مبتلایان به فشار خون بالا بخوانند

ایسنا: فشار خون بالا يكي از مهم‌ترين عوامل خطر زمينه‌ساز بيماري عروق تغذيه كننده قلب است كه طي سال‌هاي اخير شيوع آن افزايش چشمگيري داشته است به طوري كه از هر 5 نفر يك نفر به فشار خون بالا مبتلاست.

فشار خون بالا سبب آسيب به كليه (نارسايي كليه)، چشم‌ (اختلال بينايي)، قلب (سكته قلبي) و مغز (سكته مغزي) مي‌شود. بر همين اساس است كه فشار خون بالا بيماري خطرناكي به شمار مي‌رود.

لازم است بدانيد كه فشار خون بالا بدون علامت است و شايد تا زماني كه منجر به بروز عوارض نشود تشخيص داده نمي‌شود. براي پي بردن به فشار خون بالا بايد به طور مرتب (هر سه سال يكبار) فشار خون را اندازه‌گيري كرد.

به طور كلي دلايل اصلي بروز فشار خون ناشناخته است اما مهم‌ترين عوامل خطر شناسايي شده براي اين بيماري سن بالا، چاقي، سابقه خانوادگي ابتلا به فشار خون بالا، كم تحركي، ديابت، مصرف زياد نمك و الكل است. مواجهه با سرب موجود در هواي آلوده نيز مي‌تواند موجب افزايش فشار خون شود.

بهتر است بدانيد با پيشگيري و كنترل اين بيماري مي‌توان از بروز عوارض و ناتواني و مرگ و مير ناشي از آن به ميزان قابل ملاحظه‌اي (44 درصد از سكته‌هاي قلبي و 25 درصد از بيماري عروق كرونر) كاست.

تعريف و طبقه‌بندي فشار خون بالا:

براي اينكه خون در شريان‌هاي اعضاي بدن جاري شود و مواد غذايي را به اعضاي مختلف بدن برساند نياز به نيرويي دارد كه اين نيرو فشار خون نام دارد و مولد آن قلب است.

از آنجا كه پمپ كردن خون توسط قلب به داخل شريان‌ها نبض‌دار است، فشار خون شرياني بين دو سطح حداكثر و حداقل در نوسان است. (سطح حداكثر يا سطح سيستولي در زمان انقباض قلب و سطح حداقل يا دياستولي در زمان استراحت قلب به وجود مي‌آيد).

غالبا فشار خون را در شريان بازويي اندازه مي‌گيرند. در هر فرد فشار خون را در دو سطح حداكثر و حداقل اندازه گيري مي‌كنند. در زماني كه قلب منقبض مي‌شود، فشار به حداكثر مقدار خود مي‌رسد، اين سطح را فشار ماكزيمم يا سيستولي مي‌نامند. سطح مينيمم يا دياستولي در زمان استراحت قلب كه فشار خون به حداقل مقدار خود مي‌رسد، به دست مي‌آيد. هر دو سطح فشار خون به صورت دو عدد كنار هم يا به صورت كسر بر حسب ميلي متر جيوه نشان داده مي‌شود.

فشار خون طبيعي: فشار ماكزيمم كمتر از 140 ميلي متر جيوه فشار مي‌نيمم كمتر از 90 ميلي متر جيوه.

فشار خون بالا: فشار ماكزيمم مساوي يا بيش از 140 ميلي متر جيوه و فشار مي‌نيمم مساوي يا بيش از 90 ميلي متر جيوه.

- براي افرادي كه بيماري عروق كرونر قلب، ديابت و بيماري كليوي دارند فشار ماكزيمم مساوي يا بيش از 130 و فشار مي‌نيمم مساوي يا بيش از 85 به عنوان فشار خون بالا در نظر گرفته مي‌شود.

به منظور پيشگيري از ابتلا به فشار خون بالا نكات زير را در زندگي روزانه مورد توجه قرار دهيد:

- اگر افزايش وزن داريد با رژيم غذايي و افزايش فعاليت بدني آن را كاهش دهيد.

- خوراكي‌هاي سالم مانند سبزي‌ها، ميوه‌ها، حبوبات و خوراكي‌هاي كم چرب ميل كنيد.

- كوشش كنيد در حد امكان از ميزان نگراني‌هاي روزانه هر چه ممكن است بكاهيد و شرايط سازگاري با محيط خود را فراهم كنيد.

