انفجار سالمندي در راه است‌

جام جم آنلاين: جمعيت سالمند كشور حدود 5/6 ميليون نفر است، اما تا 10 سال آينده جمعيت جوانسال كشور تبديل به ميانسالان مي‌شوند.

با توجه به رشد سريع جمعيت سالمندي كشور، پديده سالخوردگي در ايران هم به عنوان يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي فراروي آينده خواهد بود كه مي‌بايد مورد توجه جدي مسوولان و برنامه‌ريزان قرار گيرد.

اگر چه هنوز با جمعيت محدودي در كشور مواجه هستيم اما با توجه به هرم جمعيتي كشور تا 20 سال آينده با انبوه جمعيت سالمند در كشور مواجه مي‌شويم و بايد گفت كه هنوز فرصت برنامه ريزي و ايجاد ساختار مناسب خدمات دهي به سالمندان را براي آينده داريم، ولي اگر غفلت كنيم جبران آن به دليل زمان از دست رفته و بار مالي بالاي آن در سال‌هاي آينده امكان پذير نيست.

براي رسيدگي به امور سالمندان نيازمند تامين نيروي متخصص آموزش ديده در همه ابعاد از جمله آموزش متخصصان طب سالمندي، آموزش پزشكان عمومي‌در زمينه مسائل سالمندان، آموزش پرستاران ويژه سالمندي و آموزش خانواده‌ها هستيم.

فعال شدن هر چه بيشتر سازمان‌هاي غير دولتي و استفاده از توانمندي‌هاي مردمي‌ و نيز همكاري رسانه‌ها و بويژه سازمان‌هاي بيمه براي پوشش خدمات پيشگيرانه و تشخيص زود هنگام به منظور ارتقاي سلامت سالمندان، مي‌تواند فضاي مناسب‌تري را براي پذيرايي از انبوه سالمندان در سال‌هاي آينده فراهم كند.

افزايش جمعيت سالمند، نياز به تدوين برنامه جامع و ملي دارد و اين امر بسيار ضروري است. تامين مراقبت بهداشتي درماني، حمايت‌هاي اجتماعي، اقتصادي، برنامه تفريحي و اوقات فراغت و نيز تامين مسكن مناسب براي آنان از جمله وظايف مهمي‌است كه بايد مورد توجه قرار گيرد .

نيازهاي عمومي‌

اگر موارد خاص را در نظر نگيريم، افراد به طور معمول پس از 70 سالگي دچار چند بيماري همزمان مي‌شوند كه مهم‌ترين آنها امراض قلبي عروقي، فشار خون بالا، ديابت و بيماري‌هاي مربوط به سيستم حركتي بخصوص عضلات و مفاصل مانند آرتروز است.

بيماري‌هاي متعدد و همزمان در سالمندان نيازمند برنامه ريزي دقيق و تخصصي درباره درمان آنهاست كه براي نيازهاي جسمي‌ و درمان توانبخشي بسيار مهم است زيرا سالمندان معمولا در نيروي جسمي‌ و رواني، عضلات و سيستم عصبي، قلب و ريه خود دچار نقصان هستند كه لازم است اين افراد بازتواني شوند و نيروي باقيمانده آنها با توانبخشي تقويت و سلامت‌شان تامين شود.

دومين نياز اصلي سالمندان رسيدگي به جنبه‌هاي روان شناختي آنهاست. افراد مسن معمولا مجموعه‌اي از گذشته با كوله باري از استرس‌ها، تنهايي و بسياري احساسات ديگر هستند كه براي آنها گاه عوارضي مانند بحران‌هاي روحي و رواني نيز داشته است، بنابراين اگر بر اين عوارض معضلاتي از قبيل بي‌احترامي‌ و بي‌محبتي نيز از سوي اطرافيان افزوده شود، احتمال ايجاد افسردگي در اين افراد بشدت افزايش مي‌يابد.

