ايسنا، وي با اشاره به اينكه برنامه «90 » از منظر ساختار اجزا و نحوه اجرا و ربط آن به جامعه مورد بررسي قرار ميگيرد، خاطرنشان كرد: گزارشهايي كه در اين برنامه به ويژه از ورزشگاههاي شهرستانها به چشم ميخورد، گفتگو با مربيان و اظهارنظرها و اينكه اين مربيان چه جنبههايي را در نظر ميگيرند و به ويژه گفتگو درباره صحنههايي كه داوران خطاهايي كه بايد ميگرفتهاند و نگرفتهاند بسيار حايز اهميت است.
*** اجتناب «90» از تعارفهاي ايراني و مطرح كردن چهرههاي سرشناس
وي با اعتقاد بر اينكه ارتباط نزديكي بين برنامه 90 و جامعه وجود دارد افزود: البته اگر ملاكي براي سنجش توفيق برنامه در نظر بگيريم اين ملاك تعداد پيامكها نيست بلكه بايد سطح كيفي برنامه را در نظر بگيريم. متاسفانه مديران سيما در حال حاضر ملاك سنجش را آمار مد نظر قرار دادهاند.
وي با بيان اينكه يك مساله به برنامه «90» وارد است و آن اينكه به لحاظ فني زماني كه دو ـ سه هفتهاي اين برنامه پخش نميشود، انواع و اقسام شايعهها نسبت به آن وجود دارد گفت: اگر برنامه 90 نتوانسته بود به تودههاي مردم نفوذ پيدا كند اين تيترها و شايعهها را نميتوانستيم در مطبوعات ببينيم؛ البته شبكه سه براي تيپ جوان برنامهريزي شده و برنامه ورزشي نيز يكي از آنهاست. چرا برنامههاي ديگر نبايد اين تعداد مخاطب را نداشته باشد. به اين دليل كه برنامه 90 از تعارفهاي ايراني اجتناب ميكند. در گفتگوها هم بدون اينكه مرز احترام نقض شود پرسش و پاسخ را ادامه ميدهد.
وي با اشاره به اينكه اين برنامه به چهره هاي معروف باج نميدهد، افزود: به عنوان مثال بدون اينكه به امثال علي دايي اظهار بيادبي كند انتقاد را هم مطرح ميكند.
دكتر پاينده يكي ديگر از نشانههاي موفقيت در برنامه 90 را آرايش و دكور اين برنامه دانست و افزود: آرايش اين برنامه تاثير ناخودآگاهي دارد. اين دكور نشانههايي از ماجراي فوتبال بازنمايي ميشود به گونهاي كه دو تيم مقابل هم قرار گرفتهاند. يك طرف مجري و يك طرف مهمان و داوران هم مخاطبان آن هستند. وي با اشاره به بخش داوري برنامه 90 خاطرنشان كرد: وقتي در صحنه اي كه داور نظر داده است از بازيكن پرسيده ميشود كه با نظر داور موافق بوده است يا نه به طور غيرمستقيم هر گونه مركزيت به چالش كشيده ميشود. اما در مواردي كه مربوط به مسايل داوران ميشود تجارب افراد كارشناس و ارشد نياز است كه در اين مساله مورد بررسي قرار بگيرد. وگرنه ارجاع دادن اين مساله به مردم همان كتك خوردن داور را باعث ميشود.
*** عادل فردوسيپور؛ نمايندهي صداهاي خاموش
در بخش ديگري از جلسه نقد و بررسي برنامه 90 دكتر حسامالدين آشنا با بيان اينكه ديدگاهش در اين جلسه ديدگاه ژورناليستي نسبت به راديو و تلويزيون است، خاطرنشان كرد: برنامه 90 يك الگوي برنامهسازي موفق را نسبت به برنامههاي ديگر در ايران ارائه كرد و يك باور و خودباروي را در جامعه برنامهسازان رواج داد. برنامهاي كه جذاب و موفق و به دور از پلشتيهاست.
وي با اشاره به اينكه سيما به تقصير در حال حاضر دچار ورشكستگي به تقصير شده است، اظهار كرد: صدا و سيما در مقابل شبكه هاي ريز و درشتي كه همانند قارچ در خارج از مرز ايران روييدهاند، گاهي تن به تسليم ميدهد و گاهي نيز نسبت به آنها مقاومت ميكند.
آشنا با بيان اينكه برنامه «90 » نشاندهنده اين است كه بدون استفاده از فكر خشونت ميتوان برنامههايي توليد كرد كه ميليون ها مخاطب را ميخكوب كند، افزود: يكي از ويژگيهاي اين برنامه تجربه تهيهكننده و مجري است كه متاسفانه در برنامههاي ديگر با ضعف تهيهكننده و مجري روبرو هستيم.
