جشنواره فجر امسال محدود و بی حاشیه

 جشنواره فجر امسال بدون نام‌های بزرگ و جنجالی برگزار خواهد شد. اگر پیمان معادی، محمد حسین مهدویان، نعمت‌الله و تا حدی ابراهیم حاتمی‌کیا را مستثنی کنیم نام هیجان‌انگیز دیگری در میان اسامی فیلم‌های راه یافته به بخش مسابقه به چشم نمی‌خورد. اما تجربه نشان داده چنین دوره‌هایی از دوره‌های بهتر جشنواره فیلم فجر هستند. علت بهتر بودن چنین دوره‌هایی هم این است که توقع زیادی از فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه به وجود نمی‌آید و همین کم توقعی باعث می‌شود فیلم‌ها بهتر دیده شوند.

مانی حقیقی ترجیح داد تا به جای جشنواره فجر اولین اکران فیلم تازه‌اش در جشنواره برلین باشد. تصمیمی که منطقی به نظر می‌رسد. فیلم‌های مانی حقیقی به خاطر سبک و سیاقی که دارد، قابلیت پخش جهانی دارد پس حضور در جشنواره برلین و درخشش احتمالی در آن جشنواره می‌تواند به مانی حقیقی کمک کند تا پخش‌کننده‌های خوبی پیدا کند و در سایر جشنواره‌های جهانی (و حتی اسکار) بدرخشد. اما فیلم‌های امسال علی‌رغم هیجان‌انگیز نبودن‌شان روی کاغذ می‌توانند غافلگیر کننده باشند.

بمب، به سوی شام و لاتاری مهم‌ترین فیلم‌های بخش مسابقه هستند. پیمان معادی دیگر صرفاً بازیگری با استعداد نیست. بلکه کارگردان خوبی هم هست. فیلم اول پیمان معادی برف روی کاج‌ها بسیار جنجالی از آب درآمد. او امسال بمب را ساخته که از فیلم‌های مهم جشنواره خواهد بود. هم تیم بازیگران کنجکاوی برانگیزی دارد و هم شایعاتی درباره مضمون حساسیت‌برانگیزش به گوش می‌رسد. بمب می‌تواند یک فیلم پرحاشیه در بخش مسابقه باشد.

به سوی شام حاتمی‌کیا دومین فیلم جنجالی بخش مسابقه خواهد بود. فیلمی که اطلاعات چندانی از آن در دست نیست و نمی‌توان پیش‌بینی خاصی از فیلم داشت. تیم عجیب بازیگران فیلم (هادی حجازی‌فر و بابک حمیدیان در نقش پدر و پسر) کنجکاوی‌ها را نسبت به این فیلم بیشتر می‌کند. به نظر می‌رسد به وقت شام از آن فیلم‌های صفر و صدی حاتمی‌کیا باشد. که هم مخالفان سرسخت خواهد داشت و هم عشاق سینه‌چاک.

اما مهم‌ترین و هیجان‌انگیزترین فیلم جشنواره لاتاری محمد حسین مهدویان خواهد بود. مهدویان که در کنار سعید روستایی (مشهورترین غایب جشنواره امسال) به عنوان مهم‌ترین استعدادهای سینمای ایران در سال‌های اخیر شناخته می‌شوند فیلمی ساخته که خط داستانی و حال و هوایش به کل متفاوت از دو اثر قبلی‌اش خواهد بود. لاتاری فیلم مهمی برای مهدویان است. اگر خوب باشد جایگاهش را به عنوان کارگردانی بزرگ تثبیت خواهد  کرد. اما اگر فیلم خوبی از کار درنیاید می‌تواند دو فیلم قبلی او را هم زیر سوال ببرد. هر چند که احتمال خوب بودن لاتاری بیشتر از بد بودن آن است.

حمید نعمت‌الله که مدتی است پرکار شده با شعله‌ور در بخش مسابقه حضور خواهد داشت. شعله‌وری که به کل متفاوت از فیلم درخشان رگ خواب است. خود حمید نعمت‌الله فیلم آخرش را یک آرایش غلیظ منهای جنبه‌های طنزآمیز آن فیلم می‌داند. آرایش غلیظ فیلم پیچیده‌ای بود که در زمان خودش درک نشد. اما می‌توان به شعله‌ور امیدوار بود. چون نعمت‌الله نشان داده استعداد بی‌نظیری در روایت داستان‌های پیچیده دارد.

تنگه ابوغریب بهرام توکلی فیلم کنجکاوی‌برانگیز بعدی است. بهرام توکلی که کارنامه‌اش پر از فیلم‌های روشنفکرانه است این‌بار به سراغ سینمای جنگ رفته و با همان دیدگاه منحصربه فردی که دارد به مسائل جنگ پرداخته است. همین دیدگاه منحصربه فرد هم هست که می‌تواند تنگه ابوغریب را به فیلمی جذاب بدل کند.

