مردن گران‌تر است یا زنده‌ماندن؟

حمیدرضا بوجاریان در روزنامه آرمان نوشت: انسان‌ها همواره برای گذراندن ساعتی اززندگی خود در آرامش، به دنبال خانه هستند و برای این خواست خود در طول دوران زندگی خویش مجبورند بسته به مکان و موقعیت جغرافیایی که زندگی می‌کنند، بهای زیادی بپردازند که گاه معادل یک ماه حقوق کار و تلاش آنان است. اما حکایت خانه ابدی هم بی‌شباهت با خانه زندگی بشری نیست و گرانی آن به‌قدری لجام‌گسیخته شده است که صدای اعتراض برخی علما هم دراین زمینه بلند شده و مسئولان را به توجه بیشتر در این زمینه فراخوانده‌اند. خرید خانه ابدی در کنار گرانی آن کم‌کم دارای آداب خاص خود می‌شود به‌گونه‌ای که شنیده می‌شود در یکی از شهرهای کشور خرید قبر به‌صورت اینترنتی در کنار پرداخت قبوض مختلف و خدمات دیگر معمول در این مراکز، از طریق دفاتر خدمات پیشخوان دولت انجام می‌شود.

ثبت 180هزار فوت در شش ماه

مدیرکل دفتر اطلاعات آمار جمعیتی سازمان ثبت احوال کشور درباره واقعه فوت در کشور در شش ماهه نخست سال از افزایش دو‌درصدی فوت‌شدگان در این مدت در مقایسه با سال قبل از آن خبر می‌دهد و می‌گوید: در این مدت ۱۸۰ هزار و ۵۲۵ مورد فوت ثبت شده در کشور داشتیم که ۱۰۲ هزار و ۲۲۹ مورد را فوت‌شدگان مرد و ۷۸ هزار و ۲۹۶ مورد را زن به خود اختصاص داده‌اند. به گفته محزون، از کل آمار فوت‌ شده ثبتی ۱۳۹ هزار و ۴۴۱ نفر مربوط به شهرها و ۴۱ هزار و ۸۴ مورد مربوط به مناطق روستایی است. علی‌اکبر محزون تصریح می‌کند: بر اساس آمار به‌طور متوسط در هر شبانه‌روز ۹۷۱ تن و در هر ساعت ۴۰ تن در کشور فوت می‌کنند که این میزان نسبت به سال گذشته دو‌درصد افزایش را نشان می‌دهد. به گفته او آمارهای مرگ و میر نشان می‌دهد که بیشترین تعداد افراد فوت‌شده در کشور را مردان به خود اختصاص داده‌اند؛ به‌طوری که به ازای فوت هر ۱۰۰ زن، ۱۳۰ مورد فوت مردان به ثبت می‌رسد.

قیمت قبر در تهران و شهرستان‌ها

آنگونه که از آمارهای سازمان ثبت احوال پیداست، فروش قبر فعلا دارای رونق خوبی است و شهرداری‌ها منبع درآمد پایدار و مطمئنی از این راه به‌دست آورده‌اند ولی این منبع درآمد برای شهرداری‌ها چقدر سود دارد و خرید خانه ابدی برای وراث مرحوم چقدرآب می‌خورد؟ در تهران که ماهانه بیش از چهارهزار و 200 نفر فوت می‌کنند، قیمت هر قبر بر اساس نظر شورای شهر از رایگان تا 20 میلیون متفاوت است. فرق آن هم این است که وراث تصمیم بگیرند متوفای خود را در کدام قطعه و فاز بهشت زهرا(س) دفن کنند. البته در این قیمت‌گذاری باید رد نگاه قیمت هر مترمربع مسکن در تهران را درنظر گرفت؛ به‌عنوان نمونه قبری با چهار میلیون تومان قیمت به‌نوعی معادل یک و نیم متر زمین در منطقه یافت‌آباد تهران است. بر این اساس واگذاری هر قبر در تمامی قطعات فاز سوم آرامستان بهشت زهرا(س) تا سقف هفتاد‌درصد ظرفیت آن فاز رایگان است و درصورتی که وابستگان متوفی تمایل به دراختیار گرفتن قطعه بالای این قبر را داشته باشند به ازای هر قطعه باید ۳۵۰ هزار تومان بپردازند. البته واگذاری هر قبر در این فاز پس از پرشدن ۷۰‌درصد ظرفیت تغییر می‌کند. بر این اساس در ظرفیت ۷۰ تا ۸۰ درصد، قیمت هر قبر ۷۰۰ هزار تومان، در ظرفیت پذیرش ۸۰ تا ۹۰‌درصد یک میلیون تومان و در ظرفیت ۹۰ تا ۱۰۰‌درصد معادل 5/1 میلیون تومان را باید پرداخت کنند. بر اساس تصمیم‌‌گیری اعضای شورای ‌شهر قیمت قبور در فاز دوم آرامستان بهشت زهرا(س) هم تعیین شده است و بر اساس آن قیمت قبور تا سقف ۷۰ تا ۸۰‌درصد ظرفیت این قطعات دو میلیون تومان و سقف ۸۰ تا ۹۰‌درصد سه میلیون تومان خواهد بود و علاوه بر این قیمت قبور در قطعات فاز دوم با ظرفیت ۹۰ تا ۱۰۰‌درصد معادل چهارمیلیون تومان تعیین شده است.

گرانی در قطعات قدیمی

اعضای شورای شهر تهران در بررسی این لایحه قیمت قبور قطعات قدیمی را هم معین کرده و مقرر کرده‌اند در قیمت‌گذاری برای قبور به جا مانده از قدیم (بخشی از فاز دوم و فاز اول آرامستان بهشت زهرا) بر اساس توافق با سازمان بهشت زهرا(س) قیمت تعیین‌شده بین حداقل ۱۰ میلیون و حداکثر ۲۰ میلیون تومان مشخص شد. علاوه بر این در صورتی که قبوری بالای 30 سال باشد و شرع مقدس نیز ایرادی بر آن نگیرد، افراد می‌توانند نسبت به خرید این قبور اقدام کنند. تعرفه‌ در نظر گرفته برای این قبور برای هر طبقه پنج میلیون تومان است. قبرها در امامزاده‌‌های تهران، عنوان گرانترین قبرها در ایران را به نام خود ثبت کرده‌اند. البته قبرستان‌هایی که در امامزاده‌های تهران وجود دارند نرخ مصوبی برای فروش قبر ندارند ولی مسئولان اوقاف می‌گویند نرخ قبر 100 تا 400 هزار تومان است. در اینجا قیمت‌ها بسته به مشتری و جایش و اینکه بازمانده میت چقدر می‌خواهد بابت قبری که بخرد هزینه کند متنوع است: «پولدار باشند 100 تا 200 میلیون تومان هم می‌فروشیم و اگر توان مالی نداشته باشند ممکن است قبر را رایگان در اختیارشان قرار دهیم.» متوليان  امامزاده عین‌العلی زین‌العلی در اشرفی اصفهانی بالای 100 میلیون تومان قبرهایشان را می‌فروشند. در امامزاده زید واقع در دربند قیمت قبر با قیمت زمین برابری می‌کند و 50 تا 60 میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. قبر در امامزاده قاسم نیاوران نیز 60 میلیون تومان است. البته باز هم می‌شود قبر ارزان قیمت در امامزاده‌های اطراف پیدا کرد. برای نمونه در امامزاده ابراهیم منطقه صالح‌آباد(جنوب تهران) که بسیار دورافتاده است قبر را تا یک میلیون تومان هم می‌توان معامله کرد.

قیمت قبر در شهرستان‌ها

از سوی دیگر، قیمت قبر در شهرستان‌ها از متوسط خرید یک متر زمین فاصله چندانی ندارد به گونه‌ای که، در کلانشهری مانند اراک به ازای هر قبر مبلغ 700 هزار تا یک میلیون تومان از وراث مطالبه می‌شود و این جدای از هزینه‌های مربوط به کفن و دفن و خدمات آن است. در قم نیز بهای هر متر قبر در بهشت‌معصومه(س)، سه میلیون تومان ودر باغ خصوصی بهشت تا 10 میلیون تومان است و اگر وراث تمایل داشته باشند که متوفی خود را در نزدیکترین نقطه به حرم به خاک بسپارند می‌توانند با پرداخت دست کم 100 میلیون تومان به این خواست خود برسند؛ البته اگر شانس داشته و قبری برای فروش مانده باشد. این در حالی است که، قیمت هر متر مربع مسکن مهر در شهرک پردیسان قم 800 هزار تومان محاسبه می‌شود. قبرهایی که در حرم حضرت شاه‌عبدالعظیم(ع) به فروش می‌رسد از 25‌میلیون تومان تا 85 میلیون تومان هزینه دارد. قبرها به روز فروخته می‌شود. قبور در باغ طوطی حدود 60‌میلیون تومان است و در آستان ابن‌بابویه(شهرری)، قیمت‌ها از 20 میلیون تومان شروع می‌شود. در سمنان نیز قیمت قبر بالا رفته است. به گفته سمنانی‌ها قبرها اگر در بالای گورستان، زیر درخت و جای خنک باشد بیش از 12‌میلیون تومان قيمت دارد.

اعتراض به گرانی قیمت قبر

قیمت‌های بالای قبور سبب شده است مردم در اینباره با مشکلاتی رو‌به‌رو شوند و خانواده‌های داغدار از یک سو داغ عزیز از دست رفته خود را داشته واز سوی دیگر نگران تامین وجه مورد نیاز برای خرید قبر باشند. این مسائل در نهایت سبب شده است که آیت‌ا... گرامی از اساتید حوزه به مشکلاتی که مردم هنگام دفن میت با آن روبه‌رو هستند اشاره و خواستار مداخله دولت در کنترل قیمت‌ها در این بخش شود. او با مقایسه قیمت قبر در ایران و سایر کشورهای جهان گفت: هیچ کجا اینقدر قیمت قبر بالا نیست. نمی‌دانم چرا تعزیرات روی این مبحث کار نمی‌کند، درحالی که مردم واقعا مشکل دارند. این استاد حوزه افزود: قیمت زمین برای مرده‌ها از قیمت زمین برای زنده‌ها بیشتر است و زمانی که فردی فوت می‌کند، بازماندگان او می‌مانند که چه کنند و یک‌‌شبه همه زندگی آنها به خاک ریخته می‌شود.