وي با اشاره به اينكه اهميت دادن به امر پژوهش در 90 يكي ديگر از مواردي است كه اين برنامه را تبديل به يك برنامه موفق كرده است، افزود: در اين برنامه اين امكان فراهم شده است كه پلي بكهاي متنوع و موثري كه از پيش فكر شده جلو برود. توليد يك الگوي نقد رسانهيي نيز به عنوان يكي ديگر از ويژگيهاي موفق برنامه «90» است و فردوسيپور به عنوان نمايندهي صداهاي خاموش در اين برنامه حضور دارد. البته قابل ذكر است كه بايد بدانيم مجري چه كسي است؛ آيا كسي است كه با فدراسيون قرارداد بسته است با استوديو قراداد بسته است و يا با شركتهاي خصوصي ديگر. در حالي كه مجري برنامه «90» كسي است كه با هوشياري كامل جرياني را دنبال ميكند و ميتواند چشم مردم را به وقايع باز كند.
آشنا با بيان اينكه يكي ديگر از ويژگيهاي برنامه «90» اخلاق برنامهسازي است، اظهار كرد: اين برنامه با بالا بردن استانداردهاي اخلاقي، نمايان كردن ساير پديدههاي اجتماعي را در پي داشته است. متاسفانه ما عادت غلطي كه در اين زمينه داريم اين است كه نق ميزنيم و وقتي رو در رو ميشويم تعارف ميكنيم اما برنامه 90 به صورت رو در رو حرفهايش را با ميهمان مي زند.
وي با اعتقاد بر اينكه 90 به تب فوتبالزدگي در جامعه دامن ميزند، خاطرنشان كرد: مهمترين نقدي كه در مجموعه برنامه 90 دارم دامن زدن به تب فوتبالزدگي در جامعه است. اين نقد مستقيم به برنامه 90 وارد نيست بلكه به فضاي برنامهسازي وارد است. آيا مهمتر از ساخت برنامه 90 و پرداختن به فوتبال چيز ديگري وجود ندارد. آيا در جامعه ما 90 سياسي، 90 سينمايي و 90هاي ديگري وجود داشت آيا باز هم فوتبال و برنامه 90 در كشور بسيار پراهميت ميشد؟
*** آرزوي ديدن پيري فردوسيپور در برنامه «90»
محمد آقازماني ـ مدير گروه ورزش شبكه سه سيما ـ در بخشي از اين نشست با اشاره به اينكه طي اين 13 سال توليد و پخش برنامه 90، از جريان اتفاقات پشت پرده آن باخبر است، گفت: بدر رنامهاي كه بازتابهاي زيادي در جامعه ورزشي داشته، مشكلات زيادي به ويژه تلخيها و حوادث و حواشيهاي قابل بيان و غيرقابل بيان وجود داشته است.
وي با اشاره به اينكه در اين نشستها بهتر است به ارتقاي كيفيت يك برنامه كمك كنيم، خاطرنشان كرد: شاخصهاي يك برنامه موفق شامل اين است كه فرد انتخاب شده براي توليد برنامه، فرد سالمي باشد، اسير هواي نفس نباشد، تلاش دلسوزانه و زحمتكشي داشته باشد، بهروز باشد و رضايت مخاطب را نسبت به برنامه جلب كند. كه فردوسيپور و تيم آن موفقيت لازم را كسب كردهاند. كه در اين ميان فردوسيپور در اين چند ساله جزو بهترين افراد و سالمترينها بوده است كه شهرت او منجر به اسير هواي نفسش نشده است.
آقازماني با اشاره به اينكه فردوسيپور تلاش بيحد و حصري را براي ساخت يك بخش از برنامه 90 كه تنها دو دقيقه به طول ميانجاد، انجام ميدهد، اظهار كرد: فردوسي پور براي اينكه بتواند تصويري را به مردم نشان دهد از هيچ تلاشي دريغ نميكند در واقع تلاش بيحد و حصر وي بود كه برنامه را به اينجا رسانيد. البته همه اين تعريفها بدين معني نيست كه برنامه داراي هيچ مشكلي نيست و بهتر از اين نخواهد شد. اما اميدواريم پيري فردوسيپور را در سالهاي بعد با حضورش در برنامه 90 ببينيم.
وي گفت: برنامه «90» سه ساعت زمان دارد و دو ساعت قبل از برنامه بالاي 40 تا 50 تلفن را جواب ميدهم تا زماني كه برنامه تمام شود در اين 40 ـ 50 تلفن يك يا دو مورد آن را به فردوسيپور منتقل ميكنم. و در اين پيامهايي كه از طريق تلفني به آن جواب ميدهم فشارها، درخواست ها، تهديدهاي زيادي وجود دارد كه خيلي از فشارها را خودمان حل و فصل ميكنيم اما در مواقعي كه در برنامه ادبيات ميهمان ناصحيح است به اين دليل است كه ميهمان حاضر ادبيات رسانه را نميداند در نتيجه به مرور طول ميكشد كه بداند كاركرد رسانه چيست؛ به عنوان مثال تغيير ادبيات يكي از مديرعاملان باشگاهها كه ابتدا با لحني نامناسب برخورد ميكرد، اما بعدها اين لحن خود را تغيير داد و خودش را با فضاي رسانه تطبيق داد.
