جای خالی «کیفیت» در سند بالادستی توسعه صنعت خودرو

به گزارش خبرخودرو، نائب رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران و مسئول کمیته ارزیابی جایزه ملی کیفیت ایران اعلام می کند در برنامه سند بالادستی توسعه صنعت خودرو ایران که در سازمان گسترش تهیه شده و مورد تایید شورای سیاست گذاری خودرو نیز قرار گرفته، کلمه «کیفیت» وجود ندارد و تنها به تیراژ و کمیت پرداخته شده است.

فرشید شکرخدایی در گفتگو با خبرنگار خبرخودرو در خصوص نظارت انجمن مدیریت کیفیت ایران بر کیفیت خودروهای داخلی، اظهار داشت: انجمن مدیریت کیفیت ایران یک ساختار تشکلی بوده که طراح و مجری جایزه ملی کیفیت ایران نیز می باشد. این جایزه که تنها جایزه رسمی و مصوب مجلس شورای اسلامی در کشور است از سال 1382 در انجمن مدیریت کیفیت ایران برگزار می شود.

وی افزود: صنعت خودرو نیز در حوزه این جایزه مشارکت فعال داشته و حتی 4 دوره به طور اختصاصی جایزه کیفیت بخش خودرو، خدمات پس از فروش و قطعه سازان را با همکاری وزارت صمت برگزار کردیم که نتایج جالب و جنبه های آموزشی خوبی نیز برای صنعت خودرو به همراه داشت و نیز موجب بازنگری هایی در نظام ارزیابی تامین کنندگان خودروسازان شد.

وی افزود: در سالهای آتی نیز جایزه ملی کیفیت بخش خودرو و صنایع وابسته، طبق توافق هایی که میان سازمان ملی استاندارد و وزارت صمت در حال انجام است به صورت مستقل وجود خواهد داشت. این امر در گذشته 4 سال برگزار شد و 2 سال به دلیل اتفاقاتی که در وزارت صمت افتاد با تاخیر مواجه شد اما احتمالا از سال آینده، مجددا این دوره شروع خواهد شد.

وی درخصوص کیفیت و استاندارد خودروهای داخلی گفت: به عنوان کسی که تقریبا تمام خطوط تولید کشور در زمینه خودرو را بازدید یا ارزیابی کرده است عرض می کنم که دو موضوع باید از یکدیگر جدا شود. یکی موضوع فیلر یا عدم کارکرد و دیگری موضوع کیفیت است. فرض کنید یک گوشی آیفون گران قیمت می خرید اما امکان صحبت با این گوشی فراهم نمی شود، بدیهی است که این موضوع مقدم بر کیفیت است.

وی افزود: بیشترین شکایات در حوزه خودرو در کشور ما موضوع فیلر یعنی عدم کارکرد است و ارتباطی به کیفیت ندارد. زنجیره ارزش خودرو از سه بخش قطعه سازی، مونتاژ و خدمات پس از فروش تشکیل شده است.

تائب رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران تصریح کرد: در یک مدل 1000 امتیازی جایزه کیفیت، متوسط امتیازات در قطعه سازی 300 تا 350 و در خودروسازی 400 تا 500 بوده و در خدمات پس از فروش نیز امتیاز حدود 200 است.

شکرخدایی تصریح کرد: مثلا سیستم مدیریت کیفیت رنو به عنوان یک خودروساز متوسط اروپایی 500 تا 550 امتیاز و تویوتا 700 امتیاز دارد. درواقع در آخرین ارزیابی ما در سال 92 یا 93 با بررسی سیستم مدیریت کیفیت ال 90 ، این خودرو حدود 500 امتیاز کسب کرد که به معنی سیستم مدیریت کیفیت رنو است. در همان ارزیابی، سمند حدود 400، پژو 206 حدود 450 و پژو 405 زیر 400 امتیاز به خود اختصاص دادند و این رویه نشان دهنده سطوح مختلف کیفیت خودرو ها است.

وی افزود:. با ورود به قطعه سازی، امتیاز 400 کمیاب می شود و بازه امتیازات به حدود 250 تا 350 نازل می شود. بنابراین یک غیر یکنواختی در سطح مدیریت کیفیت در صنعت خودروسازی ایران وجود دارد و خودروسازی، قطعه سازی و خدمات پس از فروش از نظر کیفیت یکنواخت نیستند.

مسئول کمیته ارزیابی جایزه ملی کیفیت ایران افزود: این ایراد و اشکال به خودروسازی برمی گردد زیرا قوانین و مقررات فنی و تکنیکال قطعه سازان و نیز بخش خدمات پس از فروش را خودروسازان تنظیم و مدون می کنند. اینکه این دو گام قبل و بعد از خودروسازی همگام با خودروسازی ارتقاء پیدا نکرده اند جزء نقاط قابل بهبود خودروسازی کشور است.