تغذيه سالم‌

متاسفانه اكثر سالمندان تغذيه صحيحي ندارند. به ازاي هر 10 سالي كه پس از 25 سالگي به سن افراد اضافه مي‌شود از مقدار نياز بدن به انرژي كاسته مي‌شود. به همين علت سالمندان بايد همچنان با افزايش سن خود از مقدار كالري دريافتي در قالب استفاده از غذاهاي انرژي‌زا كم كنند تا از چاقي و عوارضي مانند ايجاد غبغب يا افزايش قطر شكم در آنها پيشگيري شود.

با توجه به اين كه با افزايش سن، افراد سالمند بيشتر در معرض بالا رفتن فشار؛ چربي خون، بيماري‌هاي قلبي - عروقي و بيماري‌هاي مفصلي قرار مي‌گيرند، بنابراين استفاده از تغذيه مناسب، كامل، منظم و متعادل مهم‌ترين عامل در پيشگيري از اين بيماري‌ها در آنهاست، زيرا از اين طريق هضم و جذب غذا و متابوليزه كردن مواد مغذي دريافتي از غذاها در اين افراد بهتر صورت مي‌گيرد.

سالمندان بيشتر از ديگر افراد در معرض بيماري‌هاي عضلاني و مشكلات در بافت اسكلتي هستند، بنابر اين تحرك مناسب، بهره‌گيري از نور كافي آفتاب و مصرف غذاهاي حاوي كلسيم و پروتئين با ارزش بيولوژيكي بالا از تحليل قواي جسمي‌اين افراد بويژه در قواي عضلاني مي‌كاهد و نيروي دفاعي افراد مسن را علاوه بر امراض اسكلتي، از قبيل پا درد و كمر درد در مقابل بيماري‌هاي عفوني، ريوي و گوارشي نيز افزايش مي‌دهد.

بايد توجه داشت كه مصرف غذاهاي حاوي ويتامين و مواد معدني در افراد سالمند حائز اهميت است زيرا براي مثال اين افراد به علت مصرف نكردن ميوه، سبزيجات و غذاهاي فيبر دار در معرض عوارضي مانند يبوست قرار مي‌گيرند.

آبي، خاكستري، سياه

در دين مبين اسلام جايگاه رفيعي براي سالخوردگان در نظر گرفته شده است. علاوه بر توصيه‌هاي مكرر خداوند تبارك و تعالي در قرآن مجيد درخصوص احترام و نيكي به والدين و سالمندان كه از نظر جايگاه انساني، اعتقادي و درجات معنوي پس از عبارت پروردگار قرار دارد، سالمندي امري اجتناب ناپذير است و در انتهاي كوچه‌هاي جواني ميانسالي منتظر همه ماست تا در ايستگاه آخر زندگي با همه ماهمراهي كند.

سالمندي نيز مانند ديگر مراحل زندگي مي‌تواند سپيد، آبي، خاكستري يا سياه باشد. آنچه براي برخي از جوانان، پيري را به كابوسي تبديل كرده است، ترس از بيماري‌ها و ناتوانايي‌هاي اين دوران است اين ترس چندان هم بي ربط نيست، زيرا دورانديشي نكردن و ناپرهيزي بسياري از پيران امروز در دوران جواني آنان را دستخوش بيماري‌هاي مختلفي كرده و گذر از اين دوران را براي آنان دشوار كرده است.

چاپ نشرياتي به زبان ساده و تا جاي ممكن با حروف درشت، ايجاد مكان‌هاي مخصوص سالمندان براي مطالعه، گوش‌كردن به موسيقي و پرداختن به هنرهايي از قبيل نقاشي و سراميك سازي، فراهم آوردن امكانات ورزشي، ماهيگيري، باغباني و ايجاد تورهاي زيارتي و سياحتي ارزان قيمت، مي‌تواند در پر كردن اوقات فراغت سالمندان نقش مهمي‌داشته باشد؛ اما آنچه در اين ميان بيش از همه اهميت دارد توجه نسل جوان به سالخوردگان است. سالمندان بيش از هر چيز به محبت فرزندان خود نياز دارند. اي كاش مهر و علاقه به نوه يكطرفه نبود.