ساخت زيردريايي تحقیقاتی مدرن در ایران

به گزارش ايسنا، دكتر وحيد چگيني كه در نشستي خبري سخن مي‌گفت، اظهار كرد: افزايش پنج برابري بودجه‌ اين موسسه نسبت به سال گذشته يكي از موضوعاتي است كه سبب مي‌شود تا موسسه بتواند حجم فعاليتهاي خود را در زمينه‌هاي مختلف توسعه دهد. در سال گذشته تمام بودجه‌ جاري و عمراني اين موسسه دو ميليارد و 800 ميليون تومان بود كه در سال جاري به 14 ميليارد تومان افزايش پيدا كرده و موفق شده‌ كه رديف بودجه‌ مستقلي با رقم پنج ميليارد تومان براي مركز مخاطرات دريايي اختصاص دهيم. همچنين درصدديم كه در سال آينده با توجه به اتخاذ شرايط لازم به يك پژوهشگاه اقيانوس‌شناسي توسعه پيدا كنيم چرا كه موسسه ملي اقيانوس‌شناسي از 35 نفر عضو هيات علمي شامل 30 نفر تمام وقت و پنج نفر پاره‌وقت بهره‌مند است.

وي افزود: توسعه‌ ايستگاه‌هاي پژوهشي يكي ديگر از فعاليتهاي در دست اجراي موسسه ملي اقيانوس‌شناسي است به طوري كه چهار ايستگاه در چابهار، بوشهر، نوشهر و بندرعباس ايجاد شده و درصدد توسعه‌ ايستگاه‌ها در استان هايي مانند گلستان و گيلان هستيم. طراحي و ساخت شناورهاي تحقيقاتي و تشكيل ناوگان تحقيقات دريايي از ديگر برنامه‌هاي موسسه ملي اقيانوس‌شناسي بوده كه در حال حاضر ساخت كشتي تحقيقاتي آغاز شده و تا كنون 30 درصد پيشرفت داشته است.

رييس موسسه ملي اقيانوس‌ شناسي ادامه داد: متاسفانه با توجه به مشكلات موجود در زمينه‌ تامين به موقع صفحات خارجي پيش‌بيني مي‌شود كه طراحي و ساخت شناور تحقيقاتي اقيانوس‌پيماي موسسه پنج ماه با تاخير مواجه شود اما با توجه به حل مشكلات مهمي مانند دريافت LC اميدواريم بتوانيم بخشي از اين عقب‌ماندگي را جبران كنيم. اين شناور تحقيقاتي از 20 بلوك مختلف تشكيل شده كه نقشه‌هاي 10 بلوك آن آماده شده و بخش‌هاي بسياري از اين 10 بلوك هم ساخته شده است اما در زمينه‌ تامين قطعات خارجي و خريد و نصب اين قطعات مانند موتور در حال پيگيري براي تمرين آنها هستيم.

چگيني با اشاره به سال توليد ملي و حمايت از كار و سرمايه ايراني و ضرورت توجه بيش از پيش به پتانسيل داخلي در سال جاري تصريح كرد: براي تشكيل ناوگان تحقيقات دريايي و تامين تجهيزات پيچيده‌ اندازه‌گيري دريايي با تعدادي از دانشگاه‌هاي كشور مانند دانشگاه صنعتي اصفهان، پژوهشكده علوم و تكنولوژي زيرسطحي و دانشگاه صنعتي مالك اشتر مذاكراتي انجام داده‌ايم كه با توجه به نتايج مثبت حاصل شده اميدواريم بتوانيم از پتانسيل داخلي براي تامين اين تجهيزات استفاده كرده و در كنار تشكيل ناوگان تحقيقات دريايي، ناوگان ملي تحقيقات زيرسطحي را كه شامل زيردريايي‌هاي تحقيقاتي از جمله زيردريايي سرپوشيده با قابليت دسترسي تا اعماق 200 متر، زيردريايي وت با قابليت حمل غواص، ربات‌هاي ROV و AUV با قابليت نمونه‌برداري و فيلمبرداري از زير سطح دريا و گلايدرهاي زيرسطحي با قابليت حركت‌هاي سينوسي و زيگزاگي در عمق دريا و برداشت پارامترها و نمونه‌هاي مختلف را تشكيل دهيم.

به گزارش ايسنا، وي با اشاره به برنامه‌هاي اين موسسه براي تشكيل ناوگان سطحي تحقيقات دريايي اضافه كرد: در اين ناوگان علاوه بر كشتي تحقيقاتي 50 متري درصدد طراحي و ساخت دو فروند شناور كاتاماران دو بدنه‌‌يي هستيم كه يك فروند از اين شناورها به طول 18 متر تا پايان تابستان سال جاري تحويل گرفته شده و در خليج فارس به كار گرفته مي‌شوند و براي آبهاي شمال درصدديم تا سفارش ساخت دومين شناور تحقيقاتي كاتاماران را به طول حداكثر 20 متر به كارخانجات سازمان صنايع دريايي ارائه دهيم. اميدواريم بتوانيم اين سه فروند كشتي‌ تحقيقاتي (دو فروند شناور تحقيقاتي كاتاماران و يك فروند شناور تحقيقاتي اقيانوس‌پيما 50 متري) را تا نيمه اول سال 92 ساخته و به كار گيريم.

