حمله حشرات برگخوار به درختان بلوط لرستان

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان گفت: حشرات برگخوار بلوط گروهی از مهمترین آفات در این درختان جنگلی هستند.

دکتر اسداله حسینی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: بررسی‌های انجام گرفته طی روزهای اخیر نشان می‌دهد که در ابتدای فصل رویشی، درختان بلوط مورد حمله گروه‌های خاصی از حشرات متعلق به راسته‌های Coleoptera (سوسک)، Hymenoptera (زنبور)، و Lepidoptera (پروانه و شب پره) قرار گرفته‌اند.

وی تصریح کرد: در بعضی مناطق جمعیت آنها بسیار زیاد است و خسارت مهم و چشم‌گیری به درختان بلوط منطقه وارد کرده‌اند.

حشره‌شناشی کشاورزی خاطرنشان کرد: وضعیت آلودگی به شکلی است که از فواصل دور عرصه آلوده کاملاً مشخص است و به صورت منظره درختان خزان شده در فصل زمستان به نظر می‌رسد.

حسینی اضافه کرد: لاروهای حشرات، برگ‌های جوان و تازه تشکیل شده را حریصانه می‌خورند به‌طوری‌که هیچ برگی روی درخت باقی نمی‌گذارند. 

وی بیان کرد: تنوع گونه‌ای لاروهای برگخوار و جوانه‌خوار بلوط در مناطق مورد بررسی زیاد بوده به‌طوری‌که تاکنون بیش از ۲۰ گونه مختلف لارو برگخوار از چندین خانواده مختلف راسته‌های مذکور مشاهده شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان ادامه داد: اغلب این آفات بومی منطقه هستند و فقط از درختان بلوط تغذیه می‌کنند. هویت دقیق تعدادی از آنها برای ما نامشخص و یا مورد تردید است.

حسینی عنوان کرد: به نظر می‌رسد در بیشتر مناطق آلوده، شب پره جوانه‌خوار بلوط (Tortrix viridana)، گونه غالب آفات برگخوار بلوط را در این فرآیند برگخواری تشکیل می‌دهد. 

وی اظهار کرد: قلعه نر سپید دشت از چنار شوره تا دره اناران، وارک، چم چیت، مله‌شبانان، سرکانه، آبشار نوژیان به سمت ایستگاه کشور، حاشیه گهر رود تا بیشه تی و گورکش دورودو چندین نقطه دیگر در حاشیه رودخانه سزار از عرصه‌های جنگلی استان از مناطق آلوده هستند.

حشره‌شناس تصریح کرد: شناسایی سالیانه کانون‌های دائمی و جدید طغیان آفات برگخوار، برآورد سطح آلودگی، شناسایی و ردیابی هر یک از این آفات برگخوار یکی از ضروری‌ترین فعالیت‌های دستگاه‌های تحقیقاتی و اجرایی مرتبط با آفات است.

حسینی خاطرنشان کرد: شدت تخریب در سال اخیر کانون‌های نام‌برده شده بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد برآورد می‌شود.

وی اضافه کرد: تهاجم برگخواران بلوط در بعضی از سال‌ها با شدت کم و زیاد اتفاق می‌افتد. پدیده‌ای که متأسفانه خیلی زود هم به دست فراموش سپرده می‌شود، زیرا اغلب آفات برگخوار بلوط یک نسل در سال دارند و به طور هم زمان با فاصله زمانی خیلی کم در ابتدای فصل بهار شروع به فعالیت کرده و خسارات زیادی به درختان وارد می‌کنند و پس از مدت زمان کوتاهی جمعیت آنها مجدداً فروکش می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان بیان کرد: هرچند درختان آسیب دیده دوباره برگ تولید می‌کنند اما درختان بلوطی که طی چند سال متوالی مورد حمله حشرات برگخوار قرار می‌گیرند بشدت آسیب پذیر می‌شوند.

حسینی ادامه داد: برخی پیامدهای طغیان آفات برگخوار شامل؛ کاهش ناگهانی رشد درخت و توان تولیدی جنگل (اثر کوتاه مدت)، افزایش مرگ و میر یا زوال درختان با مهیا شدن شرایط برای ظهور آفات و بیمارگرهای ثانویه، تغییر در ترکیب گونه‌ای گیاهان و تنوع زیستی در عرصه‌های مورد تهاجم آفات و افزایش آب‌شوئی عناصر غذایی (اثر بلند مدت)، درختان آسیب دیده از برگخواری حشرات برگخوار مستعد تخم‌گذاری بوسیله حشرات چوبخوار، یا همان حشرات برگخوار برای سال بعد می‌شوند (اثر بلند مدت) است.

وی عنوان کرد: با توجه به پراکنش جنگل‌های بلوط در مناطقی با شرایط مکان‌نگاری (توپوگرافی) و شرایط اقلیمی مختلف، زمان تفریخ تخم‌ها و طول دوره لاروی حشرات برگخوار متفاوت بوده و معمولاً در هر منطقه حضور لاروها با شرایط فنولوژی درختان میزبان خود کاملاً منطبق است. 

حشره‌شناس کشاورزی اظهار کرد: به طورکلی فعالیت برگخواری شدید از اوایل بهار شروع شده و تا اوایل خرداد ماه ادامه دارد. 

حسینی اضافه کرد: کنترل و مهار آفات برگخوار در شرایط موجود با توجه به سطح آلودگی، توپوگرافی منطقه و امکانات موجود غیرممکن است و بایستی از روش‌های سازگار با محیط جنگل استفاده کرد.

حسینی ادامه داد: در شرایط فعلی سپردن حشرات آفت به دست عوامل بیمارگر (پاتوژن)، انگل داخلی (پارازیت) و شکارگر (پرداتور) ساکن در جنگل شیوه‌ای منطقی است ولی مشخص کردن دقیق کانون‌های فعالیت آفات برگخوار و مناطق آلوده، بازدید به موقع از این کانون‌ها به منظور ردیابی، نمونه برداری و شناسایی نوع آفات موجود در هر کانون، برآورد جمعیت آنها، برآورد شدت خسارت و سطح آلودگی هر منطقه، سمپاشی محدود و بسیار ضروری در شرایطی که میزان خسارت بسیار شدید است با استفاده سموم انتخابی دوست‌دار طبیعت و دیگر اطلاعات تکمیلی از الزامات فرایند مدیریت آفات برگخوار بلوط است.