تصمیمات در چین از این به بعد "متمرکزتر" خواهد بود

یک کارشناس ارشد مسائل چین با بیان این که ما نیازمند "خوانش چین" با استفاده از "منابع چینی" هستیم و این موضوعی است که فقدان آن در کشور احساس می شود، گفت: ایران به عنوان کشوری که قرار است با چین روابط مشارکتی، راهبردی و جامع داشته باشد، باید شناخت کامل و جامعی از مختصات دوران جدید در جمهوری خلق چین کسب کند، در غیر این صورت توانایی برنامه ریزی راهبردی برای تعامل با این کشور را نخواهد داشت.

حامد وفایی در گفت‌وگو با ایسنا در ارتباط با مهم ترین مواردی که در بیستمین کنگره حزب کمونیست چین مطرح شد، با بیان این که آقای"شی جین پینگ" که رهبر چین، دبیر کل حزب کمونیست و فرمانده کل قوا در کشور چین هستند، در جلسه افتتاحیه کنگره بیستم در سه حوزه صحبت و هدف گذاری نشست را اعلام کرد، گفت : حوزه اول مورد اشاره، مسائل ایدئولوژیک بود، چون حکومت چین، یک حکومت ایدئولوژیکی است و ایدئولوژی مارکسیسم و سوسیالیسم را اجرا می کند و این ایدئولوژی مختصاتی دارد که موارد قابل توجهی را رهبر چین در خصوص ایدئولوژی های حکومت در این اجلاس مطرح کرد. به عنوان مثال اشاره کرد که در دوران جدید، پکن به دنبال افتتاح عرصه های جدیدی در حوزه مارکسیسم و چینی سازی کردن آن خواهد بود، او همچنین در سخنرانی خود بر تحقق بیشتر و تعمیق اجرای فرهنگ سوسیالیسم نیز تاکید کرد.

این کارشناس ارشد مسائل چین ادامه داد : کلیدواژه ای با عنوان "سوسیالیسم چینی" در سپهر سیاست کشور چین وجود دارد که اگر ما بخواهیم وقایع جاری در این کشور و مناسبات قدرت در این کشور را تعریف کنیم حتما باید از آن اطلاع داشته باشیم. بنابراین یکی از مو ضوعات مهم در باب سیاست داخلی در این کشور سوسیالیسم چینی و و فرهنگ سوسیالیستی با ویژگی های چینی است که رهبر چین به شدت بر آن تاکید دارد.

وفایی گفت: مسئله دیگری که در بحث ایدئولوژیک در این کنگره روی آن تاکید شد بحث حاکمیت بلامنازع و قاطع حزب کمونیست بر کشور چین است که نشان دهنده این است که این حزب همچنان بر شرایطی که در آن حکومت کرده است، ادامه خواهد داد و بر تقویت و تاثیرگذاری خودش به عنوان حزب حاکم در کشور چین تاکید ویژه دارد.

وی با بیان این که چهارمین حوزه در بحث ایدئولوژیک که می توانیم به آن اشاره کنیم بحث وظایفی بود که حزب در" دوران جدید" خواهد داشت، تصریح کرد : "دوران جدید" کلیدواژه ای است که آقای شی جین پینگ در این نشست آن را مطرح و سابقا هم بر آن تاکید کرده بود.

این استاد دانشگاه با بیان این که یکی دیگر از موارد مهم مطرح در این کنگره بحث حوزه مسائل داخلی چین بود، گفت: به طور معمول چینی ها در هر کنگره یک مروری بر برنامه های ۵ ساله گذشته دارند و برای ۵ سال آینده برنامه ریزی می کنند در این کنگره هم این اتفاق افتاد و برنامه های ۵ سال گذشته حزب کمونیست چین در خصوص مسائل داخلی و بین المللی کشور مرور شد، در جریان این بررسی مواردی بود که به آنها نقد وارد شد، در ارتباط با برخی از موارد نیز بر تقویت آنها تاکید شد.

وی افزود: موضوع دیگر بحث اصلاحاتی است که چینی ها از آن با عنوان "اصلاحات عظیم یک دهه گذشته "یاد می کنند. این موضوع در چارچوب اصلاحات و درهای باز کشور چین است و چینی ها به خصوص کادر فعلی این کشور معتقد هستند "اصلاحات و درهای باز" سیاستی است که از دوران آقای " «دنگ شیائوپنگ» " بوده و حتما باید ادامه پیدا کند. این سیاستی است که شی جین پینگ هم در اختتامیه اجلاس بر آن تاکید کرد. بنابراین حوزه دوم در مسائل داخلی، بحث اصلاحات یک دهه گذشته در مسائل حکومتی در کشور چین بود.

وفایی در ادامه تصریح کرد : موضوع دیگری که در حوزه مسائل داخلی در کنگره بیستم مطرح شد، بحث مدل جدید توسعه در کشور چین بود، موضوعی که کنگره در تسریع بر ساخت این مدل و سرعت ببخشیدن به تحقق آن تاکید کرد.