رييس موسسه ملي اقيانوس شناسي در ادامه ايجاد پايگاه دائمي جمهوري اسلامي ايران در قطب جنوب را يكي ديگر از طرح‌هاي اين موسسه بر شمرد و تصريح كرد: درصدديم در آينده بتوانيم شناورهاي تحقيقاتي با طول 85 تا 100 متر بسازيم و با اجراي طرح تاسيس مركز ملي تحقيقات جنوبگان و شمالگان كه به شوراي عالي عتف ارائه شده به معاهده‌ي جنوبگان بپيونديم. اين طرح در شوراي عالي عتف پذيرفته شده و اميدواريم با تصويب نهايي آن اين طرح پنج ساله را با سرمايه‌گذاري حدود 110 ميليارد تومان به اجرا برسانيم. گرچه در صورت تصويب نهايي اين طرح با توجه به افزايش قيمت ارز مبلغ سرمايه‌گذاري اين طرح نيز بايد تا حدود 150 ميليارد تومان افزايش پيدا كند.

چگيني ادامه داد: تبيين سياست‌هاي دريايي و تدابير اقيانوسي كشور يكي ديگر از فعاليتهايي است كه در موسسه ملي اقيانوس‌شناسي در دست اجرا بوده و اميدواريم با توجه به رشد قابل توجه بودجه موسسه بتوانيم اين طرح را تا پايان سال آينده به انجام برسانيم.

وي در ادامه خاطرنشان كرد: برگزاري جشنواره‌ خليج فارس در حوزه‌ي اقيانوس‌شناسي يكي ديگر از برنامه‌هاي موسسه بوده كه متاسفانه به دليل مشكلات مالي و متعدد اجرايي نشد اما در حال حاضر درصدديم تا بتوانيم اين جشنواره را در حوزه اقيانوس‌شناسي برگزار كرده و از برگزيدگان اين حوزه تقدير كنيم. همچنين از بيستم خردادماه جاري همزمان با روز جهاني اقيانوس‌شناسي نخستين همايش ملي اقيانوس‌شناسي با حضور چهار مهمان خارجي در سالن همايش‌هاي بين‌المللي دانشگاه شهيد بهشتي برگزار مي‌‌‌شود. در حاشيه‌ي اين همايش برگزاري كارگاه آموزشي صنايع دستي دريايي، تقدير از برگزيدگان مسابقه نقاشي انسان و دريا و تقدير از سه پيشكسوت حوزه اقيانوس‌شناسي را در دستور كار داشته و درصدديم تا در سال هاي بعد از اقيانوس‌شناس برتر كشور و اقيانوس شناس جوان برتر كشور تقدير كنيم.

چگيني برگزاري همايش اقيانوس هوشمند در 24 تا 26 بهمن ماه سال جاري در جزيره كيش را يكي ديگر از برنامه‌هاي موسسه ملي اقيانوس شناسي برشمرد و گفت: پيشنهاد برگزاري اين همايش به صورت بين‌المللي از سوي وزير علوم به هيات دولت ارائه شده كه اميدواريم با موافقت هيات دولت بتوانيم به صورت دوسالانه همايش بين‌المللي اقيانوس‌‌ هوشمند را برگزار كنيم.

رييس موسسه ملي اقيانوس‌شناسي در ادامه اجراي سه طرح بزرگ ملي اقيانوس‌شناسي را از جمله برنامه‌هاي در دست اجرا اين موسسه برشمرد و تصريح كرد: اجراي طرح بزرگ صنايع اقيانوسي و تعريف و اجراي سه طرح كلان در حوزه‌ي سه درياي پيراموني كشور از جمله طرح‌هاي در دست اجراي موسسه است تا بتوانيم نتايج ملموس تحقيقات اقيانوس‌شناسي را به مردم نشان دهيم تا آنها به نافع بودن اين علم پي ببرند. بر اساس طرح بزرگ صنايع اقيانوسي مي‌توان از خاصيت اختلاف دما و شوري آبهاي عميق در سه درياي پيراموني براي راه‌اندازي صنايع مختلف دريايي استفاده كرد كه اين طرح در شوراي عالي عتف به تصويب رسيده و براي انجام فاز نخست آن و مطالعات امكان‌پذيري اجراي اين طرح در چابهار و جاسك، 250 ميليون تومان بودجه براي اين طرح اختصاص پيدا كرده است.

