روزنامه آرمان؛ احمد حمزه*: بر اساس قانون تیم درمانی در بخش اورژانس موظف است بیمار بدون همراه را در صورت عدم توانایی در پرداخت هزینه‌ها به شکل رایگان درمان کند. در قوانین اورژانس بر انجام مراحل پذیرش به شکل رایگان تاکید شده است، اما نمی‌توان خدمات رسانی در این بخش را به طور کلی رایگان تلقی کرد.
هم اکنون وضعیت مالی دانشگاه‌های علوم پزشکی نامساعد است. در اصل این استنباط در زمینه ارائه خدمات از سوی بخش اورژانس به شکل رایگان برای همگان مناسب نیست، بلکه فقط افراد خاص می‌توانند از این بخش، خدمات رایگان دریافت کنند. به دلیل عدم پرداخت سازمان‌های بیمه گر، وضعیت مالی در بخش بهداشت و درمان کشور چندان مطلوب نیست. براساس قانون هیچ بیماری به دلیل عدم تمکن مالی نباید در اورژانس مورد بی توجهی قرار گیرد، بلکه مراحل درمان این افراد باید به شکل تمام و کمال انجام شود. هر ساله شاهد چالش‌های فراوانی بین حوزه بهداشت و درمان کشور و سازمان‌های بیمه گر هستیم.
هم اکنون به دلیل عدم پرداخت بیمه‌ها نارسایی‌ها در بخش بهداشت و درمان افزایش یافته است و طبیعتا مردم باید تاوان آن را پرداخت کنند. در شرایط کنونی بیمه‌های سلامت و بیمه تامین اجتماعی بدهکار هستند و همین امر مردم را با مشکلات فراوان همراه کرده است. وضعیت حوزه بهداشت و درمان کشور از لحاظ اقتصادی چندان مناسب نیست. بیمه‌ها باید با تامین مالی بتوانند بدهی‌ها را پرداخت کنند. در این شرایط سازمان‌های بیمه گر باید از منابع در اختیارشان بدهکاری‌ها را پرداخت کنند. بر اساس باور مسئولان در حوزه بهداشت و درمان کشور با اجرای طرح تحول سلامت میزان پرداختی‌ها از جیب مردم کاهش یافته است، اما هم اکنون به دلیل بروز چالش‌های مذکور در بین حوزه‌ها این امر چندان مشاهده نمی‌شود. این در حالی است که در شش ماه تا یک سال قبل این طرح در کاهش پرداختی‌ها از جیب مردم تاثیرگذار بود. برای اجرای کامل این طرح در سال آینده باید نسبت به رفع ایرادات آن اقدام کرده و براساس تصمیمات اتخادشده از سوی مسئولان در وزارت بهداشت و درمان، مجلس و دولت بر اجرای این طرح همچون رسالت اولیه آن یعنی عدم افزایش پرداختی از جیب مردم عمل شود و به این شکل در حوزه پیشگیری هم بتوان شاهد انجام آزمایشات و چکاپ‌ها با هزینه‌های اندک بود.
اورژانس مناسب عمل می‌کند
هم اکنون در روزهای پایانی سال به سر می‌بریم. بی‌شک در تعطیلات نوروز اتفاقات جاده ای رخ می‌دهد. بر اساس گزارشات منتشر شده از اورژانس نیروهای امداد و نجات در حوادث به شکل مناسب و استاندارد عمل می‌کنند. در سال‌های اخیر شاهد به کارگیری هلی‌کوپترهای اورژانس بوده‌ایم. در اصل امداد هوایی یک پدیده نو و مناسب در امر امدادرسانی است. این نوع امداد رسانی‌ها در کشورهای پیشرفته مورد توجه ویژه قرار گرفته است. در اغلب استان‌های کشور به کارگیری امداد هوایی جزو اولویت‌های بخش درمان است. در بخش فوریت‌های پزشکی شاهد اقدامات قابل توجهی بودیم و در شرایط کنونی ۳۰ پایگاه هوایی در کشور راه اندازی شده است. در ضمن ایجاد پایگاه‌های روستایی از اهمیت برخوردار است، چرا که شاهد تصادفات و تلفات بسیاری در جاده‌های روستایی هستیم. امیدواریم بتوان خدمات در زمینه امداد و نجات را ارتقا داد. باید توجه داشت متخصصان اورژانس کارشان سخت است و باید نیروهای انسانی را تقویت کرد.
