لغو تحریم های ایران با یک قلم اوباما

فارس:  مذاکرات ایران و گروه 1+5 هفته گذشته در فضایی نسبتا مثبت برگزار شد. طرح ارائه‌شده از سوی ایران و موضع‌گیری مثبت مقامات غربی در مورد آن، گمانه‌زنی‌هایی را در مورد احتمال کاهش برخی تحریم‌های ایران، به وجود آورده است. همین امر اعتراض اسرائیل و نمایندگان جنگ‌طلب از هر دو حزب آمریکا را به همراه داشته است. نمایندگان کنگره اعلام کرده‌اند اجازه کاهش تحریم‌های ایران را به «باراک اوباما» رئیس‌جمهور این کشور نمی‌دهند. پایگاه «فارین پالیسی» با انتشار گزارشی به بررسی قانون تحریم‌های ایران پرداخته و نوشته بر اساس بندی در این قانون، اوباما بدون نیاز به تائید کنگره و تنها با یک امضا می‌تواند تحریم‌های ضدایرانی را لغو کند.

فارین پالیسی در این مورد نوشته است: کنگره در سه سال گذشته تلاش کرد با تصویب تحریم‌های شدید، و فلج کردن اقتصاد ایران، این کشور را وادار کند از جاه‌طلبی هسته‌ای دست بردارد. در هفته‌های اخیر گروهی از سناتورها و نمایندگان کنگره درخواست کرده‌اند که این تحریم‌ها بی‌توجه به روند مذاکرات هسته‌ای تهران و واشنگتن، همچنان به قوت خود باقی باشد. اما حقیقتی که در این همهمه نادیده گرفته شده، این است که رئیس‌جمهور «باراک اوباما» می‌تواند تنها با یک حرکت قلم خود، تحریم‌های ایران را بردارد.

این پایگاه با اشاره به اثرات تحریم‌ها بر اقتصاد ایران، نوشته است: سوال اینجاست که آیا این تحریم‌ها همچنان پابرجا می‌مانند یا نه. کنگره می‌تواند تحریم‌ها را هر طور که می‌خواهد وضع کند، اما دست کاخ سفید برای نحوه اجرا و میزان سختگیری این تحریم‌ها به طرز قابل ملاحظه‌ای باز است. لایحه‌ای که این تحریم‌های سخت را بر ایران تحمیل کرده، بندی موسوم به «چشم‌پوشی به واسطه امنیت ملی» دارد که اوباما با استناد به آن می‌تواند به طور موقت تحریم‌ها را کاهش داده یا لغو کند. تحریم‌هایی که خریداران نفت ایران را مجازات می‌کند، این امکان را فراهم کرده که وزارت خارجه برای کشورهایی که میزان خرید خود را به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش داده‌اند، استثناء قائل شده و از تنبیه آن‌ها چشم‌پوشی کند. هم‌پیمانان کلیدی آمریکا از جمله ژاپن و 10 کشور عضو اتحادیه اروپا از چند سال قبل که این تحریم‌ها اعمال شد، به واسطه همین بند، از گزند تحریم‌ها مصون مانده‌اند.

یک مقام ارشد دولت آمریکا می‌گوید: تحریم‌ها حداکثر اختیار را برای رئیس‌جمهور در نظر گرفته‌اند. این تحریم‌ها از اول این طور طراحی شده‌اند.

البته کنگره تمام تلاش خود را کرده تا دولت را از به کارگیری این اختیار منع کند. به عنوان نمونه، دولت برای برداشتن و کاهش تحریم بانک مرکزی ایران، باید به صورت مکتوب به کنگره اعلام کند که اجرای کامل لایحه تحریم، به منافع امنیت ملی آمریکا ضربه می‌زند. کنگره همچنین دولت را ملزم کرده که هر 120 روز در این چشم‌پوشی بازنگری کند. هدف از این کار این است که دولت برای لغو هر تحریم، هر چهار ماه یکبار، با یک چالش سیاسی روبرو شود.

