ترجمه شاهنامه فردوسي به 30 زبان دنيا

شاهنامه فردوسي اين حماسه ملي ايرانيان تاكنون به بيش از 30 زبان دنيا ترجمه شده است.

به گزارش خبرنگار فارس، از همان سال‌هاي سرايش شاهنامه تا عصر حاضر اين حماسه ملي ايرانيان همواره دستخوش ستايش‌ها و نكوهش‌هاي موافقان و مخالفان بوده است.

شاهنامه‌خواني در دوره‌هاي مختلفي در ايران همراه با سرزنش بوده است. محمدامين رياحي در كتاب «فردوسي» نوشته است «سلطان محمود پس از فتح ري مجدالدوله ديلمي را به خاطر خواندن شاهنامه سرزنش كرده ‌است». اين اعتراض‌ها عمدتاً به خاطر سياست‌هاي ضدايراني خلفاي بني‌عباس بوده است.

با اين حال برخي از شاعران سرشناس هم عصر فردوسي نيز شاهنامه را كتاب بدعت و ضلالت خوانده‌اند. فرخي سيستاني، عطار نيشابوري، معزي نيشابوري و انوري از جمله اين شاعران هستند. برخي علت اين مخالفت را علاقه اين دسته از شاعران به ممدوحان‌شان عنوان كرده‌اند.

در دوره‌هاي بعد از حكومت غزنويان، توجه به فردوسي و شاهنامه او بيشتر شد. مسعود سعدسلمان، قصيده‌سراي عصر غزنوي گزيده‌اي از شاهنامه فردوسي را ترتيب داد. يك قرن پس از او، بُنداري اصفهاني خلاصه‌اي از شاهنامه را به عربي ترجمه كرد.

يك قرن پس از اين نيز حمدالله مستوفي در اويل قرن هشتم تصحيحي از شاهنامه ارائه شد. اين تصحيح نخستين تصحيح از شاهنامه فردوسي است. حمله مغول از يك سو و انقراض حكومت عباسي از سوي ديگر باعث شد توجه به شاهنامه و فردوسي در محافل رسمي افزايش يابد.

يكي از بهترين نسخه‌هاي هنري شاهنامه، «شاهنامه بايسنغري» در قرن نهم است. اين شاهنامه به دستور بايسنغر ميرزا، شاهزاده تيموري كتابت و نگارگري شد و نسخه‌هاي فراواني از آن تحرير شد.

پس از اين شاهنامه بايسنغري بايد از شاهنامه شاه طهماسب در قرن دهم ياد كرد. انگيزه شاه اسماعيل صفوي اين بوده كه نسخه‌اي نفيس‌تر و باشكوه‌تر از شاهنامه بايسنقري در كتابخانه خود داشته باشد.

بعد از انقلاب اسلامي در سال 57 نيز برخي با اين بينش كه فردوسي، شاهان را مي‌ستوده و اثر او ستايشي از شاهان است نسبت به اين اثر نگاه خوبي نداشتند.

اما اين سياست رسمي كشور نبود و با بازگشايي دانشگاه‌ها شاهنامه همواره و تاكنون به عنوان يك اثر درسي مورد توجه بوده و چاپ‌هاي متعدد از اين اثر صورت گرفته است.

با اين حال طبق برخي آمار شاهنامه تاكنون به بيش از 30 زبان ترجمه شده و در بسياري از كرسي‌هاي شرق‌شناسي تحقيقات فراواني درباره آن انجام شده است.

اولين تصحيح شاهنامه در دوران معاصر در كلكته بر اساس نسخه‌هاي محدودي انجام شد. اين شاهنامه در قرن هجدهم به صورت چاپ سنگي منتشر شد.

پس از اين ژول مول، شاهنامه‌پژوه فرانسوي در قرن نوزدهم تصحيحي از اين اثر منتشر كرد كه انتقادات زيادي به آن شد. وولرس و لاندوئر، مصحح هلندي نيز بعد از ژول مول شاهنامه را تصحيح كرد.

يكي از آخرين تصحيح‌هاي منتشر شده تصحيح معروف به مسكو است. اين تصحيح زير نظر ي.ا.برتلس، شاهنامه‌پژوه روس انجام شد.

آخرين تصحصح كامل از شاهنامه را جلال خالقي‌مطلق با استفاده از 50 نسخه خطي انجام داد. اساس اين تصحيح، نسخه فلورانس مورخ 614 هـ.ق است.

علاوه بر اين مهدي قريب و فريدون جنيدي نيز تصحيحاتي از شاهنامه انجام داده‌اند. تصحيح مهدي قريب سال گذشته منتشر شد و تصحيح فريدون جنيدي نيز امسال منتشر مي‌شود.