روزنامه جوان: ابر‌های سیاه به یکباره در آسمان ظاهر می‌شود و با صدای فریاد رعد و برق، ناگهان بغض آسمان می‌ترکد و بارانی تند شروع به باریدن می‌کند؛ بارانی که حتی در مناطقی از کشور که مدت‌هاست با خشکی دست و پنجه نرم می‌کنند با سخاوتی فراتر از حد تصور می‌بارد و دست آخر با جاری شدن سیلاب لب‌های تشنه زمین این مناطق را سیراب می‌کند. این بارش سخاوت‌آمیز آسمان وقتی با پیام‌ها و متن‌هایی که درباره باروری مصنوعی ابر‌ها در فضای مجازی دست به دست می‌شود، می‌آمیزد، یک سؤال و شبهه جدی را ایجاد می‌کند؛ اینکه آیا بارش‌های اخیر در کشور به خصوص در نقاطی که خشک و کم‌آب شناخته می‌شود ماحصل دستکاری‌ها در طبیعت و باروری مصنوعی ابرهاست یا طبیعت به یاری لب‌های تشنه زمین و تمنای باران گیاهان و آدم‌ها آمده است؟ این سؤالی است که کارشناسان هواشناسی در پاسخ به آن با رد امکان باروری ابر‌ها در این اشل وسیع بارش‌های اخیر را موضوعی قابل پیش‌بینی و مرتبط با سخاوت آسمان و طبیعت می‌دانند؛ سخاوتی که زمینی نیست.
لب‌های ترک خورده زمین در بسیاری از نقاط سرزمین ایران از خست آسمان خبر می‌دهد. سیستان و خوزستان، خراسان و اصفهان، لرستان و همدان همگی مدت‌هاست با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند با این همه طی روز‌های اخیر آسمان آنچنان دست و دلبازانه بر سر زمین این مناطق باریده که سیلاب روی زمین جاری شده و خساراتی را به بار آورده است. گرچه این زمین و مردم این سرزمین آنچنان از خست آسمان کشیده‌اند که باران حتی اگر به سیلاب منتهی شود برایشان نعمت و رحمت است و آن را قدر می‌نهند، اما زمزمه‌هایی در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی پیچیده که این بارش‌ها را نه به رحمت الهی که به دخالت انسانی و بارور‌سازی ابر‌ها نسبت می‌دهد. موضوعی که برای پاسخ به آن به سراغ کارشناسان هواشناسی رفته ایم تا ببینیم چقدر صحت دارد. پاسخ کارشناسان به این سؤال یکی است؛ بارش‌های اخیر براساس نقشه‌های هواشناسی از ماه‌ها قبل قابل پیش‌بینی بوده است و ماجرای باروری مصنوعی ابر‌ها شایعه‌ای بیش نیست.
اصغری: باران نیاید غیر‌طبیعی است
محمد اصغری، کارشناس و مدیر روابط عمومی سازمان هواشناسی در پاسخ به
سؤال خبرنگار «جوان» در این‌باره تأکید می‌کند: بارش‌های اخیر هیچ ارتباطی
با باروری ابر‌ها ندارد و به شکل کاملاً طبیعی اتفاق افتاده است. وی تصریح
می‌کند: اگر غیر از این باشد غیر‌طبیعی است و این بارش طبق پیش‌بینی‌های
قبلی و از روی نقشه‌های هواشناسی قابل انتظار بوده است.
وی در پاسخ به
این سؤال که آیا امکان بارش باران با باروری ابر‌ها وجود دارد یا خیر،
می‌گوید: امکان باروری ابر‌ها و بارش باران وجود دارد، اما در یک مقیاس
مکانی کوچک و نه در این وسعت. بنابراین چنین موضوعاتی همگی شایعه هستند.
اصغری درباره پیش‌بینی اوضاع بارش در آینده می‌گوید: آمار نشان می‌دهد
ابر‌های باران‌زا در این هفته آخرین تلاششان را برای بارش به کار می‌گیرند و
با نزدیک شدن به خرداد و تیر از میزان بارش‌ها کاسته می‌شود. آنطور که این
کارشناس سازمان هواشناسی پیش‌بینی می‌کند از امروز فعالیت این سامانه
بارش‌زا بیشتر به سمت نیمه شمالی کشور می‌آید و در تهران هم تا دو، سه روزی
بارش باران را خواهیم داشت، اما رفته‌رفته این نزولات آسمانی قطع می‌شود.
