| |
تك شاخ V838، شايد نام چندان ساده اي براي به خاطر سپردن نباشد، اما تصويرش يكي از ماندگارترين تصاويري است كه تلسكوپ فضايي هابل در سال هاي اخير تهيه كرده است.
هابل در سال هاي 2002 و 2003، شش تصوير از اين ستاره تهيه كرد كه آن را در حال فوران مواد به بيرون نشان مي داد.
با گذشت زمان، پرتوهاي نور درخشان ستاره ابر بسيار بزرگي از گاز و غبار را روشن كرد كه پهنايش به يك سال نوري مي رسيد؛ اما چه عاملي موجب فوران اين مواد و تشكيل چنين ابر بزرگي شده بود؟
گروهي از اخترشناسان حدس مي زنند اين منظره، صحنه نابودي سيارات اين منظومه ستاره يي است.
آنها مي گويند گويي ستاره مادر سياراتش را بلعيده است.
اخترشناسان سال ها بود كه تك شاخ V838 را يك ستاره متغير معمولي تشخيص داده بودند، اما در سال 2002 اين ستاره ناگهان 600 هزار بار درخشان تر از خورشيد شد و با قدر مطلق 8- ، يكي از درخشان ترين ستارگان كهكشان راه شيري لقب گرفت.
به مرور زمان، پرتوهاي نور اين فوران اطراف ستاره را روشن كرد و هاله اي عظيم را در اطراف ستاره نمايان كرد، ابري كروي متشكل از مواد خامي كه سال ها به بيرون از ستاره فوران كرده بود. اما ستاره آرام نگرفت و سه بار پشت سرهم فوران كرد.
تك شاخ V838 به موجودي شگفت انگيز تبديل شده بود.
اكنون مدتي است كه اخترشناسان در تلاشند اين معما را حل كنند كه چه عاملي توانسته اين ستاره را سه بار به اين فوران هاي بسيار قدرتمند بكشاند و دوباره آن را آرام كند.
آنها مدل هاي مختلفي را ارايه كرده اند، مثلا يك ستاره نوتروني يا كوتوله سفيد درون يك غول سرخ گير افتاده و فوران كرده است، يا دو ستاره همدم در يك منظومه دوتايي به هم برخورد كرده اند و مقادير عظيم انرژي آزاد كرده اند؛ اما به تازگي، گروهي بين المللي از اخترشناسان به سرپرستي آلون رتر از دانشگاه ايالتي پن، در مقاله اي پيشنهاد داده اند كه مدل شكار سيارات با مشاهدات سازگاري بيشتري دارد.
به نوشته پارس اسكاي، آنها پيشنهاد كرده اند اين فوران هاي سه گانه زماني روي داده است كه ستاره تك شاخ V838 سه سياره هم اندازه مشتري را بلعيده بود!
در گذشته اي نزديك، نخستين سياره به لايه خارجي ستاره مادر نزديك و اندكي بعد به مادر ملحق شد.
افزايش چگالي درون جو ستاره سبب شد حركت سياره كند شود و در مسيري مارپيچي به مركز ستاره نزديك شود.
سيارات مشتري مانند داراي مقادير عظيمي دوتريوم (ايزوتوپ هيدروژن با يك پروتون و يك نوترون در هسته) هستند، اما جرم آنها به اندازه اي نيست كه فشار گرانشي در هسته شان شرايط گداخت هسته يي را فراهم كند؛ اما سياره اول در نزديكي هاي هسته ستاره، دماي 100 هزار درجه كلوين را احساس كرد و همين براي آغاز فرآيند هم جوشي هسته يي دوتريوم كافي بود. سوخت هسته يي تازه اي به هسته ستاره رسيده بود و انفجاري بسيار عظيم در ستاره تكشاخ V838 به وقوع پيوست.
اين نخستين فوراني بود كه اخترشناسان ثبت كردند.
با اين فوران، ستاره منبسط شد و دو سياره ديگر را نيز به دام انداخت.
آن سيارات هم به سرنوشت سياره اول دچار شدند و فوران هاي دوم و سوم نيز به وقوع پيوست. محاسبات اخترشناسان نشان مي دهد انرژي آزادشده در اين فرآيند سياره خوري با مشاهدات تلسكوپ فضايي هابل از اين ستاره به خوبي همخواني دارد.
