آب سردي بر سر امبكي

"جاكوب زوما" بالاخره به قدرت بازگشت و مبارزه سر سختانه‌اي را كه بدنبال متهم شدن در فساد مالي و اخلاقي آغاز كرده بود، به شكست سنگيني براي رقيبش، "تابو امبكي" رييس حزب و دولت تبديل كرد.

او كه از ابتداي آغاز كنگره سراسري حزب "كنگره ملي آفريقا"، نگاهي اميدوار و مصمم بر چهره داشت، سه روز پر تنش را با حوصله پشت سر گذاشت تا شاهد شكست تلخ كسي باشد كه برخي او را مسوول مصائبي مي‌دانند كه منجر به بركناريش از معاونت دولت در سال ‪ ۲۰۰۵ميلادي شد.

ايرنا:طرفداران زوما كه سالن چند هزار نفري دانشگاه "ليمپوپو" در "پولوكواني" را پر كرده بودند، با شنيدن خبر پيروزي قاطع زوما در انتخابات رهبري حزب، سر از پا نشناختند و با سرود "سلاحم را به من بده" و " زمان براي تغيير فرا رسيده است"، خاطره ديگري را بر پرونده خاطرات زوما افزودند.

زوما نه تنها رقيب را در پست رهبري حزب شكست داد، بلكه نامزدهاي جناح وي پنج موقعيت حساس حزب شامل، "معاون رييس"، "دبيركل"، "رييس شوراي ملي"، "معاون دبيركل" و "خزانه‌دار" را از آن خود كردند.

به اين ترتيب، تابو امبكي با دست خالي كنگره‌اي را كه به اعتقاد بسياري بايد از آن فاصله مي‌گرفت، ترك كرد.

از هنگاميكه زوما با موفقيت بيگناهي‌اش را در دو مورد از اتهامات سنگين‌اش يعني دست داشتن در فساد مالي دستيارش "شبير شيخ" و روابط نامشروعش با زن ‪ ۳۱ساله‌اي كه دست بر قضاء عضو خانواده يكي از دوستانش بود، به اثبات رساند، به رقيبي برگشت ناپذير براي امبكي تبديل گرديد.

پيروزي زوما در دادگاه به شايعاتي كه اتهامات زوما را بخشي از يك توطئه سياسي براي كنار راندن وي از قدرت مي‌دانستند، دامن زد و افكار عمومي آفريقاي‌جنوبي به ويژه سياهپوستان را كه "دفاع از بي‌دفاع" را افتخار خود مي‌دانند، به پياده نظامي قوي براي زوما تبديل كرد.

در كشوري كه بيشتر از ‪ ۴۰درصد از جمعيت آن زير خط فقر زندگي مي‌كنند و برغم گذشت ‪ ۱۴سال از استقلال، هنوز بيكاري، جنايت، ايدز و بي‌خانماني بيداد مي‌كند، براي زوما كه خود زاييده فقر و سختي است، تبديل شدن به اسطوره مبارزه بر عليه قدرت، دور از انتظار نبود.

او همچنين پشتيباني هم نژاديهاي "زولو" كه بيشترين جمعيت نژادي كشور را تشكيل مي‌دهند و به انسانهايي سخت كوش، مبارز و متحد شهرت دارند، به همراه داشت.

وقتي اين پشتوانه با حمايت آندسته از رهبران تبعيدي كه با پيروزي انقلاب به كناري رانده شده بودند، عجين شد، نيروي فشار سهمگيني را بر عليه مخالفان زوما بوجود آورد.

سوابق فعاليتهاي حزبي زوما به ويژه تاثير وي در شكل‌گيري شاخه نظامي و هدايت سازمان اطلاعاتي آن در دوران مبارزه با رژيم آپارتايد، به او امكان داد، تبليغات سهمگين رسانه‌ها و جناح مخالف را در سايه دفع كند و حريف را در نقطه آخر غافلگير كند.

بسياري از كساني كه با سياست آفريقا و ساختارهاي تصميم‌گيري در حزب كنگره ملي آفريقا آشنا هستند، از ماهها پيش به تابو امبكي توصيه كردند، آينده سياسي خود را با نامزد شدن در انتخابات ديروز كنگره به مخاطره نياندازد.

امبكي مي‌توانست دو دوره رياستش را بر حزب و دولت، بدون آنكه لطمه چنداني به حيثيت سياسي‌اش وارد شود، با حضور نيافتن در اين مبارزه نجات دهد، ولي او ترجيح داد بر خلاف اين عمل كند.

هر چند شكست آقاي امبكي چيزي از تواناييها و موفقيتهايي كه در برخي از حوزه‌ها، به ويژه در عرصه سياست خارجي و ارتقاي موقعيت بين‌المللي آفريقاي جنوبي بدست آورده است، نمي‌كاهد. اما چيز چنداني هم براي آينده سياسي‌اش باقي نمي‌گذارد.

