روزنامه قانون نوشت:
«وزارت ورزش و جوانان مولود مجلس هشتم بود» این جمله را اغلب قریب به اتفاق مجلسیان با افتخار میگویند. چه آنها که عضو مجلس هشتم بودند و حالا عضوی از مجلس نهماند و چه آنهایی که بخت یارشان نبود و صندلی خود در ساختمان مثلثی بهارستان را به فرد دیگری دادند.
وزارت ورزش و جوانان به عنوان جوانترین وزارتخانه موجود در جمهوری اسلامی اواسط چهار ساله دوم عمر دولت محمود احمدینژاد و با اصرار نمایندگان مجلس و البته انکار رئیس دولت وقت تاسیس شد. وزارتخانهای که از محل ادغام دو سازمان ملی جوانان و تربیت بدنی شکل گرفت و اتفاقا هیچگاه نتوانست کارکردهای مثبت سایر وزارتخانهها را در سیستم اجرایی کشور داشته باشد. با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و به روی کار آمدن دولت «تدبیر و امید» یکی از زمزمههایی که از همان ابتدا در بین جامعه ورزش به گوش رسید، بحث انحلال وزارت ورزش و جوانان بود. موضوعی که اتفاقا قرار بود در دستور کار مسعود سلطانیفر به عنوان وزیر ورزش و جوانان دولت روحانی قرار بگیرد اما بعد از عدم اعتماد مجلس به او خود به خود منتفی شد.
نبود پشتوانه علمی، سیاسی بودن روند تشکیل این وزارتخانه و مهمتر از همه رای احساسی بسیاری از نمایندگان به ادغام دو سازمان ملی جوانان و تربیت بدنی از جمله مواردی است که امروز وزارت ورزش و جوانان را به لبه پرتگاه انحلال نزدیک و نزدیکتر میکند. هرچند که علیرضا دهقان به عنوان یکی از طراحان تشکیل وزارت ورزش در مجلس هشتم پای «انتقامگیری از محمود احمدینژاد» را به تشکیل این وزارتخانه و ادغام دو سازمان یاد شده باز میکند. با این همه اگرچه شاید موضوع انحلال وزارت ورزش و جوانان و تفکیک حوزه جوانان از ورزش به این زودی در دستور کار دولت و مجلس نباشد اما اصلا بعید نیست بعد از ایجاد ثبات در ورزش و دولت یازدهم، حسن روحانی با ارائه یک لایحه به ساختمان بهارستان برود و خواستار انحلال این وزارتخانه جوان شود. علیرضا دهقان نماینده مردم ایذه و باغملک در مجلس که اتفاقا سابقهای طولانی در عرصه رسانه هم دارد و برای جامعه رسانهای کاملا چهرهای شناخته شده است، ظهر یک روز تابستانی با حضور در تحریریه روزنامه «قانون» علاوه بر تشریح جزئیات روند تشکیل وزارت ورزش و جوانان تفکیک دو بخش جوانان و ورزش را در دولت روحانی بعید ندانست. مشروح این گفتوگو در زیر آمده است:
آقای دهقان! فکر میکنید انگیزه مجلس نهم از این همه اصرار و تاکید برای تشکیل وزارت ورزش و جوانان چه بود؟
شخصا نگاهم این است که فکر میکنم مجلس از معدود جاهایی است که در آن میتوان کار ماندگار کرد. ما به دنبال یک اقدام ماندگار برای ورزش کشور بودیم و از همین رو اندیشه طرح چنین مسئلهای به ذهنمان افتاد. امروز در کشور ما وزارتخانههایی مثل بهداشت و درمان، راه و شهرسازی، وزارت خارجه و... با سالها قدمت و با نگاهی تخصصی امور جاری مملکت را پیگری میکنند. ما میخواستیم با توجه به رشد ورزش در دو حوزه همگانی و قهرمانی در دنیا این بخش در ایران را هم به شکلی تشکیلاتیتر اداره کنیم. شما قطعا میدانید که امروز در دنیا بسیاری از کشورها بخش زیادی از ضعفهای خود را از طریق موفقیت در ورزش پوشش میدهند. مثلا شما به آلمان بعد از جنگ جهانی دوم نگاه کنید و شرایط کنونی این کشور را هم ببینید. ورزش یکی از اولین بخش هایی بود که این کشور سرمایهگذاری در آن را آغاز کرد. یا برزیل و آرژانتین. این دو کشور شاید در عرصه سیاست حرف چندانی برای گفتن نداشته باشند اما با ورزششان همیشه نام خود را بر سر زبانها حفظ میکنند.
