كلاهبرداری به روش «رمالی»

روزنامه شرق:‌سرگرد علي صباحي‌فرد: گرايش به خرافه‌ها ريشه در هزاران سال گذشته داشته و به جوامع اوليه و ابتدايي بازمي‌گردد. در قبيله‌هاي سرخ‌پوستي، جادوگران و رمالاني وجود داشتند كه از آينده خبر مي‌دادند و نقش مهمي ‌در تصميم‌گيري‌هاي آينده قبيله خود داشتند. اين موضوع ريشه‌هاي بسيار عميقي در همه فرهنگ‌ها از‌جمله فرهنگ ما دارد.

 

به عقيده جامعه‌شناسان، منشأ بيشتر خرافه‌ها، آموزه‌هايي است كه در قرون متمادي وارد ذهن ما شده و به اين سادگي از بين نمي‌رود. بدون شك برخورداري از تحصيلات، آگاهي، درك و شناخت، مي‌تواند خنثي‌کننده خرافه و خرافه‌گرايي باشد. يكي از مصاديق خرافه‌گرايي در جامعه ما، مراجعه افراد به فالگيران، رمالان، جن‌گيران و مدعيان انرژي‌درماني است. آنچه باعث حساسيت ويژه پليس نسبت به اين موضوع در سال‌هاي اخير شده است، افزايش پرونده‌هاي اغفال و كلاهبرداري به‌ويژه عليه زنان و دختران است که با روش‌ رمالي صورت گرفته است. خداوند متعال در آيه ١٨٨ سوره اعراف درباره علم غيب خطاب به نبي اکرم اسلام مي‌فرمايد: «بگو: من مالک هيچ سود و زياني براي خودم نيستم، مگر آنچه را خدا بخواهد (و از غيب و اسرار نهان نيز خبر ندارم، مگر هرچه خدا بخواهد) و اگر غيب مي‌دانستم، منافع زيادي براي خودم فراهم مي‌کردم و هرگز زياني به من نمي‌رسيد.

 

من جز هشداردهنده و بشارت‌دهنده براي گروهي که ايمان مي‌آورند، نيستم». بر اساس برخي از آيات و روايات، مي‌توان اين‌گونه نتيجه‌گيري کرد که علم غيب از‌جمله علومي ‌است که صرفا در حيطه توان و قدرت خداوند متعال قرار دارد و تنها خداوند مي‌تواند اين علم را به انبيا و اولياي خود تفويض كند؛ از‌اين‌رو، بدون شک دم‌زدن افرادي همچون کولي‌ها از داشتن علم کف‌بيني و پيشگويي، چيزي جز کلاهبرداري نيست. درباره مذمت و زشتي اين موضوع نيز پيامبر گرامي ‌اسلام مي‌فرمايند: سه‌ کس وارد بهشت نمي‌گردند و يکي از آنها تصديق‌کننده سحر و جادو است که اين مؤيد قبح اين موضوع در اسلام است.

 

طبق قانون، افرادي كه از طريق رمالي و پيشگويي در منزل يا مغازه اقدام به فريب مردم كنند و اين كار را به‌عنوان كسب و پيشه خود قرار مي‌دهند، مرتكب جرم شده و قانون براي‌ اين افراد مجازات حبس و جزاي نقدي پيش‌بيني كرده است. ضمن اينكه اگر رمالي منجر به تحصيل مال نامشروع بشود، متهم به عنوان كلاهبردار نيز تحت پيگرد قرار مي‌گيرد و ماده يك قانون تشديد مجازات ارتشا و كلاهبرداري، درباره او اعمال مي‌شود كه در آن تصريح شده است:«هركس از راه حيله و تقلب مردم را به وجود شركت‌ها يا تجارتخانه‌ها يا كارخانه‌ها يا مؤسسات موهوم يا به داشتن اموال و اختيارات واهي فريب دهد يا به امور غيرواقع اميدوار نمايد، يا از حوادث و پيشامدهاي غيرواقع بترساند و يا اسم و يا عنوان مجعول اختيار كند و به يكي از وسايل مذكور و يا وسايل تقلبي ديگر وجوه و يا اموال يا اسناد يا حوالجات يا قبوض يا مفاصاحساب و امثال آنها تحصيل كرده و از اين راه مال ديگري را ببرد، كلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از يك تا هفت سال و پرداخت جزاي نقدي معادل مالي كه اخذ كرده است، محكوم مي‌شود». با‌اين‌حال، چرا با وجود پيش‌بيني مجازات‌ قانوني براي مرتكبان اين قبيل جرائم، باز هم شاهد وقوع آن در جامعه هستيم؟ پاسخ اين سؤال به شروع بحث ما بازمي‌گردد و آن ساده‌انديشي و گرايش برخي افراد به خرافه است.  افراد بسياري مي‌خواهند از آينده باخبر شوند، همين موضوع از زمينه‌هاي اصلي روي‌آوردن آنها به فالگيري، رمالي، جن‌گيري و مشابه‌هاي نوين آنها مانند انرژي‌درماني است. عامل مهم ديگر، معرفي فالگيران و رمالان از سوي دوستان و آشناياني است كه خود به افراد فوق مراجعه كرده و تصور مي‌كنند نتيجه مثبتي گرفته‌اند. 

 

مشاهده نشانه‌هاي رضايت در چهره فرد، فالگيران را تشويق به ادامه صحبت يا تغيير گفتارشان مي‌كند و بيشتر حرف‌هاي تكراري است كه بر زبان آنها مي‌آيد، مانند: «به زودي پولي به دست مي‌آوري»، «سندي را امضا خواهي كرد»، «به مسافرت مي‌روي»، «يك زن (يا يك مرد) به تو حسادت مي‌كند»، «كسي در زندگي همسر تو وجود دارد» يا «به‌زودي به خانه بخت خواهي رفت»و... .فرد مراجعه‌كننده به فالگير، پاره‌اي از مسائل مطرح‌شده از طرف وي را مي‌پذيرد و بخش ديگر را نمي‌پذيرد. قسمت پذيرفته‌شده بدون تفكر درست و منطقي صورت مي‌گيرد و قسمت پذيرفته‌نشده نيز به فراموشي سپرده مي‌شود. خداوند متعال با مفتخركردن بشر به عقل و ارائه راه درست از طريق پيامبران، او را سازنده سرنوشت و مسئول اعمال خود و در نتيجه مستوجب كيفر يا پاداش مي‌داند و اين موضوع با مسئله فالگيري و رمالي كه جايگاهي براي «اختيار» در آن نيست، كاملا منافات دارد.

 

امروزه با توجه به رشد بينش و آگاهي مردم و وجود مشاوران و کارشناسان زبده در موضوعات مختلف مذهبي، خانواده، روان‌شناسي و... – نيروي انتظامي‌ هم در کلانتري‌ها و پايگاه‌هاي اجتماعي خود با استفاده از مشاوران متخصص به حل مشکلات و اختلافات ارجاع‌داده‌شده اهتمام ويژه دارد- ديگر رمالي و پيشگويي محلي از اعراب ندارد؛ بنابراين رمالان و فالگيران اگر قادر به انجام کاري بودند، گره از مشکلات زندگي خود باز مي‌کردند که خود اين موضوع، مؤيد شيادي و حقه‌بازي اين‌گونه افراد است.