خلافکاران کم مي‌خوابند!

تحقيقات اخير مي‌گويد الگوي خواب نامناسب رفتار نوجوانان را تغيير مي‌دهد؛ در بزرگسالان چه اتفاقاتي مي‌افتد؟

حتما تعجب مي‌کنيد اگر بشنويد که 30 درصد بزرگسالان از علائم بي‌خوابي رنج مي‌برند. اين علائم - يعني دير به خواب رفتن، بيدارشدن‌هاي مکرر در شب و زود برخاستن از خواب - مشکلات شايعي هستند که زنان و سالمندان را بيشتر درگير مي‌کنند.

اگر چه ساعات نياز به خواب درافراد مختلف، فرق مي‌کند، اما دليل نمي‌شود که اين مشکل مورد غفلت واقع شود. طبق آمار، اختلالات خواب وکم‌خوابي در کودکان - حتي درسنين پيش از دبستان- هم کم نيست (حدود 37 درصد)، با وجود اين مشکلات خواب کودکان از ديد پزشکان اطفال هم پنهان مي‌ماند.

درحالي که دست کم براي پيشگيري از مشکلات کودکان در سنين مدرسه، لازم است همه کودکان براي شناسايي اختلالات خواب مورد بررسي قرارگرفته و مبتلايان شناسايي شوند. تاکيد در مورد اين مسئله درحالي است که محققان به تازگي ارتباط کم خوابي را با مشکلات رفتاري و رفتار ضد اجتماعي نوجوانان مطرح کرده‌اند.

مطالعات جديدي که در شماره اخير مجله روانشناسي تکاملي، منتشر شده نشان مي‌دهد کودکاني که فعاليت‌هاي شبانه را بر روزانه ترجيح مي‌دهند، ممکن است دردوران نوجواني وحتي قبل از آن، بيشتر رفتار ضد اجتماعي از خود نشان دهند.

عجيب اين جاست که اين مسئله حتي در مورد کودکان کمتر از 8 سال هم صحيح است. محققان در اين بررسي متوجه شدند اين افراد کساني هستند که دوست دارند ديرتر بخوابند وفعاليت‌هاي خلاقانه خود را شبها انجام دهند.

اين دانشمندان که از محققان دانشگاه پنسيلوانيا هستند، معتقدند ارتباط مشکلات رفتاري با علاقه به ديرخوابيدن و فعاليتهاي شبانه، ناشي از کم‌خوابي است و در واقع اين مشکلات به علت کاهش کنترل بررفتار وعدم تمرکز اين بچه‌ها بوجود مي‌آيد.

متاسفانه گاهي اين وضعيت، نوجوان را به انجام کارهاي خلاف قانون (رفتار ضد اجتماعي) و اعتياد به مواد مخدر هم مي‌کشاند. دانشمندان در اين بررسي کودکان 8 تا 13 ساله راتا سن بلوغ بررسي کرده و ميزان هورمون کورتيزول آنها را از صبح تا بعد از ظهر اندازه گرفتند.

آنها متوجه شدند عوامل مختلفي (از جمله خواب ناکافي) بر رفتار ضد اجتماعي اين گروه تاثير مي‌گذارد، بخصوص در پسراني که بيشتر از همسالان خود عادت به شکستن قوانين داشتند. البته درمورد دختران هم همين مشکل وجود داشت، يعني آنهايي که فعاليتهاي شبانه را دوست داشتند، بيشتر از همسالان خود دچار رفتار خشونت‌آميز و پرخاشگري با وابستگان خود بودند؛ بخصوص دختراني که زودتر بالغ شده بودند.

بر اساس اين گزارش پسراني که در دراز مدت، کورتيزول بالا دارند؛ حتي با اندکي کاهش کورتيزول– که بطور طبيعي از زمان بيدارشدن از خواب تا ساعت 4 بعد از ظهر رخ مي‌دهد – دچار مشکلات رفتاري مي‌شوند. بدنيست بدانيد به طور طبيعي ميزان هورمون استرس يا همان کورتيزول با ريتم خواب در شبانه روز( ريتم سيرکادين) تغيير مي‌کند. به طوري که هنگام بيدار شدن به اوج خود رسيده و بعد از ظهر و غروب به سطح ثابتي مي‌رسد.

در مطالعات قبلي هم دانشمندان متوجه شده بودند که اختلال در ترشح کورتيزول، با افسردگي و رفتار ضد‌اجتماعي مرتبط است. علاوه براين با توجه به گزارش والدين، پسراني که زود‌تر به سن بلوغ مي‌رسند هم بيشتر از ديگران دچار مشکلات رفتاري، عدم تمرکز و قانون شکني وعلائم اختلال سلوک مي‌شوند.

در مطالعه ديگري که دردانشگاه نورث وسترن، برروي کودکان 2 تا 5 ساله انجام شده نيز نتايج مشابهي بدست آمده. در اين بررسي کودکان3-2 ساله که کمتر از 10ساعت در شبانه روز خوابيده بودند، بيشتر دچار مشکلات رفتاري مانند لجبازي و پرخاشگري شده‌بودند. ومتاسفانه در گروهي از اين کودکان که خواب شبانه‌ کمتري داشتند، شانس ابتلا به بيماري‌هاي رواني حدود 25 درصد بيشتربود.

بي خوابي مي‌کشد!

