افسردگي پس از مادر شدن‌

جام جم آنلاين: ترس از مادر شدن و همسر ايده‌آل ماندن، كدبانوگري و حتي گاهي كارمند ساعي و منظم بودن، از جمله نگراني‌هايي است كه پس از شنيدن اولين آهنگ زيبا و لرزان نوزاد، موجي از مسئوليت‌هاي ريز و درشت را در وجود مادر تداعي مي‌كند و او را در غمي پنهان از هول و هراس فرو مي‌برد.

افسردگي يكي از اختلالات شايع رواني است كه ممكن است گريبانگير زنان، پس از زايمان شود. از بارزترين علائم اين بيماري، تغييرات خواب، خلقيات و نوع خوراك است كه اغلب احساس غمگيني، انزوا، بي‌خوابي و عدم لذت از زندگي سراسر وجود مادر آينده را مي‌گيرد.

دكتر منوچهر سرحدي، متخصص بيماري‌هاي اعصاب و روان در گفتگو با جام‌جم مي‌افزايد: معمولا 25 تا 50 درصد از زناني كه زايمان مي‌كنند، دچار اين بيماري مي‌شوند كه به طور متوسط يك‌سوم از زنان جوان و تحصيلكرده، پس از نخستين زايمانشان گرفتار افسردگي و يا غم پس از زايمان مي‌شوند.

اين پزشك متخصص با اشاره به اين كه غم و افسردگي درجات متفاوتي دارد، اظهار مي‌كند: در غم پس از زايمان، شخص از يك تا 3 روز دچار حالات نااميدي، ‌ياس، بدخوابي، عصبانيت، تغييرات رفتاري، تندمزاجي و كم‌طاقتي مي‌شود و به رفتارهاي ساده‌اي كه قبل‌ها در خانواده جا افتاده، واكنش شديد نشان داده و به قهر و گريه كردن روي مي‌آورد؛ اما با حمايت‌هاي خانواده اين وضعيت بهبود مي‌يابد.

دكتر سرحدي با بيان اين كه در مراحل شديدتر ممكن است اين غم به مرحله افسردگي رسيده و دوام پيدا كند، مي‌افزايد: وقتي غم پس از زايمان از 2 هفته بيشتر شد، اقدامات حمايتي خانواده كارساز نخواهد بود؛ چراكه اغلب اين افراد داراي زمينه‌هاي اضطراب و افسردگي در دوران تجرد و قبل از زايمان بوده‌اند.

افسردگي و طعم بدمزه شير

معمولا اگر در خانواده، مادر پس از زايمان، دچار افسردگي و يا غم پس از زايمان شود، احتمال اين كه در آينده دختر خانواده نيز به اين بيماري دچار شود، بيشتر از ديگران است.

دكتر منوچهر سرحدي با اشاره به اين مطلب مي‌گويد: شرايط خاص خانواده‌ها باعث مي‌شود كه اين بيماري از مادر به دختر انتقال يابد.

وي دوره ابتلا به اين بيماري را از 20 تا 35 سالگي مي‌داند و معتقد است؛ اگر اين بيماري درمان نشود، به شكل مزمن نمود پيدا كرده و باعث اختلالات خواب، وسواس فكر و تغييرات در خلق و خو مي‌شود.

اين متخصص اعصاب و روان با بيان اين كه در دوران افسردگي هورمون‌هاي خاص استرس‌زايي در شير مادر موجود است ، مي‌افزايد: در حالت بيماري، شير مادر مزه تند و بدمزه‌اي پيدا كرده و نوزاد از خوردن آن امتناع مي‌كند و در غير اين صورت نوشيدن آن مي‌تواند ايجاد اضطراب و تغييرات رفتاري در كودك ايجاد كند.

جنون پس از زايمان‌

در جنون پس از زايمان، معمولا شخص از روز دوم و يا سوم پس از زايمان دچار بي‌ثباتي شديد عاطفي، بي‌منطقي و نگراني شديد وسواس‌گونه‌اي نسبت به نوزادش پيدا مي‌شود.

دكتر سرحدي با بيان اين كه افراد در اين برهه، گفتار، رفتار و كردارشان از روال عادي و معمول خارج مي‌گردد، يادآور مي‌شود:توهم و هذيان در اين بيماري مزيد بر علت شده و ممكن است فرد بيمار به همسر و حتي فرزند خود آسيب برساند بنابراين اولين كاري كه بايد نسبت به اين دسته از بيماران انجام داد، خدمات اورژانس روان‌شناسي، بستري و شوك‌درماني است كه معمولا پس از دو هفته بستري بهبودي حاصل مي‌شود.

وي در ادامه اظهار مي‌كند: معمولا اين مادران ارتباط خوب و عاطفي با نوزادشان نخواهند داشت و همين امر باعث مي‌شود فرزندان آنها در آينده دچار نقصان جسمي، عقلي، ذهني و رواني شوند.

اين متخصص اعصاب و روان، ظاهر اين بيماران را رنگ‌پريدگي، جسم خميده، ضعف و ناتواني، ريزش موي فراوان، چين و چروك صورت، صورتي آويزان و... توصيف مي‌كند و مي‌گويد: مصرف غذاهاي تند و محرك از قبيل سوسيس، كالباس، فلفل، نوشابه‌هاي گازدار، ترشي و سيگار براي اين افراد مضر است و مي‌تواند بيماري را تشديد كند.

پيشگيري از بيماري‌

مادران نبايد از اين كه احساسات پيچيده‌اي درباره مادر بودن دارند، احساس گناه كنند. ايجاد تطابق و پيوند عاطفي طبيعي نياز به درمان دارد، در نظر گرفتن برنامه‌هاي مكرر خارج از منزل، نظير قدم زدن و ديدارهاي كوتاه با دوستان و اقوام براي مادران مفيد است.

دكتر منوچهر سرحدي در اين خصوص مي‌افزايد: خانواده‌هايي كه افسردگي پس از زايمان در آنها رواج دارد، بايد در طول دوران بارداري به صورت ادواري، تحت كنترل پزشك اعصاب و روان باشند و اگر كسي داراي زمينه‌هاي اعصاب و روان است بايد براي درمان اقدام كند تا در دوران حاملگي مشكلش حادتر نشود.

اين پزشك متخصص با بيان اين كه غم و افسردگي پس از زايمان صددرصد قابل درمان است، يادآور مي‌شود: اين بيماري‌ها بايد پيگيري شوند؛ چرا كه برخي از اين بيماران احساس مي‌كنند با خوردن دارو، ديگر از شيردهي به نوزاد خود محروم خواهند ماند؛ در صورتي كه تاثيرات سوء عدم درمان يا خوددرماني بيشتر از مصرف قرص و دارو خواهد بود.

توصيه‌هاي پزشكي‌

دكتر منوچهر سرحدي، افسردگي پس از زايمان را مختص زنان ندانسته و ابراز مي‌كند: درصدي از مردان نيز از اين بيماري مصون نبوده و به واسطه اين كه شيرازه خانواده و كانون توجه همسرشان تغيير كرده است، دچار آن مي‌شوند. وي اين افراد را مرداني با زمينه‌هاي روحي و حسي لطيف عنوان كرده و متذكر مي‌شود: اين افراد بايد به پزشك مراجعه كنند؛ چراكه در مراحل شديدتر، بيمار سعي مي‌كند با فرزند خود رقابت كند.