جنجال «هفت‌ سنگ» جهانی شد!

روزنامه شرق: با آنکه مسوولان صداوسیما امسال با سه سریال ماه رمضان در انتظار حاشیه‌ای نبودند؛ اما کپی سریال هفت‌سنگ از سریال آمریکایی «خانواده‌ مدرن» باعث شد که حاشیه‌های امسال سریال‌های تلویزیون، جهانی شود. در چند سال گذشته حاشیه و جنجال یکی از بخش‌های ثابت مجموعه‌های مناسبتی و بخصوص ماه رمضان شده است.

 یک سال رضا عطاران و بزنگاه صدای نمایندگان مجلس را در می‌آورد و یک سال دیگر لهجه اصفهانی دردسر «در مسیر زاینده‌رود» می‌شود. اما کسی فکر نمی‌کرد سریال هفت‌سنگ حاشیه‌هایش را از ایران خارج کند و کار را به جایی برساند که حتی نشریه معتبری چون «تایم» در سایت خود با اشاره به کپی این سریال از سریال موفق و پرمخاطب خانواده مدرن در ویدیویی سه‌دقیقه‌ای سکانس‌های کپی‌شده را در کنار سکانس‌های اصلی بگذارد.

«تایم» در این گزارش آورده است: «تمامی سکانس‌های سریال «هفت‌سنگ» کپی‌برداری‌شده از سریال آمریکایی «خانواده مدرن» است. با این تفاوت که بومی شده‌اند و متناسب با شرایط اجتماعی ایران تصویربرداری شده‌اند.» نشریه «تایم» علت بروز چنین مساله‌ای را نبود قانون «کپی‌رایت» در ایران می‌داند. ساخت مجموعه‌هایی براساس نمونه‌های موفق خارجی پدیده نوظهوری نیست و در همه دنیا نیز این رسم وجود دارد. نکته‌ای که باعث شده در این سریال بیشتر به چشم بیاید این است که در تیتراژ آن اشاره‌ای به آن نشده است.

این برای نخستین بار است که یک سریال دقیقا سکانس‌های یک سریال دیگر را کپی می‌کند. هرچند دست‌اندرکاران این مجموعه این کپی‌برداری را رد نکردند و علیرضا بذرافشان آن را تایید کرده است. البته تلاش ما برای گفت‌وگویی اختصاصی با بذرافشان به جایی نرسید و کارگردان هفت‌سنگ پاسخ تلفن‌های متعدد را نداد. بنا به گفته یکی از عوامل این مجموعه به «شرق» شبکه سوم سیما از همه دست‌اندرکاران این مجموعه خواسته که تا دو هفته صحبتی درباره آن نکنند. اینکه ممنوعیت مصاحبه به دلیل این حاشیه‌هاست یا دلیل دیگری دارد مشخص نیست.

اما بذرافشان چند روز پیش در گفت‌وگو با روزنامه جام‌جم، ارگان صداوسیما، با تایید کپی‌برداری از سریال خانواده مدرن گفته بود: «اینکه سریال هفت‌سنگ بر اساس سریالی به نام خانواده مدرن ساخته شده، موضوعی نیست که پنهان کنیم اما برخی مخاطبان و البته برخی از اهالی مطبوعات و رسانه‌ها وقتی به نکته‌ای پی می‌برند، آن را مانند یک کشف بسیار بزرگ مطرح و گمان می‌کنند راز مهمی را کشف کرده‌اند که باید حتما آن را افشا کنند. در حالی که مصاحبه من و همکارانم در گروه نویسندگان سریال هفت‌سنگ با نشریات معتبر موجود است که گفته بودیم سریال هفت‌سنگ را براساس ساختار سریال خانواده مدرن طراحی کرده‌ایم.»

او گفت: «معتقدیم که این اتفاق اصلا چیز عجیب و غریبی نیست. در همه جای دنیا این اتفاق می‌افتد و حتی در کشور خودمان هم سریال‌های معتبر و بسیار مطرحی داریم که با اقتباس از نمونه‌های خارجی یا حتی کاملا منطبق بر آنها ساخته شده‌اند و در دوره خودشان بسیار سریال‌های موفقی بوده‌اند و در ذهن ما جزو بهترین سریال‌های تلویزیون ماندگار شده‌اند.» «هفت‌سنگ» به کارگردانی «علیرضا بذرافشان» داستان یک خانواده است که هر کدام داستان‌های خودشان را دارند.

 پدر خانواده که پرویز پورحسینی نقش آن را بازی می‌کند بعد از درگذشت همسرش، همسر جوانی را گرفته که یک پسر 15ساله دارد. نقش این همسر دوم را الهام پاوه‌نژاد بازی می‌کند. در سمت دیگر دختر این خانواده است که همراه همسرش ماجراهای متفاوتی با فرزندانشان دارند. آنها که نسبت به پسر بزرگ و جوانشان سختگیری می‌کنند دختری دارند که سعی در تشدید‌کردن فشار خانواده بر برادرش را دارد و پسر کوچک خانواده که با شیطنت‌ها خانواده را با چالش‌هایی روبه‌رو می‌کند.

