خانه به دوشی زوج های جوان

دست دردست هم، خیابان های پایتخت را بالا و پایین می روند بلکه سرپناهی برای آغاز زندگی مشترکشان پیدا کنند اما هر روز به زمان عروسی نزدیک‌تر می‌شوند و دستشان هم به جایی بند نیست.

هر دو آنها ساکن غرب تهران هستند و به دلایل مختلف از جمله نداشتن وسیله حمل و نقل، تصمیم دارند خانه شان نیز حوالی خانه پدری باشد.

لیلا دانشجوست و هنوز نتوانسته کار نیمه‌وقتی برای خود پیدا کند. محمود هم کارمند یک شرکت خصوصی است با حقوق ماهیانه یک میلیون و 100 هزار تومان.

محمود از 18 سالگی کار کرده و با پس انداز و وام توانسته 60 میلیون تومان برای رهن خانه کنار بگذارد و حال به دنبال خانه اجاره ای، همراه همسر از محله پدری به دنبال خانه گشته اند.

آنها خیابان به خیابان از محله پدری دور می شوند و حالا چند محله پایین تر از خانه ای که در آن بزگ شده اند، به دنبال مسکن می گردند اما در تمام یک ماه گذشته نتوانسته اند سقفی برای خود فراهم کنند.

آنها در به در، به دنبال مسکن می گردند تا با پایان ماه صفر، بتوانند زندگی مشترکشان را در خانه عشق آغاز کنند اما چه سود که آنها گزینه ای برای انتخاب ندارند.

مشکل محمود و لیلا این است که این روزها گزینه ای برای رهن وجود ندارد و تمام صاحبخانه ها به دنبال اجاره ماهیانه هستند. اجاره هایی که از 800 هزار تومان آغاز می شود و به بالا می‌رود.

محمود می گوید: برای پیدا کردن خانه به تمام املاکی ها سر زدم اما خبری از رهن کامل نیست. من نمی‌تونم اجاره بدهم. اگه اجاره بدم از کجا بیاریم بخوریم؟ خرج خونه چی میشه؟ آخه ما چه گناهی کردیم که باید اینطوری آواره باشیم؟ چند روز دیگه عروسیمونه اما الان بجای رفتن به کربلا باید دنبال خونه باشم.

محمود در مورد پولیکه برای رهن در اختیار دارد نیز می گوید: با هزار بدبختی 60 تومن جورکردم تا یه خونه 60 متری رهن کنم اما وقتی به بنگاه میرم، املاکی ها بهم میگن پولم رو بذارم دم کوزه آبش رو بخورم! میگن این روزها خونه رهنی پیدا نمیشه. همه اجاره ها هم از 700 یا 800 شروع میشه به بالا.

مشکل حل نشدنی مسکن جوانان

محمود و لیلا تنها یک زوج از صدها زوج جوان تهرانی هستند که این روزها با مشکل مسکن روبرو شده اند و نمی توانند زندگی مشترکشان را آغاز کنند. با تغییراتی که در سود بانکی بوجود آمد، بیشتر صاحبخانه ها به دنبال دریافت اجاره رفته اند و این مشکل با توجه به حقوق های کارگری جوانان، آنها را دچار مشکل کرده است.

عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی چندی پیش بیان کرد: «در تهران ۳۰۰ هزار خانه خالی از سکنه وجود دارد و در حال حاضر در عرضه خانه مشکلی نداریم.»

شواهد و آمارها هم نشان می‌دهد که مشکل چندانی در عرضه نیست اما اینکه چرا نزدیک به ۳ میلیون تهرانی همچنان مستأجرند و نمی‌توانند صاحبخانه شوند، ما هم نمی‌دانیم. یعنی مالکان تا این اندازه بی‌نیاز از فروش و اجاره‌اند که ترجیح می‌دهند خانه خالی بماند و...؟

حسام عقبایی، رئیس اتحادیه صنف مشاوران املاک نبود توازن در عرضه و تقاضای بازار مسکن را دلیل اصلی اجاره نشینی می‌داند. وی در این باره می‌گوید: «اگر بانک‌ها نرخ سود تسهیلات خود را برای ساخت مسکن پایین بیاورند، حتماً آپارتمان‌های بیشتری ساخته می‌شود و زمینه برای صاحبخانه شدن یا اجاره نشینی با قیمت مناسب مهیا می‌شود.

 در حال حاضر مقدار تقاضا در تهران بیشتر از عرضه است، به همین‌ دلیل است که مردم با مشکل پیدا کردن آپارتمان مورد نظرشان روبرو هستند.»

۳ سالی هست که بازار مسکن دچار رکود است و ساخت و سازها کمتر از گذشته. از طرفی تورم نیز نسبت به سال‌های گذشته روند کاهشی داشته‌ اما اجاره مسکن هم مثل نرخ کرایه تاکسی چندان متأثر از شرایط واقعی اقتصاد نیست و صاحبخانه‌ها بستگی به انصاف‌شان اجاره را افزایش می‌دهند؛

یکی ۵ درصد، آن یکی طبق عرف بازار ۱۰ درصد، بعضی‌ها هم بالای ۱۵ درصد. همه این‌ها اجاره نشینی در ایران را به یک دور باطل تبدیل کرده است؛ کار کن، جمع کن، تقدیم صاحبخانه کن و دوباره از نو.