وی گفت: در خودروسازی، بهترین خطوط تولید -مثل خط ال 90 در ایران خودرو، مونتاژ مگان در سایپا یا مزدا3 در بهمن- باید در سایر سالن ها تکثیر شوند. یکی از مشکلات این است که مثلا درحالیکه خط ال 90 بسیار حرفه ای در حال تولید این خوردو است سالن کناری در حال تولید خودرو دیگری است که قوانین و نظامات متفاوتی دارد. این مساله نشان می دهد که دانش این کار در خودروسازی ما وجود دارد ولی به نظر می رسد که تمایل اصلاح، محدود و اندک است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا برنامه های صنعتی کافی و شاخصه های استاندارد برای تعیین کیفیت و استاندارد خودروهای کشور وجود دارد، گفت: در برنامه سند بالادستی توسعه صنعت خودرو ایران که در سازمان گسترش تهیه شده و مورد تایید شورای سیاست گذاری خودرو نیز قرار گرفته، کلمه ای از «کیفیت» وجود ندارد و فقط در مورد تعداد و کمیت صحبت شده است.

نائب رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران افزود: یکی از نقدهای انجمن کیفیت به این سند همین موضوع بود که چرا در حالیکه مردم از کیفیت خودرو ناراضی هستند، در این سند فقط بر روی کمیت و تعداد و تیراژ خودرو -مثلا تولید 1.5 میلیون خودرو در سال- صحبت و هدف گذرای شده، در حالی که درخصوص کیفیت، مساله خاصی در این سند مطرح نشده است.

وی افزود: به نظر می رسد دغدغه اصلی خودروسازان، تولید خودرو و نه تولید خودرو با کیفیت است. تولید خودرو شامل تهیه قطعات، مونتاژ و فروش و نقدینگی لازم برای این کار است. با توجه به افزایش قیمت ارز به نظر می رسد باید تعرفه واردات خودرو را در کشور به شدت کاهش داد، زیرا افزایش قیمت خودرو -که اتفاق افتاده- به منزله حمایت از خودروساز داخلی است و قیمت ها نیز باید آزاد گذاشته شود و باید با همین قیمت ارز، فضای رقابت را برای واردات و خودروسازان داخلی ایجاد کرد تا مردم انتخاب راحت تر و بهتری داشته باشند.

وی افزود: دولت حاضر نیست از درآمد حاصل از واردات چشم پوشی کند و لازم است رفاه مردم در نظر گرفته شود. اگر این کشور متعلق به مردم است با این افزایش قیمت دلار، بی معنا است که 50 تا 100 درصد تعرفه واردات خودرو در نظر گرفته شود و یا بدتر از آن، واردات ممنوع شود. این دیگر از عجایب روزگار است که قیمت دلار 4 برابر و واردات خودرو نیز ممنوع شود و بنابراین مردم چاره ای جز خرید خودرو داخلی نداشته باشند.

شکرخدایی درخصوص وجود موسسات و آزمایشگاه های لازم برای تعیین استاندارهای صنعت خودرو گفت: در بعضی از موضوعات، آزمایشگاه های لازم در کشور موجود نیست. بسیاری از قطعات را برای آزمایش به خارج از کشور ارسال می کنیم اما در داخل کشور نیز این موضوع در حال تجهیز است.

تائب رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران افزود: یک خودرو مجموعه پیچیده ای از قطعات و تکنولوژی است و مثلا اگر 10 هزار قطعه در خودرو وجود دارد، برای عملکرد درست خودرو باید هر 10 هزار قطعه به درستی کار کنند و از این نظر تقریبا صنعتی مشابه با صنعت خودرو وجود ندارد. اگر به عنوان مثال در رب گوجه فرنگی نیز 10 هزار قطعه وجود داشت و به یکدیگر متصل می شد برای رب گوجه –و سایر محصولات خوراکی، شوینده یا صنایع مشابه- چنین مشکلاتی نظیر مشکلات حوزه خودرو پیش می آمد زیرا اتصال 4 قطعه با اتصال هزاران قطعه متفاوت است.

وی افزود: علیرغم اینکه گفته می شود خودروسازی کشور ما بی کیفیت است، شخصا اعتقاد دارم بی کیفیت ترین صنعت ما خودرو نیست. مثلا وقتی با یک زلزله، ساختمان های زیادی فرو می ریزد، نشان می دهد اوضاع حوزه ساختمان سازی وخیم تر از خوردوسازی است اما تفاوت این دو حوزه در این است که مردم در خیابان خودرو با کیفیت می بینند اما به راحتی خانه یا ساختمان با کیفبت ملاحظه نمی کنند. به عبارتی یکی از دلایلی که خودرو تا این اندازه در تیررس انتقاد مردم قرار دارد این است که در خیابانهای کشور خودروهای خوب نیز می بینم و مقایسه صورت می گیرد. اگر ساختمان ها و دیگر محصولات با کیفیت را نیز مشاهده کنیم، در می یابیم که سطح کیفیت بسیاری از خدمات و تولیدات در کشور بسیار پایین تر از خودرو است.