نسبت به این مسئولیت.
هزینه آموزش در تمام مدارس روستاها و شهرها یکسان است.
در ژاپن، سرایدار وجود ندارد و وظیفه تمیز نگه داشتن مدارس حتی سرویس های بهداشتی به صورت گروهی به دانش آموزان سپرده می شود.
در مدارس ژاپن، گروه های ویژه ای مثل شاگرد اول ها، با استعدادها، پیشتازان و فرزانگان وجود ندارد و همه می توانند در اردوها و برنامه های مختلف شرکت کنند.
همه دانش آموزان با هر شکل و قیافه و وضعیت مالی و استعداد در هر جای کشور (پایتخت و شهر و روستا) به طور یکسان آموزش می بینند و مدارس تیزهوشان یا مدارس ویژه وجود ندارد. در ژاپن استعداد ها شناسایی می شود و بعد از دوره راهنمایی تفکیک ها صورت می گیرد. به کسی به خاطر یک استعداد خاص نسبت به دیگران بهای خاصی داده نمیشه چون هر کدام از دانش آموزان در زمینه خاصی استعداد دارند.
در مدارس ژاپن، شادی و سر و صدا و جنجال موج میزند و کسی با چوب و کتک و فحش و تشر مانع از خوشحالی و جیغ و داد و تحرک بچه ها نمی شود.
برنامه های ویژه ای برای شاد نگهداشتن دانش آموزان در مدارس ژاپن در نظر گرفته می شود.
ژاپنی ها اصلا از خرج کردن برای تجهیز مدارس ابایی ندارند و بودجه های هنگفتی صرف تجهیز مدارس به کتابخانه، آزمایشگاه، زمین بازی، وسایل ورزشی، استخر شنا، سالن نمایش، وسائل سمعی و بصیری و حتی گلخانه می شود.

حال شما نظام تربیتی در ایران را در نظر بگیرید که:

نمره ملاک اصلی است
هیچ دو مدرسه ای مثل هم نیستند
تفاوت مدارس شهر و روستا، از زمین تا آسمان است
کافی است دانش آموزی نمرات خوبی داشته باشد تا به عنوان گل سر سبد مدرسه انتخاب شود
یک دانش آموز به دلیل نمرات خوبش حق شرکت در تمام اردوها را دارد و فلان دانش آموز دیگر حتی یک اردو هم نتوانسته برود.
تشکیل گروه هایی مثل فرزانگان و پیشتازان و استفاده خاص افراد این گروه ها از امکانات آموزش و پرورش, که متاسفانه افراد این گروه ها معمولا همان شاگرد اول های مدارس هستند.
بسیاری از دانش آموزان به دلیل وضعیت مالی خوب و رفتن به مدارس خاص، آینده تضمین شده ای دارند و بسیاری از دانش آموزان پراستعداد امکان رشد ندارند.
آموزش کار گروهی هم که دیگه نیاز به گفتن ندارد…
وضعیت تجهیز مدارس هم…. (خود من تا دوره دانشگاه فقط یکی دو بار رفتم آزمایشگاه که امکان دست زدن به وسائل رو هم نداشتم)

این چند نکته که بیان شد تنها بخشی از ویژگی های مدارس ژاپن در دوره ابتدایی و راهنمایی بود و پرداختن به کل آنها از جمله ساختار نظام آموزشی، چگونگی گزینش مربی، آموزش مربی، شیوه هــای آموزشــی، متـون درسـی و … نیاز به بحث مفصل دارد که از حوزه سواد و تخصص و حوصله نویسنده وبلاگ خارج است.