چند سال پیش خبری در حمایت از اجاره‌نشین‌ها منتشر شد، مبنی بر اینکه از این پس آژانس‌های مسکن باید قولنامه‌ها را بین موجر و مستأجر ۲ ساله تنظیم کنند. این خبر، خبر خوبی بود تا دست کم، مستأجر بعد از یک سال نگران خانه ‌به دوشی‌ و افزایش اجاره نباشد. در عمل این قانون هیچوقت اجرایی نشد.

حسام عقبایی درباره این قانون عقیده دارد که نمی‌شود صاحبخانه‌ها را مجبور کرد قرارداد را دو ساله تنظیم کنند. چراکه شاید مستأجر به هر دلیلی بخواهد از آن خانه به خانه یا شهر دیگری نقل مکان کند،

آن وقت ماجرا چه می‌شود؟ «درباره اجاره بها باید بگویم اصلی‌ترین موضوع، قیمت مسکن است که در تمام دنیا به‌عنوان یکی از شاخص‌های تعیین اجاره به شمار می‌رود.

پیش‌بینی می‌کردیم تا شهریورماه، افزایش اجاره بها نداشته‌ باشیم. به دلیل اینکه اجاره بها تابعی از قیمت مسکن است. بنابراین احتمال تغییر محسوسی را در نرخ اجاره نداریم. البته به‌ طور معمول افزایش قیمت در هر سال حداکثر ۱۰ درصد است.»

براساس عرف بازار، رهن و اجاره بها بین یک چهارم تا یک پنجم ارزش اصلی ملک، تعیین می‌شود ولی بیشتر مستأجران عنوان می‌کنند، عملاً چنین فرمولی اجرا نمی‌شود و هر کس هر قیمتی که دوست دارد می‌گیرد.

 رئیس اتحادیه مشاوران املاک در این باره می‌گوید: «ارزش‌گذاری اموال غیرمنقول مردم از نظر قانونی، تخلف است و نمی‌شود قیمت‌گذاری کرد. ولی براساس عرف بازار و منطقه‌ای که خانه و آپارتمان مورد اجاره در آنجا قرار دارد، مشاوران املاک قیمت‌های رهن و اجاره را پیشنهاد می‌دهند.»

خانه هایی برای اجاره

از همه اینها که بگذریم اشتیاق بسیاری از صاحبخانه‌ها برای تبدیل رهن به اجاره، مستأجرها را با دغدغه جدیدی روبه‌رو کرده ‌است. به عنوان مثال صاحبخانه‌ها به‌جای گرفتن ۹۰ میلیون رهن تمایل دارند ۲۰ میلیون پول پیش بگیرند و ۲ میلیون اجاره.

این موضوع بسیاری از مستأجران را به استیصال رسانده و آنها از خود می‌پرسند مگر چه اتفاقی افتاده است و چگونه می‌شود با حقوق یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان ۲ میلیون اجاره داد؟

بر اساس آمار، مستأجران تهرانی نزدیک به ۵۰ درصد از درآمد خود را برای پرداخت اجاره خانه اختصاص می‌دهند و در واقع هیچ پس‌اندازی برای افزایش کرایه و رهن سال آینده‌شان باقی نمی‌ماند.

یکی از نسخه‌های کارشناسان برای خروج مسکن از رکود و صاحبخانه شدن مستأجران طبقه متوسط وام ۱۶۰ میلیونی برای زوج‌هایی است که از وام خرید مسکن استفاده نکرده‌اند.

وامی که در واقع گرفتن و پرداخت اقساط آن بسیار دشوار است. برای گرفتن این وام باید ۸۰ میلیون را در فلان بانک به ‌مدت یک سال بخوابانید و بعد هم ماهی ۲ میلیون قسطش را بپردازید.

خرید یک واحد از ۳۰۰ هزار خانه خالی در تهران پیشکش، با این وضع آیا فکر می‌کنید بازار اجاره مسکن به آرامشی برسد یا نه؟

البته این زخم  در سالهای گذشته و با هر بار کاهش نرخ سود بانکی سرباز می کرد و با افزایش آن بهبود نسبی پیدا می کرد. آخرین نمونه آن در سال 93 بود که با تغییر در سود بانکی، صاحبخانه ها به سمت دریافت رهن کامل رفتند اما اکنون باردیگر اجاره بها جای رهن را گرفته است.

جوانان را دریابید

در مجموع باید گفت تصمیمات اقتصادی دولت می تواند در زندگی مردم و جامعه تأثیر مستقیم بگذارد و در این میان گویا جوانان و مستأجران بیشتر لطمه را از یک تصمیم دیده اند. تصمیمی که اگر برای رفع آن فکری نشود، با حقوق های کم، بسیاری از زوج ها نمی توانند زندگی مشترک خود را آغاز کنند.

این در شرایطی است که اسلام ما را مکلف به فراهم کردن شرایط ازدواج جوانان کرده است و ما باید در این عرصه هرچه می توانیم، شرایط را برای ازدواج و آغاز زندگی مشترک فراهم کنیم. امید است با اتخاذ تصمیمات درست، مشکل جوانان نیز در تأمین مسکن رفع شود.