به گزارش ایسنا، امام هشتم شیعیان حضرت علی‌بن موسی‌الرضا (ع) در یازدهم ذی‌القعده سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه منوره متولد شدند. پدر بزرگوارشان حضرت موسی‌بن جعفر (ع) و مادر گرامی‌شان «تکتم» نجمه نام داشت، نام آن حضرت «علی» و کینه‌اش «ابوالحسن» و به «رضا» ملقب بودند.
امام رضا (ع) پس از شهادت پدرشان در سن ۳۵ سالگی به امامت و زعامت نایل آمدند و ناخدای کشتی نجات بشر شدند تا آن‌را از امواج سهمگین و پرخطر بی‌عدالتی‌های عباسیان به ساحل آرام قسط و عدل هدایت کنند.
دوران بیست ساله امامت ایشان همزمان با خلافت سه خلیفه عباسی بود. ۱۰ سال نخست خلافت هارون‌الرشید و پنج سال بعد، خلافت محمدامین فرزند هارون و پنج سال پایانی در خلافت مأمون گذشت.
مأمون در خراسان برای خاموش کردن نارضایتی طرف‌داران امام هشتم شیعیان و برجسته کردن روحیات علمی و معنوی دربار خود و نیز نشان دادن اقبال امام رضا (ع) به دنیا، تصمیم گرفت تا آن حضرت را به مرو دعوت کند. امام رضا (ع) ابتدا نپذیرفتند اما پس از تهدید و اجبار پذیرفته و سپس کنار قبر منور رسول اکرم (ص) رفتند و با اهل‌بیت (ع) خود وداع کردند و از طریق بصره، خرمشهر، اهواز، اراک، قم، ری و نیشابور در دهم شوال سال ۲۰۱ هجری قمری به مرو وارد شدند. بیش از دو سال در خراسان نبودند که در روز جمعه آخر صفر سال ۲۰۳ هجری‌قمری به دستور مأمون و با زهر، مسموم و شهید شدند.
تلاش شبانه‌روزی برای استحکام شیعه
از آنچه از زندگی امام رضا (ع) به ما رسیده، تلاشی شبانه‌روزی برای استحکام شیعه است، تلاشی که دارای ابعاد مختلف است، از جمله این عرصه‌ها، عرصه علمی بود که نمونه‌های زیادی در تاریخ برای ما ذکر شده است. این مباحث علمی در مقابله با سایر تفکرات انحرافی درون جامعه اسلامی بوده است.
عصر امام رضا (ع)، عصر مناظرات علمی
عصر امام رضا (ع)، عصر مناظرات و مباحث علمی است؛ لذا مناظراتی که امام رضا (ع) با سران ادیان و مذاهب انجام دادند، خیلی ویژه و گوناگون است. ورود امام رضا (ع) به مناظرات و مباحث علمی نشان‌گر این است که امام رضا (ع) علم و استدلال داشتند که می‌توانستند در آن مناظرات ایفای نقش کنند، به طوری که خود مخالفان و کسانی که رقیبان امام رضا (ع) بودند، به برتری علمی ایشان اذعان داشتند.
امام رضا (ع) در تبیین اسلام ناب که همان اسلام اهل‌بیت (ع) و زدودن شبهات در خصوص دین و مذهب تشیع است، سهم به‌سزایی داشتند، آگاهی امام رضا (ع) از ادیان، مکاتب و کتب آن‌ها بسیار ویژه بود، امام رضا (ع) با اهل تورات بر مبنای تورات، با رهروان انجیل بر مبنای انجیل، با حاملان زبور بر مبنای زبور و با بزرگان زرتشت با کتاب آن‌ها صحبت می‌کرد، امام به همه زبان‌ها و کتب آسمانی اشرافیت داشتند.
ویژگی بارز امام رضا (ع) این بود که هر سئوالی را با توجه به منابع آن و مذهب جواب می‌دادند، بنای امام رضا (ع) بر مباحث علمی، استدلال و مبانی متفق علمی بود، از مباحث عقلی و فلسفی هم بهره می‌گرفتند. امام با توجه به منابع خود آن‌ها، پاسخ‌شان را می‌دادند، به طوری که قدرت ایستادگی و مقابله با امام را نداشتند.
