فروش و صادرات تلگرامی اعضای بدن

روزها بود بر روی جعبه تقسیم برق رو به روی مرکز قلب شهر تهران، آگهی «تعویض کلیه B+»، همراه با شماره تماسی به چشم می خورد. آگهی ای که کمی پایین تر، رو به روی پارک لاله و بر روی کرکره همیشه بسته مغازه ای، عینا تکرار شده است. نه نشانی از سن و سال آگهی دهنده است و نه نشانی از مرد یا زن بودنش.حالا شهرداری آگهی اول را پاک کرده است، اما برای کسانی که هر روز از کنار بیمارستان شریعتی تهران و مرکز قلب عبور می کنند، دیدن این گونه آگهی ها، چندان ناآشنا نیست.

آمارهای رسمی نشان می دهند که سالانه بین 5 تا 8 هزار نفر در کشور بر اثر حوادث رانندگی دچار مرگ مغزی می شوند. همچنین تا به امروز، حدود 28 هزار نفر در لیست پیوند بلندبالا که جان انسان را درگیر خود می کند، برای بسیاری از افراد حکم مرگ قطعی را دارد. همان طور که آمار و ارقام نیز تایید می کنند که روزانه حدود 7 تا 10 نفر به دلیل نبود عضو از دنیا می روند اما پیوند اعضای حیاتی یک فرد مرگ مغزی شده به بیماران نیازمند پیوند، می تواند جان 1 تا 8 نفر را از مرگ نجات دهد.

افرادی که نمی توانند منتظر نوبت خود در لیست انتظار بمانند، یا باد به مرگ تن دهند یا باید از راه غیرقانونی و زیرزمینی اعضای مورد نیاز خود را پیدا کنند. آگهی های کنار خیابان ها و بر در و دیوار بیمارستان ها، یکی از اولین راه هایی است که خریداران به سراغ آن می روند. آگهی های اکثرا بی نام و نشان که روی آنها، تنها عضو فروشی و گروه خونی و شماره ای همراه نوشته شده است، عموما راه به جایی نمی برند و به دلیل غیرقانونی بودن عمل، اعتماد بین طرفین شکل نمی گیرد.

همچنین برای اکثر افرادی که در این راه تازه وارد هستند، پیدا کردن خریدار واقعی و راه و چاه فروش اعضای بدن چندان آسان نیست. برای حل این مشکل، شغلی به نام دلالی پیوند اعضا به وجود آمده است که رابط بین فروشنده و خریدار می شوند و در میان معاملات میلیونی آنها، چنددرصدی نیز نصیب دلال می شود. یکی از این افراد، مردی 41 ساله به نام «کامبیز» است که در مصاحبه ای با روزنامه شرقی از تجربه کار در بازار پیوند اعضا گفته بود: «اول از خرید و فروش کلیه شروع کردم. نزدیک یکی از بیمارستان های اطراف «ونک» پر است از آگهی فروش کلیه. یک روز کامل برای پیدا کردن افراد و صحبت کردن با آنها گذاشتم و اطلاعات اولیه را پیدا کردم. مشکل اصلی پیدا کردن مشتری بود که اکثر این افراد از شناسایی آنان، عاجز بودند ولی من در بازار بزرگ شده بودم و راه و چاه کاسبی را بلد بودم.»

او که پیش از وارد شدن به بازار پیوند اعضا تولید کننده چرم بوده است، حالا از راه دلالی، چندین بازاریاب و واسطه دارد و ماهی بالغ بر 200 میلیون تومان سود دریافت می کند. لیست انتظار پیوندها را که لیستی محرمانه است، در اختیار دارد و عموما به دنبال افراد پولداری است که حاضرند برای پیدا کردن یک عضو سالم، پول هنگفتی پیشنهاد دهند.

اما همه افراد مانند «آقا کامبیز» از راه نزدیک کردن خریدار و فروشنده کاسبی نمی کنند. «مسعود»، یکی از افرادی است که از طریق شبکه های اجتماعی و فضای مجازی به دنبال راهی بی واسطه برای آشنایی میان خریداران و فروشندگان است. او می گوید که از این راه درآمدی ندارد و کاملا ناخواسته وارد این کار شده است. «سال گذشته در سایت شخصی ام یک مطلب درباره افزایش خرید و فروش کبد و کلیه قرار دادم که با انبوه کامنت های متقاضی فروش مواجه شدم. کم کم به ذهنم رسید که آن ها را سامان بدهم.»

او کانالی در تلگرام راه اندازی کرده است و افراد می توانند آگهی های فروششان را به آن ارسال کنند. این کانال 137 عضو دارد، اما آگهی ها بسیار بیشتر از این تعداد است. افراد در آگهی ها خود را معرفی می کنند و با توضیح دلیل فروش یک یا چند عضو از بدنشان، از خریداران تقاضا می کنند که با آن ها تماس بگیرند. تمامی افراد مشکل مالی، بدهکاری یا وام را دلیل فروش معرفی می کنند.

در میان تعداد زیاد مردانی که تصمیم به فروش یک یا چند عضو از بدنشان را گرفته اند، نام چند زن هم دیده می شود. سن فروشندگان از 19 سال تا حداکثر 35 سال است. بسیاری از آن ها برای اعضای بدنشان قیمت پایه یا قیمت اصلی تعیین می کنند، اما تعدادی نیز حاضرند به صورت توافقی با مشتری کنار بیایند. اکثر اعضایی که به فروش می رسند کلیه، کبد یا قسمتی از کبد است. اما در این میان صحبت از قرنیه چشم، لوزالمعده و مغز استخوان هم می شود.

صادرات به خارج از ایران

«مسعود» می گوید: «بیشتر فروشندگان مایلند که اعضای بدنشان را به خارجی خا، مخصوصا ساکنین کشورهای عربی بفروشند.» او توضیح می دهد که این کار چند مزیت برای فروشندگان دارد: «اولا سیاحتی می کنند، ثانیا ممکن است به پزشکان آن ها اعتماد بیشتری داشته باشند و ثالثا آن ها حاضرند پول بیشتری بدهند.» در این میان، همه اعضا و گروه های خونی نیز قیمت های یکسانی ندارند.

گروه خونی O- بیشترین قیمت را دارد و ممکن است بیشتر از صد میلیون نیز ارزش داشته باشد. در یکی از آگهی ها، مردی 34 ساله می نویسد: «ورشکست شدم و الان فشار بسیار زیادی روی من است. از لحاظ جسمی سالم هستم و تصمیم به فروش نصف کبد، مغز استخوان و حتی یک قرنیه چشمم به بیمار نیازمند گرفته ام. ارزان تر از همه می فروشم و فروشنده واقعی هستم.» او در ادامه قیمت های پیشنهادی برای کبد و قرنیه یک چشم؛ هرکدام 150 میلیون و مغز استخوان 50 میلیون معرفی می کند، هرچند که در میان آگهی ها، قیمت های بسیار پایین تر نیز دیده می شود.

500 میلیون تومان: متوسط قیمت فروش کلیه؛ این رقم از 15 تا بالاتر از 100 میلیون نوسان دارد.

80 میلیون تومان: حداقل قیمت فروش کبد

2 میلیون تومان: متوسط هزینه درمان سالانه یک خانوار شهری در سال 93

150 میلیون تومان: متوسط هزینه پیوند کبد و مراقبت های بعد از عمل در ایران، این رقم از 100 تا 200 میلیون در نوسان است.

500 هزار تومان: متوسط هزینه دارو در یک خانوار شهری در سال 93