همچنين سه طرح كلان تعريف شده كه در حوزه‌ي اقيانوس‌شناسي خليج فارس، درياي عمان و درياي خزر است تا پايان سال جاري به نتيجه خواهد رسيد.

رييس موسسه ملي اقيانوس‌شناسي توليد و چاپ كتاب در زمينه‌ اطلاعات فيزيك، بيولوژي و زيست‌شناسي، شيمي، زمين‌شناسي و محيط زيست دريا را از ديگر فعاليتهاي اين موسسه عنوان كرد و افزود: از سال جاري درصدديم تا بتوانيم در هر يك از درياهاي پيراموني، دو گشت دريايي را به مدت يك هفته راه‌اندازي كرده و سامان‌دهي كنيم تا محققان و كارشناسان دريايي بتوانند از نزديك با دريا آشنا شده و به انجام تحقيقات در زمينه‌هاي مختلف دريايي بپردازد.

همچنين درصدديم تا در صورت انجام هماهنگي‌هاي لازم بتوانيم تعدادي از دانشجويان و محققان دانشگاه‌هاي كشور را به اين گشت‌هاي دريايي اعزام كنيم تا بتوانيم تا حدي طرح دانشگاه‌هاي شناور را جامه عمل بپوشانيم.

چگيني از انجام شش گشت تحقيقاتي دريايي خبر داد و گفت: اولين طرح جامع تنگه‌ هرمز براي شناسايي خصوصيات فيزيكي و شيميايي آن، گردش آب، مدل سازي و پارامترهاي زمين‌شناختي آب از ديگر طرح‌هاي اين موسسه است كه درصدديم از تابستان سال جاري به مدت 18 ماه عمليات اندازه‌گيري و مدل سازي را در اين زمينه‌ها در تنگه‌ هرمز آغاز كنيم. در اين طرح چند دانشجو دكتري نيز پروژه‌هاي خود را در اين زمينه‌ها خواهند گذراند.

وي ادامه داد: يكي از شناورهاي تحقيقاتي كاتاماران به اين طرح اختصاص داده شده و با توجه به اختصاص بودجه 450 ميليون توماني از سوي وزارت علوم و تامين يك شناور به مبلغ 450 ميليون تومان اميدواريم با تامين مابقي هزينه‌ اين پروژه بتوانيم نتايج خوبي را در تنگه‌ هرمز به دست آوريم كه در اين صورت تنها مرجع براي در اختيار قرار دادن اطلاعات از تنگه‌ هرمز خواهيم بود.

چگيني، رونمايي از 20 نرم افزار در حال توليد در زمينه‌ داده‌هاي اقيانوسي در هفته‌ پژوهش را از ديگر برنامه‌هاي موسسه ملي اقيانوس شناسي برشمرد و خاطرنشان كرد: در سال گذشته چهار دانشجوي دكتري پژوهش محور در زمينه‌هاي فيزيك دريا، سازه‌هاي دريايي، محيط زيست جذب كرده و مشغول به تحصيل هستند و در سال جاري موفق به اخذ مجوز پذيرش 10 دانشجوي دكتري پژوهش محور در حوزه‌هاي فيزيك دريا، زيست شناسي دريا (گرايش جانوران)، سازه‌هاي دريايي، مهندسي محيط زيست دريا، سنجش از راه دور، هواشناسي گرايش دريا و محيط زيست دريا شده‌ايم.

رييس موسسه ملي اقيانوس شناسي در خصوص توسعه‌ي فعاليتهاي اين موسسه اظهار كرد: موسسه ملي اقيانوس‌شناسي از سوي كميسيون بين‌الدول اقيانوسي به عنوان مسوول اجراي طرح‌هاي بوم‌شناسي و زيست‌شناسي، فيزيك دريا و كاهش سواحل اقيانوس هند شناخته شده كه بر اساس اين طرح درصدديم با استفاده از تجربيات كسب شده موسسه در حوزه درياي عمان و خليج فارس اين طرح را به شمال اقيانوس هند كه شامل درياي سرخ، درياي عمان، درياي عرب و خليج فارس است گسترش دهيم.

چگيني در پايان تصريح كرد: سند توسعه‌ آموزش عالي كشور در حوزه علوم و فنون دريايي و اقيانوس دريايي در حال گذراندن مراحل نهايي خود بوده و در صدديم تا در پايان تابستان سال جاري با برگزاري نشستي اين سند را با حضور متخصصان نهايي كرده و آن را در شوراي عالي عتف به تصويب برسانيم كه پس از تصويب آن درصدديم تا برنامه اقيانوس شناسي كشور را در افق چشم‌انداز توسعه‌ي 1404 تدوين كنيم.

همچنين بيست و پنجم خردادماه جاري نشستي با حضور روساي اتحاديه‌ي دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي ساحل و دريايي در دانشگاه نوشهر برگزار مي‌كنيم و شوراي شبكه ملي پژوهش و فناوري اقيانوس شناسي در دور جديد نيز تشكيل شده است.