*** عادل فردوسيپور، قهرمان تراژدي
دكتر گيويان ـ مدير اسبق مركز پژوهش سيما ـ در بخش ديگري از اين نشست با اشاره به اينكه به هيچ عنوان تلويزيون نگاه نميكند، خاطرنشان كرد: اما برنامه 90 را نگاه ميكنم چون بخشي از حرفه ما در مطالعات فرهنگي و روشهاي نقد و تحليل اينگونه برنامهها است.
وي با اشاره به اينكه هر كدام از حرفههاي مختلف در دل خود اسطورهاي را ميپروراند، اظهار كرد: ژورناليستها هم در دوران سنتي واقعنمايي را به عنوان اسطوره خود قلمداد ميكردند. من موافقم اگر برنامه 90 را موفقترين برنامه هم در نظر نگيريم، حداقل يكي از برنامههاي موفقي است كه به چشم خورده است. البته يكي از اصليترين دلايلي كه در توفيق برنامه 90 وجود دارد شخصيت خود عادل فردوسيپور است. قهرماني كه وضعيت آن شبيه قهرمان تراژدي است و قهرمانياش به دليل شرايطي است كه در آن حضور دارد. اما فردوسيپور آيا بهمنش ميشود؟ بعيد است فردوسيپور تا به انتها سر سالم به گور ببرد.
وي با اشاره به اين مساله كه جهتگيري اصلي تلويزيون معنويت است، خاطرنشان كرد: مشاهده ميشود برنامهاي ساخته و زبده ميشود كه تحليل جسمانيت را هدف قرار داده است آن هم در يك حوزهي خيلي خاص؛ ولي در مجموع وضعيت ما خيلي تعريف ندارد. چرا بايد اين اتفاق بيفتد. آيا واقعا مسؤولان صدا و سيما روي اين مساله تامل دارند يا خير؟ آيا واقعا چون مردم فوتبال را دوست دارند برنامه 90 شاخص شده است؟ يا برنامه به گونهاي عالي بوده است كه مردم را نسبت به فوتبال جدي تر كرده است.
وي با اشاره به حرف عادل فردوسيپور كه در اين نشست عنوان كرد «علاقهاي به ورود به مسايل سياسي ندارد»، خاطرنشان كرد: خود اين حرف يك نقطه نظر سياسي را نشان ميدهد.
گيويان همچنين در بخشي از صحبتهايش به اين نكته اشاره كرد كه تلويزيون ايران تمايلي به ستارهسازي ندارد، اما عادل فردوسيپور در اين مدت به يك ستاره مردمي (پاپ استار) تبديل شده است.
*** هراس از نقد «90»!
در بخش ديگري از اين نشست شعباني ـ سردبير مجله دنياي ورزش ـ با اشاره به اينكه در ابتدا از نقد اين برنامه هراس داشته است، خاطرنشان كرد: نميخواهم بگويم اين برنامه قابل تعريف نيست. عادل فردوسيپور در «90» بيانكنندهي واقعيتجويي و در جستجوي واقعيت است. برنامه «90» يك برنامهي كنشي است كه با تعطيلي ليگ تعطيل ميشود. اينكه ذهنمان را موكول كنيم به حادثهاي كه آن را در برنامه اشاعه دهيم كار ماندگاري نخواهد بود. آنچه باقي ميماند تفكر است. ايشان در حال حاضر فقط كار انتقاد انجام ميدهند. اينكه بدانيد حرف خود ايشان چيست و چه نقطه نظراتي دارد بسيار مهم است. در برنامه «90» گاهي اوقات گفتمان حاكم نيست. و انحصار برخي موارد را در «90» مشاهده ميكنيم. ميهمانها در دكور اين برنامه در دو فضاي جداگانه هستند كه باعث ميشود بحث به جدل كشيده شود. وي با اشاره به اينكه سياسيون دستشان را در ورزش دراز كردهاند، اظهار كرد: به هر حال سياست تابع قدرت است و امروز به اين دليل كه ورزش قدرتمند شده است آقايان ترجيح ميدهند به آن ورود كنند.
وي با اشاره به اينكه در مباحث اخلاق ورزشي كار جدي انجام ندادهايم، گفت: هنوز نميدانيم تفاوت اخلاق سنتي و مدرن چيست؛ آيا در ورزش مدرن پهلواني جايي دارد؟
*** حاشيهها
ـ در ايتداي اين مراسم كليپهايي از برنامه «90» و حضور علي كفاشيان در اين برنامه، گفتوگوي فردوسيپور با علي دايي و ... پخش شد.
ـ در انتهاي اين مراسم تنديس و لوح تقديري به عادل فردوسي پور ـ مجري و تهيهكننده نود ـ اهدا شد.
ـ در اين مراسم اعلام شد كه سايت برنامه نود عنوان چهارمين سايت پربازديد كننده در صداوسيما را دارد.