کانادا «حق شهروندی» را پس می گیرد؟

روزنامه هفت صبح: لایحه «تغییر و اصلاح قانون شهروندی کانادا» آرام آرام به مراحل نهایی خود نزدیک می شود و بسیاری از ایرانی ها و مهاجران در این کشور با نگرانی سرنوشت لایحه را که با سرنوشت خودشان گره خورده دنبال می کنند.

چهار ماه از زمان پیشنهاد این لایحه می گذرد و با مشخص شدن جزییات و ابعاد جدید لایحه، بسیاری از مهاجران خصوصا افراد دارای تابعیت دوگانه نسبت به آن معترض هستند. در صورتی که این لایحه به تصویب نهایی برسد، کانادا در واقع شهروندان خود را به دو دسته شهروندان درجه یک و دو تقسیم خواهد کرد. کسانی که در کانادا متولد نشده اند و تابعیتی به جز تابعیت کانادایی دارند، به عنوان شهروندان درجه دوم در نظر گرفته خواهند شد و قوانین شهروندی برای آنها به صورت سختگیرانه تری اجرا خواهد شد، از قوانین اقامتی تا قوانین قضایی.

همین موضوع سبب اعتراض بسیاری از مهاجران از جمله ایرانی ها شده و قرار است در چند روز آینده ایرانی های حاضر در کانادا در اعتراض به این قانون جلوی اداره مهاجرت این کشور تجمع اعتراض آمیز برگزار کنند.

ماجرا چیست؟

لایحه «تغییر و اصلاح قانون شهروندی کانادا» که چهار ماه پیش توسط آقای کریس الکساندر، وزیر امور مهاجرت و شهروندی دولت محافظه کار به پارلمان ارائه شد، در هفته گذشته با آرای اکثریت نمایندگان حزب محافظه کار به تصویب رسید.

گفته می شود اگر این لایحه قانونی که حالا برای بررسی و تصویب به مجلس سنای کانادا ارسال شده، به همین شکل به تصویب سناتورها برسد و پس از امضای فرماندار کل کشور به قانون تبدیل شود، تغییرات ساختاری بسیار مهم و عجیبی در زمینه حق شهروندی کانادا، در انتظار گروه قابل توجهی از شهروندان کنونی یا آینده کانادا خواهد بود.

قانون جدید چیست؟

با تصویب و اجرای قانون (C)، از این پس لغو و پس گرفتن حق شهروندی بسیاری از کانادایی ها فقط در اختیار وزیر امور مهاجرت و تصمیم همکاران او خواهد بود. بر اساس این لایحه از یک طرف لغو و پس گرفتن حق شهروندی داده شده به افراد سریع و آسان شده و از طرف دیگر دریافت حق شهروندی کانادا، برای مهاجران قانونی و واجد شرایط به کانادا بسیار دشوار خواهد شد.

تا به حال در کانادا، چه برای افراد بومی و کسانی که در خاک کانادا به دنیا آمده اند و چه برای مهاجرانی که پس از مدت زمانی واجد شرایط دریافت شهروندی می شده اند، حق شهروندی همیشه تضمین شده بود. در سیستم قانونی کنونی، هیچ شهروند کانادایی، حق «سیتی زن شیپی» خود را از دست نمی دهد مگر در شرایطی که این حق را با تقلب و جعل مدارک و دروغگویی دریافت کرده باشد که در این حالت نیز حق تصمیم گیری برای پس گرفتن شهروندی، پس از انجام مراحل قانونی طولانی، در اختیار قاضی دادگاه عالی کاناداست و نه وزیر امور مهاجرت یا مقامات اداری وزارت امور مهاجرت و شهروندی.

در لایحه قانونی جدید که هنوز کاملا تصویب نشده، روش های گوناگون و ساده ای پیش بینی شده تا با ارسال یک نامه ساده اداری به افراد مورد نظر اطلاع داده شود دیگر شهروند کانادا نیستند و امکانی هم برای دفاع از حق خود ندارند.

ظاهرا براساس قانون جدید، شهروندان کانادا به دو گروه تقسیم خواهند شد؛ کانادایی های «درجه یک» که تابعیت هیچ کشور دیگری را ندارند و کانادایی های «درجه دو» که تابعیت دوگانه یا بیشتر دارند. به نظر می رسد بیشترین اثرات قانون جدید، متوجه آن گروه از شهروندان کانادایی خواهد بود که به دلیل تولد در کشوری غیر از کانادا یا تابعیت نخست پدر یا مادرشان، تابعیت دوگانه داشته باشند، باز احتمال بیشتری دارد که تابعیت کانادا را از دست بدهند. حتی در صورت عدم اطلاع یک فرد از دارا بودن تابعیتی غیر از تابعیت کانادایی ممکن است وزارت امور مهاجرت و شهروندی تشخیص دهد که فردی تابعیت دیگری غیر از تابعیت کانادایی دارد یا می تواند داشته باشد.