 نقش این زوج را شنبم مقدمی و مهدی سلطانی بازی کردند که هر دو همزمان در سریال مدینه به کارگردانی سیروس مقدم که از شبکه اول سیما پخش می‌شود هم بازی می‌کنند. در سوی دیگر پسر خانواده است که به‌همراه همسرش روایت زوج جوانی است که کودکی را به فرزندی قبول می‌کنند و برای تربیت او مشکلات زیادی دارند. بهنام تشکر و فرناز رهنما در این خانواده بازی می‌کنند. خانواده مدرن توسط کریستوفر لوید و استیون لویتان در شبکه تلویزیونی ABC ساخته شد.

خانواده مدرن نیز مانند هفت سنگ داستان سه خانواده است که با هم نسبت خانوادگی دارند. پدر پولدار این خانواده همسر جدیدی از اهالی آمریکای لاتین گرفته است که به همراه پسرش وارد این خانواده شده و با دیگر افراد خانواده مشکلاتی را برای همراهی دارد. از سوی دیگر پدر و مادری هستند که با دختر جوان خود با مشکلاتی رو به رو هستند و او را نمیفهمند و همین باعث به وجود آمدن داستان‌های کمیکی بین آن‌ها می‌شود. از سوی دیگر یک زوج در این سریال هستند که فرزندی را به فرزند خواندگی می‌پذیرند.

 این مجموعه تا کنون جوایز زیادی از جمله جایزه گلدن گلوب را در سال 2012 از آن خود کرده است و همچنین بارها کاندیدا و برنده جایزه امی شده است.  این مجموعه تلویزیونی در بیش از 30 کشور جهان پخش شد و به‌صورت دی‌وی‌دی نیز در ایران در دسترس قرار گرفته است و موضوع عجیبی نیست که بسیاری از مخاطبان ایرانی هم از نخستین قسمتی که از شبکه سوم لابه‌لای مسابقه جام‌جهانی پخش شد به این شباهت پی ببرند و درباره آن صحبت کنند.

این نخستین‌باری نیست که یک مجموعه تلویزیونی و فیلم‌ سینمایی شباهت‌هایی به نمونه‌های مشابه خارجی دارد. یکی از معروف‌ترین این نمونه‌ها مجموعه شاید برای شما اتفاق بیفتد است که در شبکه پنجم سیما تهیه‌ می‌شود و کپی از سریال اسلامگرای ترکیه‌ای کلید اسرار است که اتفاقا از شبکه سوم سیما هم پخش شده بود. در سال‌های گذشته برخی از منتقدان از شباهت‌های سریال‌هایی چون سایه روشن به کارگردانی آرش معیریان با زنان افسرده خانه‌دار، «اولین انتخاب» مهدی صباغ‌زاده با ملاقات با والدین، نون و ریحون با سریال دوستان و مسیر انحرافی با لاست گفتند.

 برخی حتی سریال پژمان به کارگردانی سروش صحت را نمونه ایرانی سریال مت لبلانک می‌دانند. در آن سریال هم مت لبلانک نقش خود را بازی می‌کرد و هنرپیشه‌ای بود که بعد از بازی در فیلم دوستان دیگر طرفداری نداشت. پژمان هم پژمان جمشیدی فوتبالیست در نقش خود در این سریال بازی می کرد.  نکته‌ای که درباره هوش سیاه می‌گفتند و آن را کپی سریال‌های فرار از زندان و RIS  می‌دانستند.

واکنش مجلس به هفت سنگ

اما داستان هفت سنگ تنها در میان رسانه‌ها مورد توجه قرار نگرفته و به مجلس هم کشیده شده است. به گزارش مجلس‌نیوز (پایگاه خبری فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت مجلس شورای اسلامی)؛ رمضانعلی شجاعی‌کیاسری، عضو شورای نظارت بر عملکرد صداوسیما، از بررسی محتوای فیلم هفت‌سنگ در روزهای آینده خبر داد: «با توجه به کمبود بودجه صداوسیما، کسب درآمد میلیونی از پخش تبلیغات ضروری است.»

عضو فراکسیون اصولگرایان رهروان ولایت مجلس با یادآوری کسب درآمد 200میلیاردتومانی صداوسیما از پخش سه‌بازی ایران درجام‌جهانی برزیل،‌ گفت: با توجه به کمبود شدید بودجه صداوسیما کسب چنین درآمدی از طریق پخش تبلیغات و آگهی در لابه‌لای مسابقات فوتبال بازهم نمی‌تواند نیازهای رسانه‌ملی را پاسخ گوید. نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه با توجه به کمبود منابع مالی در رسانه ملی عملکرد این مجموعه مطلوب بوده است،‌ افزود: تولیدات صداوسیما با توجه به امکاناتی که در اختیار دارد مناسب است، البته نظارت بر آن نیز به‌صورت مستمر صورت می‌گیرد.

این نماینده مجلس نهم، با بیان اینکه انتقادات وارده به تولیدات صداوسیما قابل بررسی است، گفت: تمامی تولیدات صداوسیما از سوی شورای نظارت بر عملکرد رسانه ملی رصد شده و با هر نوع تخلفی برخورد صورت می‌گیرد.

 وی با یادآوری انتقادات وارده به محتوای فیلم هفت‌سنگ که در حال حاضر بعد از افطار از رسانه ملی پخش می‌شود، افزود: ادعای شبیه‌سازی این فیلم با فیلمی که در شبکه آمریکایی پخش شده جای تامل داشته و باید مورد بررسی واقع شود.