| |
يك متخصص نوزادان با تاكيد بر ضرورت تماس مستقيم نوزاد با مادر در ساعات اوليه زندگي نوزادان گفت: آنچه در ساعت اول عمر مي‌گذرد، در بقاي نوزاد و بر رابطه آينده والدين با كودك بسيار اثرگذار است. بيش از 90 درصد نوزادان در بدو تولد براي بقاي خود نياز به هيچ‌گونه مداخله درماني ندارند. براي ارتقاي سلامت مادر و نوزاد و ايجاد يا تحكيم دلبستگي مادرانه در اين گروه از نوزادان، برقراري تماس پوست با پوست به محض تولد بسيار موثر است.
دكتر بصير، فوق‌تخصص نوزادان و عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي در گفتگو با ايسنا گفت: براي والدين، گاهي دلبستگي به نوزاد از دوره بارداري آغاز مي‌شود و بعد از چند ماه انتظار با مشاهده و اولين تماس مستقيم با نوزاد، قوي‌تر مي‌شود.
اين دلبستگي ممكن است در بدو تولد و با ديدن نوزاد تجلي يابد يا به مرور زمان و بعد از آشنايي بيشتر با نوزاد ايجاد شود. در مجموع هر چه دلبستگي والدين به نوزاد زودتر و قوي‌تر ايجاد شود، مراقبت از نوزاد دلپذيرتر و بهتر مي‌شود. يكي از مهم‌ترين عوامل در ايجاد اين دلبستگي، مشاهده و شناخت واكنش‌هاي نوزاد است.
جدايي از نوزاد و تغيير رفتارهاي مادرانه
وي با اشاره به تحقيقات انجام شده در زمينه دلبستگي مادر به نوزادش و ذكر اين مطلب كه جدايي هر نوزاد از مادرش در زمان تولد، باعث تغيير رفتار و مراقبت‌هاي مادرانه مي‌شود، افزود: در پستانداران براي اين جدايي زمان مشخصي وجود دارد كه بعد از آن، گسستگي عاطفي به‌وجود آمده، دائم و غيرقابل ترميم مي‌شود.
دكتر بصير در ادامه با اشاره به عوارض روش معمول مراقبت پس از زايمان از نوزاد سالم گفت: در گذشته معمولا نوزاد به محض تولد از مادر جدا و در ساعات مقرر براي تغذيه نزد مادر آورده مي‌شد. در مقابل اين روش، روش ديگري مورد مطالعه قرار گرفت كه در آن نوزاد سالم به محض تولد بدون وقفه و به مدت يك ساعت، در «تماس پوست با پوست» با مادرش قرار مي‌گرفت.
دكتر بصير دراين‌باره ادامه داد: تحقيقات نشان مي‌دهد كه يك ماه بعد و يك سال بعد از تولد، مادراني كه سابقه تماس زودهنگام پوست با پوست با نوزاد خود داشتند، رفتار مادرانه بيشتري را نشان مي‌دهند.
بر اين اساس محققان دريافتند كه تماس والدين با نوزاد در يك ساعت اول عمر، نقش تعيين‌كننده‌اي در تكامل عصبي و آينده نوزاد ايفا مي‌كند. بنابراين بايد براي تحكيم هر چه سريع‌تر اين دلبستگي، براي نوزادان بيماري كه الزاما از بدو تولد از مادر خود جدا مي‌شوند، بهتر است تمهيداتي در نظر گرفته شود.
كاهش خطر ابتلا به عفونت نوزاد
دكتر بصير افزود: براي نوزاد، خطر ابتلا به عفونت در ساعات اول عمر، در اثر تماس پوست به پوست با مادر كاهش مي‌يابد؛ چرا كه باكتري‌هاي غيرپاتوژن از ابتدا شروع به تكثير و كولونيزاسيون در پوست و روده نوزاد كرده و در نتيجه از رشد و تكثير باكتري‌هاي بيماري‌زا پيشگيري مي‌شود.
وي با بيان اين كه اولين تماس مادر و نوزاد بايد تا زماني كه نوزاد تغذيه مي‌كند ؛ ادامه يابد ، افزود: اين زمان تماس براي مادر و نوزاد بسيار ارزشمند بوده و بهتر است حتي‌الامكان بدون مزاحمت طي شود.
بسياري از نوزادان اين حركات را در مدت 10 دقيقه انجام مي‌دهند. نوزاد ضمن تلاش‌هاي حركتي خود لحظاتي را به استراحت مي‌گذراند و سپس مجددا بدون نياز به مداخله، آغاز به فعاليت مي‌كند.
به‌گفته دكتر بصير، براساس تحقيقات سا‌ل‌هاي اخير، اگر امكان برقراري اين تماس براي نوزاد در لحظات بحراني اول عمر مهيا شود، احتمال بهره‌بردن از تغذيه انحصاري با شير مادر به ميزان قابل ملاحظه‌اي افزايش يافته و مدت شيردهي طولاني‌تر مي‌شود.
وي با بيان اين كه اولين سينه گرفتن نوزاد نياز به مداخله حتي براي آموزش ندارد و بهتر است كه به طور خودبخودي انجام شود؛ گفت: آموزش عملي شيردهي بهتر است در تماس‌هاي بعدي انجام شود.
استرس در نوزاد
اين فوق‌تخصص نوزادان با بيان اين كه وزن كردن، حمام دادن نوزاد در بدو تولد، تزريقات واكسن و ويتامين باعث جدا شدن نوزاد از مادر و ايجاد استرس در نوزاد مي‌شود، گفت: بهتر است اين اقدامات را به بعد از انجام برقراري تماس اوليه به تعويق انداخت.
تماس مادر با نوزاد بلافاصله بعد از تولد، تحريك يك غريزه اوليه، حفظ تعادل حرارت بدن، عشق، امنيت و غذا را براي نوزاد به ارمغان مي‌آورد. مزاياي اين امر در سلامت، حفظ جان هزاران نوزاد و ميليون‌ها تومان صرفه‌جويي در هزينه بهداشتي درماني و تامين رفاه جامعه است. هزينه اثربخشي اين اقدام، توانايي ايجاد نسلي است كه در بهترين شرايط ممكن رشد و تكامل يافته‌اند.