امام رضا (ع)، انسانی کامل و الگویی بی‌نظیر
امام رضا (ع) در ابعاد شخصیتی، انسانی کامل و الگویی هستند که در بعد عبادت و بندگی خداوند، رفتارهای خاصی چون سجده‌های طولانی، روزه‌های مکرر و دامنه‌دار، تلاوت مکرر قرآن‌کریم در سیره آن حضرت مشاهده می‌شود، کما اینکه سیره سیاسی امام رضا (ع) سراسر درس‌آموزی است.
امام رضا (ع)، بزرگ فریادگر امامت و ولایت
امام رضا (ع) در بین همه ائمه هدی، صریح‌ترین پیام‌ها درباره امر ولایت و امامت را به مردم منتقل کردند و می‌توان گفت که ایشان، بزرگ فریادگر امامت و ولایت هستند و در بیان و دعوت به امر ولایت از جهاتی صریح‌ترین امام بودند.
امام هشتم شیعیان همواره با قرآن مأنوس بودند، آن را به دقت می‌خواندند و در آیات آن تدبر کرده و می‌اندیشیدند. زیارت حضرت امام رضا (ع) در روایات دینی برابر با زیارت خانه خدا است؛ بنابراین تدبر، تفکر و برقرار ارتباط قلبی با این امام همام باید مورد توجه قرار گیرد.
فضیلت زیارت امام رضا (ع)
در فصیلت زیارت امام رضا (ع) همین بس که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «به زودی پاره‌ای از تن من در زمین خراسان دفن می‌شود. مؤمنی او را زیارت نمی‌کند جز اینکه خداوند بهشت را بر او واجب می‌کند و پیکرش را بر آتش حرام می‌گرداند.» امام صادق (ع) نیز در این‌باره می‌فرمایند: هر کس امام رضا (ع) را زیارت کند گویا رسول خدا را زیارت کرده است.
حرم امام رضا (ع)، عزیزترین نقطه ایران
حرم امام رضا (ع)، به عنوان بهترین و آرامش‌بخش‌ترین اماکن در ایران برای مسلمانان و شیعیان است. هر ساله حدود ۲۰ میلیون زائر از سرتاسر دنیا به قصد زیارت بارگاه امام هشتم راهی شهر مشهد می‌شوند. حرم امام رضا (ع) اصلی‌ترین و شاخص‌ترین جاذبه گردشگری شهر مشهد است و از همین‌رو، سفر به مشهد مقدس در صدر سفرهای داخلی قرار دارد.
به طور کلی مجموعه حرم امام رضا (ع) جزو بناهای تاریخی ایران به‌شمار می‌آید که سالیان زیادی در قرون مختلف همواره مورد توجه شاهان و بزرگان حکومتی قرار گرفته است. همین توجهات بوده است که باعث شده این بنای مقدس در دوره‌های مختلف معماری و ساخت آن مورد توجه بوده و این بنا علاوه بر مقدس بودن، ارزش تاریخی بسیاری نیز دارد.
حرم امام رضا (ع) همان جایی است که وقتی دلت از دنیا و گرد و غبار ریا و دروغی که بر آن نقش بسته، می‌گیرد، ناگاه دستت را می‌گذاری روی مرزی‌ترین نقطه وجودت و از ته دل، دلت پر می‌کشد برای دیدن گنبدش و زیر لب آهسته زمزمه می‌کنی مولا جان اینجا هوا بس ناجوانمردانه سرد است.
آتش غفلت روز به روز شعله‌ورتر می‌شود و کار و کاسبی وجدان روز به روز کسادتر؛ از شما دورم اما از بزرگ‌ترها شنیده‌ام هر جا که باشم دست به سینه که بگذارم و رو به بارگاه‌تان خالصانه که بخوانم‌تان، انگار در جوار حرم‌تان شما را زیارت کرده‌ام؛ پس در میان آسمان‌ها حرم‌تان را دوباره می‌بویم و اذن دخول می‌خوانم: اللهم انی وقفت علی باب من ابواب بیوت نبیک ...