مطالعات مختلف نشان داده که محروميت از خواب مي‌تواند با نياز به افزايش هوشياري، بالا رفتن هورمون کورتيزول و درنتيجه فشار خون را به دنبال داشته باشد که به نوبه خود عاملي مستعد کننده براي سکته قلبي و مغزي به شمار مي‌رود.

گزارشي که از طرف دانشمندان دانشگاه ييل درمجله پزشکي نيو انگلند به چاپ رسيده حاکي از اين است که آپنه خواب – که با انسداد راه هوايي موجب تنگي نفس و خرخرشبانه مي‌شود - مي‌تواند خطر سکته رادو برابر کند. به نظر مي‌رسد اين قضيه با بالا رفتن فشار خون و کمبود اکسيژن در اين وضعيت مربوط باشد. بد نيست بدانيد مطالعات قبلي متخصصان اوهايو نشان داده بود که کم خوابي مي‌تواند علائم بيماري آسم را هم تشديد کند.

دانشمندان قبلا هم مي‌دانستند که اختلالات خواب، علامت خطري است که مشکل جدي براي سلامت انسان ايجاد کرده و کيفيت زندگي او را تحت تاثير قرارمي‌دهد، اما با تحقيقات بيشتر فهميدند که کم‌خوابي و بي‌خوابي مزمن ( مثلا در پرستاران که شيفت کاري دارند) مي‌تواند منجر به مرگ زودرس شود.

علاوه براين محققان دانشگاه پترزبورگ با بررسي سالمندان سالمي‌که معمولا نيم ساعت طول مي‌کشد تا خوابشان ببرد، يا اينکه مرتب در طول شب از خواب بيدار مي‌شوند؛ متوجه شدند اين افراد دوبرابر بيشتر از بقيه مستعد مرگ زودرس هستند.

قضيه به اين جا ختم نمي‌شود. محققان دانشگاه ايالت فلوريدا هم اضافه کردند اختلالات مزمن خواب مي‌تواند احتمال دست زدن به خود کشي را زياد‌تر کند.( البته شايد هم علت اصلي اين آمار، استرس اين افراد باشد.)

اشتهايي که کور شد!

شايد تعجب کنيد اگر بشنويد که اختلالات خواب حتي مي‌تواند اشتها را هم مختل کند. مطالعات دانشگاه نيويورک نشان داده افرادي که خواب کافي ندارند، بجاي اينکه از دست پخت خود و غذاهاي خانگي استفاده کنند، بيشتر سراغ غذاهاي آماده و فست فود مي‌روند. کم بودن ارزش غذايي در اين نوع غذا يعني فست‌فود در دراز مدت باعث ايجاد مشکل در سلامت اين افراد مي‌شود. اين مشکلات عبارتند از: افسردگي، چاقي، بيماريهاي قلبي- عروقي وديابت.

علاوه بر اين متخصصان دانشگاه جفرسون در فيلادلفيا متوجه شدند کمبود خواب شبانه در افرادي که قبلا ريفلاکس – يعني بازگشت اسيد معده به مري – را تجربه نکرده‌اند مي‌تواند موجب ايجاد درد و سوزش ناشي از اين مشکل در آنها شود.

کم نخواب تا معتاد نشوي!

دانشمندان دانشگاه پيتزبورگ با بررسي نوجوانان چيني با ميانگين سني 6/14، دريافتند خواب کمتر از 8 ساعت، دير به خواب رفتن و کابوسهاي پي در پي شبانه ؛ منجر به سيگاري والکلي شدن آنها مي‌شود. علاوه بر اين عادات، خواب پس از نيمه شب هم با سيگاري شدن اين نوجوانان ارتباط دارد. اين قضيه مي‌تواند به ما يادآوري کند که براي پيشگيري از اعتياد نوجوانان بهتر است بهداشت خواب و الگوي صحيح خواب را از کودکي به آنان آموزش داده و به فکردرمان اختلال خواب آنان از سنين پايين‌تر باشيم.

چرا تمرکز ندارند؟!

بررسي‌هاي محققان دانشگاه لويزويل در کودکان 4 تا8 ساله حاکي از اين است کودکاني که خواب کافي ندارند، به‌دليل کندي پاسخ مغز، قادر به تمرکز بر درس در طول روز نيستند. گاهي هم معلمان علائم اين کم خوابي را به صورت بي‌توجهي، خواب آلودگي و خميازه‌هاي پي در پي دانش آموز در کلاس مشاهده مي‌کنند. اين دانش آموزان معمولا در درس رياضي، روخواني و ديکته نسبت به همکلاسان خود نمرات کمتري مي‌گيرند.

تحقيق جديدي که در مدرسه عمومي‌چاپاکوا در نيويورک انجام شده هم نشان مي‌دهد که دردانش آموزان کلاس دوم و سوم بين شيوع علائم اختلال خواب و کاهش بازده درسي ارتباط مشخصي وجود دارد.

بد نيست بدانيد متخصصان معتقدند کودکان پيش دبستاني 11 تا 13 و کودکان دبستاني 10 تا 11 ساعت در شب نياز به خواب دارند. بطور کلي يافته‌هاي محققان اشاره به اين نکته دارد که مراقبان کودک بايد در مورد انضباط زمان خواب کودک تا نوجواني دقت بيشتري به خرج دهند تا مطمئن شوند کودکشان به موقع و به اندازه خوابيده و براي مدرسه و فعاليتهاي ديگر آمادگي لازم را دارد.