البته دولت تاکنون در این مسیر با چالشی روبرو نشده که از پس آن بر نیاید. ماه گذشته وزارت خارجه استثنایی 6 ماهه برای ژاپن قائل شد، چراکه آمارها نشان می‌داد توکیو در مقایسه با پارسال، 38درصد کمتر از ایرانی‌ها نفت خریده. این استثنا پیش از این هم سه بار شامل حال ژاپن شده بود. دولت احتمالا در ماه دسامبر هم استثنایی مشابه را برای هند، چین و کره جنوبی قائل می‌شود.

علاوه بر این، دولت پیش از این هم نشان داده حاضر است برای جلوگیری از زیاده‌روی در اعمال تحریم‌ها، رو در روی کنگره قرار گیرد. دولت در ابتدا علیه تحریم‌هایی که بانک مرکزی ایران را هدف گرفته بود، لابی کرد، چراکه معتقد بود این تحریم‌ها ثبات اقتصاد بین‌الملل را تهدید می‌کند. هفته قبل هم، «وندی شرمن» نماینده ارشد وزارت خارجه در مذاکرات هسته‌ای، از کنگره خواست برای تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران حداقل تا زمانی که مذاکرات با تهران در جریان است، دست نگه دارد. این لایحه در صورت تصویب در کنگره، شرکت‌هایی را که با بخش‌های کشتی‌رانی، ساخت‌وساز و پتروشیمی ایران همکاری دارند، شامل جریمه می‌کند.

فارین پالیسی در ادامه با اشاره به خوش‌بینی محتاطانه مقامات آمریکایی بعد از مذاکرات اخیر در ژنو، نوشته است دولت اکنون در حال بررسی راه‌های پاسخ دادن به جدیت ایران در مذاکرات و برداشتن گام‌های اعتمادساز است. اقداماتی نظیر «آزادسازی همه یا بخشی از پول‌های بلوکه‌شده ایرانی‌ها و دادن مجوز خرید قطعات برای نوسازی ناوگان هواپیماهای مسافربری» از جمله مواردی است که یک مقام ارشد در دولت آمریکا به آن‌ها اشاره کرده است.

هرچند که مقامات دولت آمریکا اعلام کرده‌اند که فعلا برای صحبت در مورد کاهش تحریم‌های ایران زود است، اما همین زمزمه‌ها نیز موجب خشم اسرائیل و نمایندگانی از هر دو حزب آمریکا شده است.

فارین پالیسی، ادامه می‌دهد: عصر جمعه سناتور «کلی آیوت»، «لیندزی گراهام» و «مارک کرک» طی نامه‌ای به اوباما توصیه کردند که «تا وقتی ایران فعالیت‌های غنی‌سازی خود را تعلیق نکرده، نه باید اعمال تحریم‌های جدید را تعلیق کرد و نه آزادسازی بخشی از دارایی‌های ایران را بررسی کرد».

چندین نماینده ستیزه‌جوی دموکرات نیز سخت معتقدند که تحریم‌های کنونی علیه ایران باید همچنان پابرجا باشد و با همان شدتی اجرا شود که مد نظر طراحان آن بوده است.

«استیو یسرائیل» رئیس کمیته کارزار کنگره‌ای دموکرات‌ها هفته قبل گفته است: اگر رئیس‌جمهور برداشته شدن تحریم‌ها را از کنگره خواستار شود، حمایت نمایندگان مجلس و سنا از آن بسیار کم خواهد بود. من می‌خواهم به این درخواست گوش دهم، اما فکر می‌کنم کنگره پذیرای درخواست تضیعف یا لغو تحریم‌های کنونی، نباشد.

اما، رئیس‌جمهور برای کاهش یا برداشتن تحریم‌ها هیچ نیازی به مجوز نمایندگانی مثل یسرائیل ندارد. حداقل، فعلا این کاخ سفید است که سرنوشت تحریم‌ها را تعیین می‌کند، نه کنگره.