اما خیلیها اعتقاد دارند با اداره ورزش به شکل یکی از معاونتهای ریاست جمهوری هم میشد این هدفها را دنبال کرد. کما اینکه همین نگاه شاید در گذشته ورزش کشور هم وجود داشت؟
ما منکر زیرساختهای ساخته شده پیش از تشکیل وزارت ورزش نبودیم. چه اینکه اعتقاد هم داشتیم ورزشمان در مسیر پیشرفت و موفقیت هم هست. ما در یک نگاه جامع سعی داشتیم برای ورزش هم به مثابه سایر وزارتخانهها یک فکر اساسی بکنیم. سازمان تربیت بدنی حتما می دانید که ساختارش بر میگشت به سالهای قبل از انقلاب. در کنار این معمولا از آنجایی که رئیس این سازمان نیازی به رای اعتماد مجلس نداشت رئیس جمهور به خودش اجازه میداد معمولا این حوزه را با فردی خاص که خودش دوست داشت اداره کند. این نگاه البته به قبل از انقلاب بر میگشت اما با پیروزی انقلاب نگاه به ورزش به یک نگاه انتهایی تغییر یافت. به این شکل که یک رئیس جمهور بعد از گرفتن رای مردم در ابتدا همه وزرایش را انتخاب و در نهایت یک نفر که اغلب هم غیر مرتبط با این حوزه بود را برای ورزش انتخاب میکرد. متاسفانه این نگاه به شدت آزار می داد، هم جامعه ورزش را و هم نمایندگانی مثل ما را که نگاهی تخصصی به حوزه ورزش داشتیم.
اما با همه این تفاسیر این وزارتخانه جواب نداد و امروز تقریبا اغلب قریب به اتفاق نمایندگان و جامعه ورزش از تشکیل این وزارتخانه پشیمانند؟
ما از ابتدا هم موافق تشکیل وزارت ورزش و جوانان نبودیم. ما می خواستیم صرفا وزارت ورزش تشکیل شود اما برخی دوستان، حوزه جوانان را هم به آن چسباندند. البته استدلالشان این بود که این در راستای همان کوچکسازی دولت است. شاید برخی زیرساختها برای تشکیل این وزارتخانه هنوز مهیا نبود. اما ما به عنوان طراحان این وزارتخانه می خواستیم همانطور که رئیس جمهور باید یک پزشک را برای وزارت بهداشت به مجلس معرفی میکرد، یک شخص مرتبط با ورزش را هم برای این وزاتخانه انتخاب می کرد.
اما همین مجلسی که شما به تخصصگرایی در آن اعتقاد داشتید حاضر نشد به حمید سجادی منهای انتقاداتی که به سبک مدیرتیاش وجود دارد، به عنوان یک شخصیت و مدیر ورزشی رای اعتماد بدهد. اگر صادقانه نگاه کنیم، قبول دارید این وزارتخانه با انگیزه و نیات سیاسی تشکیل شد؟
در بحث جوانان با بحث شما موافقم و نیات سیاسی پشت آن بود اما در بحث ورزش واقعیت همان چیزی است که گفتم. به این بخش صحبتهای من توجه کنید که ما موافق ادغام سازمان تربیت بدنی و سازمان ملی جوانان نبودیم. موضوع جوانان خود یک بخش مجزا و یک طیف بزرگ را شامل میشود. یک جوان ممکن است ورزش را دوست داشته باشد اما قطعا اولویتش در جامعه ورزش نیست. یک جوان اول تحصیلات عالیه و شغل می خواهد بعد باید مسکن داشته باشد و سپس ازدواج کند. به نظرتان چگونه میشود با یک معاونت در یک وزارتخانه چنین خواستههایی را تامین کرد.
شخصا فکر میکنم تشکیل این وزارتخانه از سوی برخی نمایندگان مجلس نوعی انتقامگیری از محمود احمدینژاد بود. این را میپذیرید؟
در بحث جوانان قطعا یک انتقامگیری از رئیس جمهور وقت بود اما در بحث ورزش وا... که ما هدفمان به روز کردن این بخش بود.
جناح خاصی این جریان را هدایت میکرد؟
نه اینکه بخواهم جناح یا گروهی را متهم کنم اما خیلی از دوستان صمیمی یا به اصطلاح «جون جونی» محمود احمدینژاد هم بودند که به شدت خودشان را موافق ادغام و تشکیل این وزارتخانه نشان دادند. البته من در اینجا یک گله هم از آقای بذرپاش داشته باشم. ایشان در آن روزگار به خاطر بیمهریهایی که در دولت دیده بود موافق ادغام سازمان ملی جوانان و سازمان تربیت بدنی بود اما جالب است که امروز در ردای نماینده مردم تهران مخالف ادامه کار این وزارتخانه است.