انتخابات داخلي حزب كنگره ملي آفريقا از آن جهت كه لبه‌هاي تيز و خشن دموكراسيهاي حزبي را به نمايش گذاشت، (به خصوص آنكه حداقل در ‪ ۵۰سال گذشته هرگز چنين رقابتي براي احراز كرسي رياست حزب بوجود نيامده بود) شگفت آور بود.

حزب كنگره ملي آفريقا نشان داد كه قادر است بعنوان يكي از بزرگترين و كهن‌ترين احزاب سياسي جهان، شديدترين نزاع قدرت را با ساختارهايي كه ايجاد كرده است، تحمل كند.

نخبگان حزبي، پيروزي زوما را نشانه بيداري وجدان سياسي نيم ميليون عضو آن مي‌دانند كه هنوز از روحيه انقلابي‌اش خيلي كاسته نشده است، چرا كه قادر است، چرخشهاي شديدي را در عين خطرپذيري ايجاد كند.

گرچه ميزان درستي اين ادعا هنوز بايد در عمل به اثبات برسد، ولي اينطور به نظر مي‌آيد كه رهبران حزب كنگره ملي آفريقا در ايجاد نظم و انظباط حزبي و ايجاد مصونيت در برابر طوفانهاي قدرت موفق عمل كرده‌اند.

"كالما موتلانته" دبيركل پيشين حزب كه با پيروزي بر رقيبش در انتخابات روز سه‌شنبه كنگره، اكنون به دومين مرد قدرتمند حزب تبديل شده است، پيش از اعلام نتايج انتخابات با ظرافت و دقت جالب توجهي اين ويژه‌گي حزب را توصيف كرد.

موتلانته در يك گفت وگوي تلويزيوني گفت: مردم آفريقاي‌جنوبي پيش از پيروزي انقلاب ‪ ،۱۹۹۴تنها با هدف رسيدن به آزادي بود كه حزب كنگره ملي آفريقا را انتخاب كردند.

او سپس تاكيد كرد: نزاع بين اين دو (امبكي و زوما) هيچ تاثيري بر سياست حزب نگذاشته است و حزب اجازه نخواهد داد، با رهبران محبوبش "عاميانه" و "از سر بي‌عقلي" رفتار شود.

شايد بيشترين خطا را "نلسون ماندلا" در پيامش به كنگره مرتكب شد كه به طور تلويحي زوما و جناح طرفدار وي را به "نژادپرستي" و "تعصبات قومي" متهم كرد، چرا كه انتخاب زوما با راي ‪ ۶۵درصدي نشان داد، اعضاي حزب با ماندلا در اين مورد موافق نيستند.

آندسته از مبارزان حزب كه در دوران مبارزه با آپارتايد به تبعيد رانده شدند، همواره اين احساس را داشته‌اند كه مورد بي‌مهري ماندلا قرار گرفته اند و قرباني كودتايي شده‌اند كه قدرت را از طريق مذاكره با آپارتايد، خريد.

گرچه اين عده نمي‌توانند فداكاريهاي امثال ماندلا را كه بيشتر عمرش را در زندان آپارتايد سپري كرده است منكر شوند، ولي اين عقده بالاخره در كنگره "پولوكواني" سر باز كرد و زوما را در زماني و مكاني مناسب، در بالاترين نقطه قدرت نشاند.

زوما از يك جهت ديگر نيز برنده خوش‌شانس اين مبارزه شد، براي اينكه هنوز ‪ ۱۸ماه ديگر به انتخابات رياست جمهوري در سال ‪ ۲۰۰۹ميلادي باقي مانده‌است.

دوره‌اي كه بيشترين سختي‌هايش، براي تابو امبكي خواهد بود.

زوما اكنون فرصت خواهد داشت تا در فرصت باقي مانده بدون دغدغه‌هاي رسمي به تحكيم پايگاه مردمي‌اش و ترسيم سياستهاي راهبردي‌اش، براي قرار گرفتن در راس دولت بپردازد.

گرچه در همين مدت رقيبانش او را راحت نخواهند گذاشت و اتهامات تازه‌اش براي مدتي وبال گردنش خواهد شد، ولي وقتي همين سووال را از يكي از دوستارانش در حزب پرسيدم، گفت: "درافتادن با زوما، از اين پس فقط به معني ورافتادن خواهد بود." روز يكشنبه وقتي كه كنگره حزب در پولوكواني آغاز شد، به ناگهان باران شديدي باريدن گرفت.

زولوها باران را نشانه رحمت مي‌دانند و طرفدارانش خيلي زود آن را به تحولي مثبت در سياست آفريقاي‌جنوبي تعبير كردند.

فقط آينده نشان خواهد داد كه اين تغيير تا چه اندازه در بهبود زندگي مردم آفريقاي جنوبي تاثير خواهد گذاشت و زوما نيز بزودي خواهد فهميد كه وظيفه سختي را براي پاسخ دادن به انتظارات مردمش به عهده گرفته است.