مشکلات بیشتر برای تابعیت دوگانه ها

اگر یک شهروند کانادایی دارای دو تابعیت یا بیشتر، تصمیم بگیرد در کشوری دیگر تحصیل یا کار و زندگی کند، ممکن است مقامات کانادایی به این نتیجه برسند که فرد قصد زندگی در کانادا را ندارد، بنابراین باید شهروندی کانادا از او پس گرفته شود.

این در حالی است که شهروندانی که در کانادا به دنیا آمده و تنها تابعیت کانادا را دارند، با زندگی در خارج از این کشور، تابعیت شان را از دست نخواهند داد.  برای کانادایی هایی که قابلیت دارا بودن تابعیت دوگانه را دارند، ماجرا ابعاد دیگری هم دارد. اگر چنین فردی در یک کشور دیگر جرمی مرتکب شده باشد، احتمال آن وجود دارد که تابعیت کانادایی از او سلب شود. همچنین اگر کسی در کانادا مرتکب جرم شده باشد و مجازات هم شده باشد، باز در معرض خطر از دست دادن تابعیت کانادا قرار دارد.

نکات عجیب در قانون جدید حق شهروندی کانادا

1- اگر دولت و اداره مهاجرت کانادا به این نتیجه برسد که متقاضیان قصد ندارند در این کشور اقامت دائم داشته باشند می تواند حق شهروندی آنها را رد کند.

2- براساس قانون جدید مهاجرانی که به کانادا می آیند باید مدت طولانی تری انتظار بکشند تا واجد شرایط دریافت حق شهروندی بشوند. اگر متوسط زمان واجد شرایط شده تاکنون به طور متوسط 4 تا 6 سال  بوده است، از این پس باید 8 تا 10 سال انتظار کشید.

3- این قانون جدید برای دانش آموزان، کارگران و پناهندگان، مشکلات زیادتری به همراه خواهد داشت و پروسه آنها را برای تبدیل شدن به شهروند کانادا مشکل تر خواهد کرد. اداره مهاجرت کانادا می تواند در زمان اقامت موقت این افراد آنها را به هر دلیل فاقد صلاحیت لازم برای کسب اقامت دائم تشخیص دهد.

4- اگر تاکنون برای شهروند شدن فقط افراد 18 تا 55 سال باید با یکی از زبان های رسمی کانادا آشنا بودند، براساس قانون جدید همه افراد 14 تا 64 سال باید با یکی از زبان های انگلیسی یا فرانسه آشنایی داشته باشند.

5- قانون جدید نه تنها هزینه درخواست شهروندی را تا چهار برابر هزینه سال 2006 افزایش خواهد داد بلکه هزینه آزمایش آشنایی با زبان نیز سه برابر خواهد شد.

6- طبق قانون جدید متقاضیان در صورت رد درخواستشان نخواهند توانست مانند سابق درخواست تجدید نظر خود را به دادگاه فدرال ببرند و هیچگونه امکانی برای تقاضای تجدیدنظر در پرونده وجود نخواهد داشت.

7- براساس قانون جدید نه فقط مدت زمان اقامت دائم در کانادا پیش از درخواست شهروندی از سه سال به چهار سال افزایش یافته است، بلکه همه مدت زمانی که فرد پیش از مهاجر دائم شدن در کانادا به سر برده است، به عنوان مدت زمان اقامت او در کانادا حساب نخواهد شد.

چه تعداد ایرانی در کانادا زندگی می کنند؟

کانادا یکی از پنج کشوری است که بیشترین ایرانی ها را در خود جای داده و تخمین ها نشان می دهد احتمال دارد چند سال آینده رشد ایرانی های این کشور بالاتر رود و جزو سه کشور اول قرار گیرد. با این وجود هنوز نمی توان آمار دقیقی از میزان ایرانی های کانادا به دست آورد.

براساس اطلاعات مربوط به سال 2011 از اداره آمار کانادا جمعیت ایرانیان مقیم این کشور را بیش از 160 هزار نفر اعلام شده بود که احتمال می رود این آمار چندان دقیق نباشد و تعداد واقعی ایرانیان کانادا رقم متفاوتی داشته باشد. به همین دلیل است که اداره آمار کانادا در یکی از گزارش های خود در سال 2011 نوشته بود: «طبق آمارهای سازمان های مختلف در حال حاضر تعداد ایرانی های مقیم کانادا حدود 300 هزار نفر است و فقط 110 هزار نفر در ایالت اونتاریو زندگی می کنند که اکثر آنها جزو قشر برتر کانادا هستند.»