با این نظر که این وزارتخانه نتوانست ایدهالها را فراهم کند موافقید؟
صد در صد موافقم.
به اینکه چرا مجلس مثلا تخصصگرای هشتم به حمید سجادی رای نداد پاسخ نگفتید؟
دو بحث در مورد حمید سجادی وجود داشت. اول اینکه ایشان انتقادات زیادی به نحوه مدیریتاش وارد بود ما انتظار داشتیم سجادی در جایگاه شخصی که به مثابه ریگهای ته آب، همیشه در ورزش میماند، عمل کند. بحث مهمتر در مورد رای نیاوردن سجادی خود رئیس جمهور وقت بود. احمدینژاد در بحث تشکیل وزارت ورزش و جوانان بسیار با مجلس بد تا کرد. همه شما دیدید با این وجود که مجلس این طرح را مصوب و شورای نگهبان هم آن را تایید کرده بود اما رئیس دولت حاضر به تشکیل این وزارتخانه نبود و دائما به انحای مختلف از اجرای قانون سر باز میزد. بهعلاوه احمدی نژاد پیش از معرفی سجادی به عنوان وزیر پیشنهادی این وزارتخانه نطق بسیار تندی کرد که همه نمایندگان به آن واکنش منفی نشان دادند. ما برای تن دادن دولت به وزارت ورزش و جوانان حتی مجبور شدیم حساب این وزارتخانه را ببندیم تا نهایتا رئیس دولت دهم راضی شود وزارت ورزش و جوانان را تشکیل دهد.
به نظر میرسد با بروز این شرایط هر کسی غیر از حمید سجادی هم که بود از مجلس رای اعتماد نمیگرفت؟
قطعا همینطور است. جو خیلی بدی در مجلس ایجاد شده بود. ای کاش احمدی نژاد ابتدا محمد عباسی را معرفی می کرد و سپس رو به حمید سجادی میآورد.
اما همین مجلس بلافاصله با دادن رای اعتماد به محمد عباسی دومین اشتباه بزرگش را مرتکب شد...
به هر حال ورزش در شرایط حادی قرار داشت. المپیک لندن داشت از راه میرسید و تقریبا چرخ حرکت ورزش کشور از حرکت ایستاده بود. فدراسیونها آه در بساط نداشتند و مدیران کل استانها هم نمایندگان شهرشان را تحت فشار گذاشته بودند. به نظرم عباسی واقعا شانس آورد. او در وزارت تعاون هم عملکرد ضعیفی داشت اما نمایندگان به خاطر برخی مصالح کشور به او رای دادند. شخصا از رای گرفتن عباسی پشیمانم و همیشه میگویم ای کاش میشد به یک شکلی جلوی رای گرفتن او را میگرفتم. عباسی در طول مدت حضورش در وزارت ورزش ضعفهای زیادی داشت. ایشان هم برای فوتبال و هم برای کشتی، قایقرانی، شنا، تیروکمان و دوچرخهسواری مشکلات بیشماری به وجود آورد. ضمن آنکه اگر واقعی نگاه کنیم موفقیت های ورزش هم ربطی به او نداشت.
این روزها و با شروع به کار دولت حسن روحانی این بحث مطرح است که شاید تشکیلات ورزش به شکل سابق برگردد یا بخش ورزش و جوانان از هم جدا شوند. فکر میکنید چنین اتفاقی رخ خواهد داد؟
به نظرم سخت است. ما قانون داریم که دولت باید به سمت کوچکسازی حرکت کند. مشکلاتی بر سر راه است اما شاید شدنی هم باشد.
یعنی این امکان وجود دارد که وزارت ورزش و جوانان تبدیل به دو معاونت رئیسجمهور بشوند؟
خیر، منظور من وزارت ورزش به صورت انحصاری بود. خیلی بعید است سازمان تربیت بدنی دوباره احیا شود چون دنیا کم کم به سمت وزارت شدن میروند.
و به عنوان سوال پایانی هم فکر میکنید با توجه به شعار حسن روحانی در حوزه اقتصاد و پیشرفت این بخش، ورزش هم به لحاظ اقتصادی با شرایط بهتری نسبت به گذشته مواجه خواهد شد؟
به هر حال طبیعی است که اگر دولت آقای روحانی بتواند قدری نقدینگی موجود در جامعه را سامان داده و در حوزه تحریمها و سرمایهگذاران خارجی موفق عمل کند، حوزه ورزش هم به لحاظ اقتصادی قدری شرایط بهتری خواهد یافت.