یکی از پیامدهای طرح تحول سلامت بروز تقاضای القایی است و به این شکل شاهد افزایش عمل‌های غیرضروری هستیم. در واقع این امر باعث از دست رفتن هزینه‌های طرح تحول سلامت شده است. اما مقامات وزارت بهداشت بر اساس آمار می‌گویند که چنین مساله‌ای چندان افزایش نداشته است. مسئولان به مشکلات، گرفتاری‌ها و کمبود منابع دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌ها آگاه هستند. بنابراین انجام برخی اعمال جراحی غیرضروری در بیمارستان‌ها به هر نحوی به دلیل بدهی بیمه‌ها به مراکز درمانی است و در این زمینه نمی‌توان نظر قاطع داشت.
اجرای طرح پزشک خانواده در کلانشهرها بعید است
در کشور ما نزدیک به یک دهه از اجرای طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع می‌گذرد. هم اکنون شاهد اجرای این طرح در روستاها و شهرهای کوچک هستیم. در کلانشهرهای کشور هم پزشک خانواده در سه استان کشور به عنوان پایلوت در حال اجراست، اما با توجه به گزارشات درباره نتایج این گونه اقدامات در کلانشهرها باید گفت که ترویج آن در کلانشهرها بعید است، چون این مقوله در کلانشهرها به اندازه شهرهای کوچک و روستاها با موفقیت همراه نبوده است.
طرح پزشک خانواده در ۲۰ هزار نقطه کشور در حال اجراست، این طرح به عنوان یکی از پیش نیازهای اساسی طرح تحول نظام سلامت باید اجرا شود. اما این مساله را که چنین مقوله‌ای در چه زمانی به شکل فراگیر در کشور اجرا می‌شود، نمی‌توان پیش‌بینی کرد. طرح پزشک خانواده در ۶۰ درصد نقاط کشور شامل روستاها، شهرهای زیر ۲۰ هزار نفر، مناطق عشایری و بخشی از شهرهای زیر ۵۰ و ۱۰۰ هزار نفر اجرا شده است. پیش‌بینی می‌شود این طرح تا دو سال آینده در ۴۰ درصد باقیمانده از نقاط کشور هم اجرا شود.
چالشی تحت عنوان نسخه نویسی
برخی پزشکان بر این باورند که قانون خاصی در زمینه نسخه نویسی در کشور وجود ندارد، اما باید گفت که نمی‌توان پزشک را ملزم به نوشتن یک نوع نسخه کرد. مسئولیت نسخه با پزشک است و او در صورت بروز هرگونه کم وکاستی و اقدام غیر علمی باید به مراجع مربوطه پاسخگو باشد. دستورالعمل خاصی برای پزشک در نسخه‌نویسی وجود ندارد. در زمینه نسخه‌های نجومی هم باید گفت که برخی پزشکان بر وجود این امر تاکید داشته و برخی دیگر آن را رد می‌کنند. این در حالی است که هر پزشکی مسئول نسخه اش است. سازمان‌های بیمه گر مسئولیت کنترل بیمه‌ها را بر عهده دارند و اگر پزشکی اقدام به کار غیرعلمی و غیر حرفه‌ای کند باید پاسخگو باشد.
در ضمن تاکنون در کشور آماری تحت عنوان میزان نسخه‌های نجومی منتشر نشده است. این در حالی است که به دلیل رفتار بیمه‌ها، نسخ پزشکان عمومی در بسیاری از مواقع توسط آنها پذیرفته نمی‌شود و اکثر داروها را باید پزشکان متخصص تجویز کنند. حال با این وجود کدام پزشک عمومی می‌تواند نسخه‌های نجومی بنویسد؟ درواقع نسخه نجومی وجود ندارد، چرا که بیمه‌ها آن را بررسی می‌کنند. البته باید توجه داشت که برخی داروهای شیمی‌درمانی گران است، اما با این وجود بیمه‌ها آن را بررسی می‌کنند. به نظر می‌رسد مساله نسخه‌های نجومی بیشتر توسط بیمه‌ها مطرح می‌شود. این سازمان‌ها نمی‌خواهند در برابر پولی که افراد برای بیمه داده‌اند خدمات دهند و عنوان می‌کنند نسخه‌ها نجومی شده است.
*عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس
