چرا مردم داروی گران می خرند؟

خبرآنلاین: بحران صنایع داروسازی ایران موجب شده تا کارخانه های صنعتی در آستانه تعطیلی قرار گیرند.

 درحالی که رشد قیمت دارو به یکی از مشکلات روزمره مردم بدل شده است، نگرانی ها در مورد آینده صنایع داروسازی کشور نیز اوج گرفته است. به گفته رئیس هیات مدیره سندیکای صنایع داروهای انسانی این بحران شکل جدی دارد. محمود نجفی رییس هیات مدیره سندیکای صنایع داروهای انسانی می گوید:« کشورما هم‌اینک دارای حدود100کارخانه تولید داروهای انسانی و به همین مقدار تولیدکننده مواداولیه، موثره و ملزومات تولید است.

صنعت‌داروسازی داخلی با فرموله کردن حدود 2000قلم دارو (عمدتاً داروهای رایج‌تر و پرمصرف) ازفهرست دارویی 2750قلمی وزارت بهداشت، قریب 95 درصد از داروهای مورد نیاز کشور(از لحاظ تعداد)را تولید می‌کند که حدود 50 درصد مواد اولیه ساخت این داروها، وارداتی است.ارزش بازار دارویی ایران حدود3.5میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که بالغ‌بر یک‌چهارم این مبلغ به واردات 5 درصدی داروی ساخته شده اختصاص دارد، همواره دولت و مراکز وابسته به آن، باخرید مستقیم و غیرمستقیم انواع دارو(تا70 درصد)، مهم‌ترین مشتری دارو در ایران است.»

برآوردهای او نشان می دهد صنایع دارویی جهت 30هزار نفر(اغلب تحصیل‌کرده) فرصت‌شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کرده  است. با این حال صادرات داروهای ایرانی به سختی انجام می شود. محمود نجفی در این مورد هم می گوید:«گرچه میانگین صادرات داروساخته شده ایران سالانه 100میلیون دلار است،امّا برخی اقلام دارویی و یا مواد اولیه و موثرهدارویی ساخت ایران؛ تاکنون به حدود 40کشور صادر شده است.»

با این حال به باور او صنعت داروسازی ایران قابلیت سرمایه گذاری دارد:«صنعت داروسازی یکی‌از صنایع مزّیت‌دار محسوب می‌شود، لذا افزایش توجه و سرمایه‌گذاری در این صنایع دارای منطق بالای اقتصادی است.»

او با اشاره با افرادی که در این صنعت به کار مشغول اند می گوید:« داروسازی صنعتی دانش‌محور است، ایران باداشتن حدود24 هزار دکتر داروساز،13دانشکده داروسازی دولتی و چندین دانشکده غیردولتی توان آموزش این علم تا عالی‌ترین سطوح(دکترا و فوق دکترا)را داراست، هم‌چنین تمامی تخصص‌های مرتبط با صنایع داروسازی(نظیر:علوم‌شیمی، میکروبیولوژی، نانوتکنولوژی و رشته‌های مهندسی) در نظام آموزش‌عالی کشور تدریس می‌شود، بنابراین به لحاظ دانشی کشورما  در زمینه تولید دارو کاملاً خودکفاست.»

 ایران با بیش از 70 سال تجربه در این صنعت تلاش می کند تا با کمپانی های بین المللی رقابت کند ولی به نظر می رسد تا این موقعیت فاصله زیادی وجود داشته باشد. نجفی در این مورد هم چنین نظر می دهد:« بیش‌از70سال تولید و همکاری با کمپانی‌های بزرگ داروسازی(قبل و بعداز انقلاب) باعث انتقال تخصص و تجربه کافی به صنایع داروسازی ایران شده است. هم‌اینک برای تولید همه اشکال دارویی(نظیر:ویال، آمپول، کپسول، سافت‌ژل، اسپری، قرص، سرم، سوسپانسیون و...)ظرفیت‌های نصب‌شده فراوانی در کشور وجود دارد.

 جهت تولید بسیاری از اقلام دارویی(مانند داروهای تزریقی) شرایط محیطی خاصی لازم است که ایران دارای آن می‌باشد، به‌علاوه ایران در منطقه‌ایی واقع گردیده که صنایع دارویی در کشورهای آن‌؛هنوز عمق لازم را ندارد و عمدتاً این کشورها مصرف‌کننده داروهای ارزان امّا با کیفیت استاندارد(نظیر داروهای ساخت ایران)محسوب می‌شوند، ضمن آن‌که مساله حلال بودن دارو در بازارکشورهای مسلمان حایز اهمیت است.»

پیش از انقلاب کمپانی های داروسازی برای کاهش هزینه هایشان اقدام به همکاری مشترک با ایران می کردند. در اواسط دهه 1330 هم‌زمان با گسترش این کارخانه‌های شراکتی، مسوولان وقت دارویی در ایران تصمیم گرفتند با توجه به اهمیت دارو، از عامل نرخ‌گذاری و تصویب مقررات دارویی برای کنترل سود کمپانی‌های خارجی شریک با کارخانه‌های داخلی و به تبع‌ آن هزینه ‌های دارو و درمان کشور، استفاده کنند. اما پس از انقلاب سیاست های اقتصاد داروی ایران تغییر کرد. نجفی می گوید:« پس ‌از جنگ نیز دولت‌ها یکی پس از دیگری از این قانون برای کاهش هزینه‌های دارویی خود استفاده نموده و درصدد اصلاح آن برنیآمدند.

 این موضوع گرچه به‌ظاهر موجب ارزانی دارو در ایران گردیده، امّا درعمل اقتصاد صنایع دارویی را با اشکالات جدی مواجه ساخته و به چالش مزمن صنعت داروسازی ایران تبدیل شده است.»  اما طی سال های گذشته همین سیاست صنایع داروسازی را تا آستانه ورشکستگی پیش برده است:« در2سال‌ اخیر با افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش ریال و افزایش شدید هزینه‌های مالی و حذف یارانه‌ها و هم‌چنین به اصطلاح معافیت دارو از شمول مالیات برارزش‌افزوده ودرپی‌آن افزایش یک ‌باره قیمت تمام ‌شده تولید دارو و عدم اصلاح سریع قیمت‌ها(متناسب با افزایش نهاده‌های تولید)، چنان مشکلاتی را بر صنایع داروسازی تحمیل کرده که بیم تعطیلی بسیاری از آن‌ها، می‌رفت.»