اصغری چنین بارش‌هایی را طبیعت این موقع از سال می‌داند و می‌افزاید: اگر
غیر از این بود غیر‌طبیعی بود.
پیش‌بینی بارش‌های اخیر از ۴ ماه پیش
محمد درویش، دیگر کارشناس این حوزه هم به خبرنگار «جوان» می‌گوید: حدود
دی ماه من نقشه الگوی بارش‌های ایران را از روی سایت هواشناسی امریکا
برداشتم که در آن پیش‌بینی شده بود چنین بارندگی‌هایی اتفاق می‌افتد؛ یعنی
این پیش‌بینی مربوط به چهار ماه پیش است. وی شایعه‌هایی نظیر دزدیدن ابر‌ها
و ایجاد سامانه جذب بارش را حرف‌هایی بدون پایه و اساس می‌داند و تأکید
می‌کند: اگر صحبت‌های این دوستان پایه و اساس علمی دارد چرا پژوهش‌های علمی
آن را ارائه نمی‌کنند؟ چرا یک مقاله در یک ژورنال معتبر بین‌المللی یا حتی
ژورنال علمی – پژوهشی داخلی از چنین موضوعاتی منتشر نشده است؟ چنین افرادی
اگر راست می‌گویند و می‌توانند باران تولید کنند. در تابستان که کمی بارش و
خشکی پیش‌بینی شده بارندگی ایجاد کنند.
درویش تأکید می‌کند: در حال
حاضر امریکا در ایالت‌های کالیفرنیا و آریزونا بدترین خشکسالی خود را
می‌گذراند. در استرالیا زمین نشست کرده بخش‌های بزرگی از چین با بحران جدی
خشکسالی روبه‌رواست؛ قزاقستان و روسیه هم چنین شرایطی را دارند. حتی در
سرزمین‌های اشغالی و دولت اسرائیل که مهد مدیریت آب است در منطقه بحر‌المیت
و اطرافش با بحران جدی کمبود آب روبه‌رواست. اگر چنین روش‌هایی وجود داشت
به طور حتم این کشور‌ها هم از آن استفاده می‌کردند. وی با اشاره به پروژه
هارپ می‌افزاید: این پروژه که از سوی ارتش امریکا راه افتاده بود، شکست
خورد و در سال ۲۰۱۳ رسماً تعطیل شد.
وی بارش‌های اخیر را کاملاً طبیعی می‌داند که از قبل هم پیش‌بینی شده بود.
باروری ابر‌ها کارایی ندارد
درویش در پاسخ به این سؤال که باروری ابر‌ها تا حدی علمی و امکانپذیر
است، می‌گوید: باروری ابر‌ها امکانپذیر است و از سال ۱۳۵۰ هم در یزد، سمنان
و تهران انجام شده است، اما در این روش ما حتی یک مورد نداریم که میانگین
بارش‌های جوی در کشور تغییر کند. وی ادامه می‌دهد: به طور نمونه ممکن است
ما در مقیاس محلی ابری را از جایی به جای دیگر منتقل کنیم، اما این باعث
می‌شود تا در جایی دیگر دچار خشکی شویم؛ چراکه میزان رطوبت موجود در
کره‌زمین مقدار ثابتی است. این هم از نظر اخلاقی غلط است و هم در درازمدت
نتوانسته مشکلی را حل کند. ضمن آنکه رها کردن ذرات برای یونیزه کردن ابر‌ها
باعث تشدید آلودگی‌های محیط‌زیستی می‌شود.
وی در توجیه علمی چرایی
خشکسالی و ترسالی‌های دوره‌ای در کشور می‌گوید: میانگین ریز‌های آسمانی در
کشور ما که روی کمربند خشکی جهان است همیشه تلورانس و انحراف معیار زیادی
دارد. این ویژگی مناطق خشک است و در طول چند هزار سال گذشته همیشه همینطور
بوده است و به همین خاطر پدران ما به سراغ کاریز یا قنات رفتند تا آب را
مدیریت کنند. در حال حاضر در حوزه آبریز دریاچه ارومیه با یک ترسالی
بی‌سابقه روبه‌رو هستیم و بارش‌ها ۳۲ درصد بیشتر از میانگین ۴۹ سال اخیر
است، اما سال قبل با خشکسالی مواجه بودیم و این مسئله به صورت دوره‌ای
تکرار می‌شود و کاملاً طبیعی است.