- مقدار مصرف نمك، الكل و كافئين را به حداقل ممكن برسانيد.

كاهش وزن بدن و ورزش چه اثري در بهبودي بيماري فشار خون دارد؟

در اغلب افرادي كه دچار افزايش وزن و چاقي هستند كاهش وزن سبب كاهش فشار خون مي‌شود. ورزش و فعاليت بدني نيز چون به كاهش وزن كمك مي‌كند سبب پايين آوردن فشار خون مي‌شود. همچنين به نظر مي‌رسد كه ورزش خود به تنهايي نيز سبب پايين آوردن فشار خون مي‌شود.

چگونه مصرف نمك را كنترل كنيم؟

در بسياري از افراد مصرف نمك زمينه افزايش فشار خون را فراهم مي‌كند. بنابراين آنان كه گرفتار افزايش فشار خون هستند نبايد بيشتر از 5 تا 6 گرم نمك در روز مصرف كنند. اين مقدار تقريبا برابر با يك قاشق چاي خوري است. اما بيماران مبتلا به فشار خون بالا بايد حتي از اين مقدار هم كمتر نمك مصرف كنند كه اين مقدار را پزشك معالج براي اين بيماران مشخص خواهد كرد.

- هرگز به غذاي خود در سفره، نمك اضافه نكنيد. هر نوشيدني و يا غذاي آماده‌اي كه از فروشگاه مي‌خريد حتما به ميزان نمك موجود در آن كه اكثرا به نام سديم (Sodium) مشخص مي‌شود، توجه كنيد.

استرس چه اثري در افزايش فشار خون دارد؟

استرس هم ممكن است سبب افزايش فشار خون شود. به اين ترتيب بايد كوشش كنيد كه آنچه را كه سبب استرس در شما مي‌شود تا آنجا كه ممكن است برطرف كنيد و اگر نتوانستيد از پزشك خود كمك بگيريد. در اين جا يادآوري مي‌شود كه برطرف كردن استرس و داشتن آرامش خاطر نه تنها در درمان بيماري فشار خون بلكه در درمان هر بيماري ديگري موثر است.

رژيم غذايي در بيماران با فشار خون بالا

كاهش وزن و حفظ وزن طبيعي از اركان اساسي هر برنامه طراحي شده جهت مقابله با فشار خون هستند. تحقيقات نشان داده است كه افراد مبتلا به فشار خون بالا بايد مصرف سديم را كاهش دهند. پتاسيم و كلسيم مي‌تواند به كاهش فشار خون كمك كند. موز، زردآلو، انجير، گريپ فروت، هلو، انگور و آلو ميوه‌هايي سرشار از پتاسيم هستند كه در كاهش فشار خون بالا موثرند. سيب زميني، سير، بروكلي، كدو سبز، قارچ و گوجه فرنگي و سبزي نيز سرشار از پتاسيم هستند. حبوبات نيز از اين مواد غني مي‌باشند.

مركبات، توت‌ها و سبزي‌هاي داراي برگ سبز، منابع خوب ويتامين ث هستند. دريافت كم اين ويتامين با فشار خون بالا ارتباط دارد. خوردن گوشت‌هاي سفيد مانند مرغ و ماهي طبخ شده بدون نمك براي افراد دچار فشار خون بالا توصيه مي‌شود. براي معطر كردن گوشت مي‌توان از سبزي‌هاي معطر، ادويه‌ها و ميوه‌ها استفاده كرد. ماهي را نيز مي‌توان با شويد، فلفل قرمز يا سياه، مركبات، سس‌هاي خانگي بدون نمك يا ساير سبزي‌ها معطر كرد. مصرف ماهي‌هاي با اسيدهاي چرب مفيد از قبيل حلوا، قزل آلا و قباد حداقل دوبار در هفته توصيه مي‌شود.

از چه غذايي بايد پرهيز كرد؟

افرادي كه از فشار خون بالا رنج مي برند بايد از خوردن غذاهايي مانند: سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، ماهي دودي يا كنسرو شده، سس‌ها و كنسرو لوبيا كه سرشار از سديم هستند، پرهيز كنند. در طبخ به جاي كره و روغن جامد نباتي بهتر است از روغن زيتون، سويا و كانولا استفاده كرد. مواد حاوي كافئين از قبيل قهوه، نوشابه‌هاي كولا و شكلات سبب افزايش فشار خون مي‌شوند و بايد در حد اعتدال مصرف شوند.