بهروز شعیبی هم با دارکوب در جشنواره امسال حضور دارد. فیلمی پر بازیگر که احتمالاً بازگشت شعیبی به ملودرام‌هایی به سبک اولین فیلم این کارگردان دهلیز خواهد بود. آخرین فیلم شعیبی سیانور بود که با بی‌مهری داوران در جشنواره فیلم فجر روبه‌رو شد. فیلمی تاریخی و خوش ساخت که به راحتی می‌توانست در بخش‌های فنی کاندیدا شود اما هیچ توجهی به این فیلم نشد تا شعیبی دست خالی از جشنواره برگردد.

احمدرضا معتمدی هم با سوءتفاهم در جشنواره حضور دارد. معتمدی که بیشتر خودش را فیلسوف می‌داند تا کارگردان همیشه سعی داشته مسائل و موضوعات فلسفی و الهیاتی را در قالب فیلم بیان کند، اما کمتر موفق بوده. نه تنها موفق نبوده بلکه آثارش هم فیلم‌های ضعیفی بودند که خودشان را مهم جلوه می‌دانند.

سهیل بیرقی از جوانان لیست امسال است. فیلم من او فیلمی متفاوت و جذاب بود که لیلا حاتمی درخشانش بیش از هر عنصر دیگر فیلم به یاد می‌ماند. داستان این فیلم بسیار متفاوت از من است و درباره دختر فوتبالیستی است که با ممانعت شوهرش برای حضور در تیم ملی مواجه می‌شود. انتخاب چنین داستانی از سوی سهیل بیرقی ریسک بزرگی است. چون چنین داستان‌هایی به راحتی قابلیت شعاری شدن را دارند و باید دید بیرقی توانسته از این دام فرار کند یا نه.

سایر نام‌های لیست بخش سودای سیمرغ جشنواره شاید مشهور باشند اما هیجان انگیز نه. و اتفاقاً غافلگیری هر ساله جشنواره هم از میان همین فیلم‌ها اتفاق می‌افتد. هایلایت و امیر می‌توانند غافلگیری‌های امسال جشنواره فیلم فجر باشند. از طرف دیگر چند نام باتجربه هم در لیست داریم که چون مدت‌هاست فیلم مستقلی نساخته‌اند نمی‌توان اظهارنظر قطعی درباره کیفیت کارشان داشت. کامیون کامبوزیا پرتوی که در این سال‌ها بیشتر نویسنده خوبی بوده است تا کارگردان سرشناسی و جاده قدیم منیژه حکمت که مدت‌هاست فیلم نساخته فیلم‌های کارگردانان باتجربه اما کم کار بخش مسابقه را تشکیل می‌دهند. کارگردانانی که در این سال‌ها بیشتر در سمت‌های دیگر در سینمای ایران کار کرده‌اند.

اما آثار معدودی هم که ساخته‌اند آثاری جنجالی و پرحاشیه بوده‌اند. برگزارکنندگان جشنواره امسال تصمیم گرفته‌اند یک انیمیشن و دو مستند را هم در بخش مسابقه بگنجانند.این تصمیم، تصمیمی خوب به نظر می‌رسد. انیمیشن و مستند به خاطر کم مخاطب و نوپا بودن احتیاج به حمایت دارند تا دیده شوند. حضور در بخش مسابقه می‌تواند سکوی پرتاب مناسبی باشد تا چنین آثاری دیده شوند.

جشنواره پارسال جشنواره بسیار پرحاشیه‌ای بود. چه در زمان انتخاب و چه هنگام داوری‌ها اعتراضات زیادی را برانگیخت. اما امسال با محدود کردن فیلم‌های بخش مسابقه و انتخاب‌های قابل پیش‌بینی به نظر می‌رسد جشنواره کم حاشیه‌ای را شاهد باشیم. خصوصاً آن‌که سعی شده با انتخاب شعله‌ور و امپراطوری جهنم که پارسال از جشنواره کنار گذاشته شده بودند دل تمامی طیف‌ها هم به دست بیاید. بماند که عده‌ای از نویسندگان سینمایی اعتقاد دارند حضور این دو فیلم در بخش مسابقه اشکال قانونی دارد. فیلم‌هایی که یک بار از بخش مسابقه کنار گذاشته می‌شوند نمی‌توانند مجدداً و برای بار دوم توسط هیئت انتخاب بازبینی شوند. حال باید دید جواب دبیر جشنواره در این باره چه خواهد بود.

جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین رویداد فرهنگی کشور است. از بهمن ماه سینمای ایران وارد تب و تاب جشنواره می‌شود. سایت رویداد۲۴ هم سعی می‌کند با نوشتن مطالب تحلیلی جشنواره فیلم فجر را به طور کامل پوشش دهد. از خوانندگان عزیز دعوت می‌کنیم در ایام جشنواره فیلم فجر و قبل از آن با سایت رویداد۲۴ همراه باشند تا با گزارش‌های این سایت در جریان کم و کیف جشنواره فیلم فجر قرار بگیرند.‎