گره در کار قدیمی‌ترین فرش دنیا

 باشگاه خبرنگاران جوان،هر جا سرزمینی از تاریخ کهن برخوردار باشد، داشته‌هایی دارد که در فرآیند گذر زمان به فراموشی سپرده‌ شده و یا در آستانه فراموشی‌اند، سیستان و بلوچستان نیز از این اتفاق تلخ مجزا نیست و فراموشی داشته‌های قدیمی میراث تلخ برجای‌مانده برای نسل امروز است و تنها تراوش‌های ذهنی مردمان قدیم را می‌شود در قصه و ندای گرم فرش بافان سیستانی مشاهده کرد.

قالی کهن و اصیل منطقه سیستان اغلب با رنگ های روشن و شاد از جمله آبی، زرد، سرمه ای، شتری، قهوه ای پررنگ و کم رنگ، سبز و خاکستری در کنار رنگ های سیاه و سفید در هر خانه ای خودنمایی می کرد اما به مرور زمان تحت تاثیر بافته های مناطق مجاور گرایش به رنگ های تیره و پرمایه پیدا کرده است.

طرح ها و نقشه های متداول در قالی کهن و بومی سیستان بسیار متنوع بوده و اغلب برپایه اشکال هندسی و انتزاعی نقش شده که برگرفته از عقاید، فرهنگ بومی و طبیعت اطراف بافندگان بوده است.

قالی سیستان یکی از اصیل ترین قالی‌های ایران است. نقش و رنگ این فرش برگرفته از شرایط منطقه‌ای، فرهنگی و تاریخی این سرزمین است. هنرمندان و بافندگان بر اساس باورها، اعتقادات و قدمت تاریخی این منطقه نقش‌ها و رنگ‌های ویژه‌ای را بر روی دست بافته‌های خود به کار می‌گیرند. این نقش‌ها و رنگ‌ها نوعی نماد پردازی را نشان می‌دهد.

بسیاری از این نقش نگاره ها در گذر زمان به دست فراموشی سپرده شده و آنچه امروز از طرح ها و نقشه ها در دسترس است طرح فتح الهی، مددخانی، هراتی، گلدانی، گنبدی، قندانی، اساطیری، درختی قابی، گل پنجه ای، جانمازی، ترنجی، چپات اشتر و غیره است.

خشکسالی های طولانی و کاهش منابع اولیه، تغییر الگوی زندگی روستا نشینی به شهر نشینی و تغییر سلیقه مصرف کنندگان، تولید فرش های ماشینی با ابعاد مناسب فضاهای مسکونی شهری و رنگ بندی متناسب با سلیقه مشتریان از جمله عوامل رکود فرش سیستان است.

تعدادی از بافندگان فرش در سیستان وبلوچستان در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفتند : آشنا نبودن مردم با طرح های اصیل قالی سیستان و گرایش به نقشه های مدرن باعث شده تا بازار خرید و فروش این فرش بی رونق باشد . 

این بافندگان ادامه دادند فرش سیستان به درستی به مردم معرفی نشده و بسیاری از آنان تنها آوازه ای از این فرش شنیده اند.

این در حالی است که معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت معدن و تجارت خبر از صادرات فرش سیستان به کشورهای آسیایی , اروپایی و حوزه خلیج فارس می دهد .

گنجعلی در گفتگو با  خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از زاهدان، گفت : سالیانه حدود 4 هزار متر مربع تولید فرش داریم که بخش اعظمی از آن صادر می شود .

وی ادامه داد : سال 94 نشان جغرافیایی و سال 95 نشان ملی فرش سیستان ثبت شده تا زمینه صادارات این فرش با برند ملی امکان پذیر شود.

گنجعلی گفت : اتحادیه استانی فرش به منظور برطرف شدن مشکلات فرش بافان در حال شکل گیری است.

گفتنی است 6 هزار و 500 نفر بافنده در سیستان و بلوچستان وجود دارند.

گزارش از عالیه گنجعلی بنجار