كهن ترین موجود زنده خراسان

كارشناس باستان شناسی سبزوار گفت: چنار كیذقان واقع در روستای كیذقان از توابع بخش ششتمد این شهرستان كهن ترین موجود زنده خراسان است كه قدمت آن به پیش از اسلام باز می گردد.

'محمد عبداله زاده ثانی' در گفت و گو با ایرنا افزود: این درخت با توجه به روایات كتاب 'تاریخ بیهق' اثر 'علی ابن زید بیهقی' كه در قرن ششم هجری قمری نوشته شده كهن ترین موجود زنده خراسان است.

این پژوهشگر سبزواری با اشاره به عمر حدود دو هزار و 500 ساله این درخت با توجه به قطر آن گفت: به دلیل اینكه چنار كیذقان، نزد عامه مردم مورد احترام و همچنین مكمل خلاء اسناد تاریخی و فرهنگی است، تقاضای ثبت آن در فهرست آثار ملی تاریخی شد.

وی قطر چنار كیذقان را حدود شش متر، ارتفاع آن را حدود 20 تا 22 متر و محیط آن را 28 متر ذكر كرد و گفت: با توجه به قطر قابل توجه این درخت، در چند سال گذشته به طور طبیعی داخل آن شكافی ایجاد شده كه از آن به عنوان كفاشی استفاده و به مرور زمان این شكاف ترمیم شده است.

وی با بیان اینكه این چنار در ضلع جنوبی استخر عمومی روستای كیذقان قرار گرفته افزود: طول سایه انداز چنار كیذقان در زما طلوع و غروب خورشید بیش از 200 متر و در ظهر بین 10 تا 20 متر است.

وی در مورد روستای كیذقان محل واقع شدن این درخت گفت: پیشینه اساطیری كیذقان بر اساس تقسیم بندی فردوسی در شاهنامه به دوره كیانیان می رسد و 'كی' در زبان پهلوی به معنای پادشاه است.

عبداله زاده گفت: 'ارنست هرتسفیلد ' در كتاب باستان شناسی ایران بر بنیاد باستان شناسی معتقد است دوره كیانیان كه در شاهنامه آمده برابر با دوره دیوسیدها در یونان و مصادف با دوره مادها در ایران است.

وی در همین رابطه وجود سه روستای كیذقان ، كیذور و كیخسرو را در سبزوار مورد اشاره قرار داد.

عبداله زاده با اظهار اینكه در سبزوار و كاشمر قصه كاشت درخت سرو توسط زرتشت پیامبر، مشهور است، افزود: مولف كتاب تاریخ بیهق به نقل از كتاب 'ثمار القلوب' نوشته خواجه 'ابومنصور ثعالبی' كشت این دو درخت را به گشتاسب و زمان ملاقات وی با زرتشت پیامبر منسوب می كند.

وی همچنین اظهار داشت: نخل و چنار به قامتی كشیده، عمر طولانی دارد و در ادبیات نمادی از فناناپذیری، آزادگی و جاودانگی هستند و به عنوان درختان مقدس در هنر هخامنشیان و حجاری تخت جشمید تجلی كرده است.

وی با بیان اینكه گاه عمر درختان به رقم های دور از ذهن آدمی می رسد، افزود: به طور مثال ابوالحسن بیهقی عمر سرو فریومد و كاشمر را بیش از یك هزار و 500 سال می داند و از بین بردن آنها را به دستور المتوكل عباسی و ینالتكین در كتاب تاریخ بیهق ذكر می كند.

وی افزود: درختی به نام 'سكوئیا' در آمریكای باختری می روید كه بلندی آن به 130 متر می رسد و عمر یكی از آنها كه بر اثر طوفان ریشه كن شده بود كارشناسان شش هزار سال را تقویم كردند و عمر درخت كاجی كه در سال 1946 اداره جنگلبانی آمریكا یافت چهار هزار و 600 سال برآورد و كهن ترین موجود زنده روی زمین تا آن تاریخ شناخته شد.

وی افزود: هم اكنون درحاشیه كویر اصفهان دو درخت یك هزار ساله و در مسجد لنیان اصفهان واقع در خیابان شهید دكتر بهشتی چناری به بلندی 17 متر و 600 سال عمر، قامت افراشته اند.

وی سرو كمیز داورزن سبزوار را درخت دیگری با قدمت حدود دو هزار ساله ذكر كرد و گفت: این درخت كه به صورت تك درختی در كوهپایه است از فاصله چند كیلومتری قابل مشاهده است.

وی بجا ماندن این درختان قدیمی و قطع نشدن و از بین نرفتن آنها توسط مردم را ناشی از مقدس بودن این درختان نزد آنها و برگرفته از باورهای دینی گذشتگان عنوان كرد.