تصمیمات در چین از این به بعد "متمرکزتر" خواهد بود/ درهای چین به سوی جهان بیرون، بازتر خواهد شد

"شی جین پینگ "در بیستمین کنگره حزب کمونیست چین

این استاد دانشگاه با بیان این که موضوع بعدی که رهبر چین روی آن در این کنگره تاکید کرد بحث "اجرای جدی توسعه با کیفیت عالی" است، در این ارتباط اظهار کرد : شی جین پینگ رییس جمهور چین، مدام بر این موضوع تاکید می کند ، توسعه ای که ما می‌خواهیم توسعه‌ای با کیفیت بالا و متعالی است و این تمام‌ شمول توسعه در کشور چین را شامل می شود.

وفایی با اشاره به این که که موضوع دیگری که در کنگره بیستم مطرح شد بحث ثبات اجتماعی داخلی در کشور چین است، ادامه داد : حزب کمونیست، حفظ ثبات بلند مدت در فضای داخلی این کشور را یکی از دستاوردهای خودش می داند و آقای پینگ در صحبتهای پایانی خود در این کنگره به این موضوع اشاره و تاکید کرد که باید به صورت قاطع از ثبات اجتماعی در چین حفاظت کرد.

وفایی با بیان این که موضوع بعدی، راهبردی است که چینی ها در سالهای اخیر پیگیری کردند و به اعتقاد بنده در امر توسعه در کشور چین بسیار موثر و کلیدی است و آن عبارت است از راهبرد توسعه از طریق علم و فناوری و دانش و آموزش، گفت: باید به این نکته توجه کنیم که توسعه فقط یک امر کسب و کاری نیست و مربوط به پول و ثروت نیست هرچند ممکن است نتیجه اش اینها باشد. تحقق توسعه از طریق علم، فناوری و آموزش بسیار مهم است و این یکی از راهبردهای سالهای اخیر چین است که با جدیت پیگیری می شود. در همین چارچوب باید گفت بر اساس برخی از آمار منتشر شده، درصد قابل توجهی از میزان تولیدات ناخالص داخلی چین به همین حوزه علم و فناوری، اختصاص پیدا می کند. در واقع چینی ها متوجه رابطه تنگاتنگ علم و فناوری با امر توسعه شده اند و جا دارد ما به عنوان کشوری که توسعه و پیشرفت یکی از اهداف مان است به این موضوع توجه ویژه داشته باشیم.

وی افزود: موضوع بعدی، تقویت مدرن سازی در چین در دو حوزه تجهیزات و نیروی انسانی است، بحث آموزش و ارتقای نیروی انسانی یکی از لوازم توسعه پایدار است که چینی ها روی آن تاکید ویژه ای دارند.

وی در ادامه این مصاحبه گفت : در بحث داخلی، شاهد تاکید شخص رهبر چین بر توسعه مردم سالاری درکشور چین هستیم. مردم‌سالاری که چینی ها بر آن تاکید دارند، متفاوت از مردم سالاری است که کشورهای غربی بر آن تاکید دارند. چینی ها اصطلاحی دارند که می گویند مردم، صاحب خانه کشور خود هستند آقای شی جین پینگ نیز در صحبتهایش تاکید کرد که این مسئله باید تضمین شود و در پی راهکارهای آن هستند. چینی ها تاکید دارند مردم سالاری و هر کالای دیگر سیاسی یک امر وارداتی نیست. آنها قائل به مردم‌سالاری با چارچوب فکری خودشان و به اصطلاح بومی هستند. در این کنگره هم تاکید شد که باید فضای مردم سالارانه در فضای داخلی کشور چین توسعه پیدا کند.

وفایی با بیان این که حوزه بعدی مورد تاکید در این کنگره بحث قانون مداری در کشور چین بود که بسیار با اهمیت است، گفت: در این کنگره تاکید شد که کشور باید به شکل قانونمند اداره بشود و قانون در جمهوری خلق چین محوریت داشته باشد. آن ها همچنین بر موضوع تحقق خودباوری فرهنگی که یک موضوع کلیدی و مهم است تاکید کردند، کشوری که در حال توسعه است، به عنوان دومین اقتصاد جهان مطرح می‌شود ، در آینده جهان حتماً نقشی تعیین کننده خواهد داشت و احتمالاً یکی از قدرت ها، اهرم ها و کشورهای موثر در آینده نظام بین الملل هست تبعا باید قدرت فرهنگی خود را ارتقا دهد. در این چارچوپ، چینی ها برنامه مفصلی دارند و یکی از خصوصیت دورانی که پینگ به عنوان رهبر چین برگزیده شده است، محوریت قرار دادن فرهنگ است. خود باوری فرهنگی هویت سازی، تعریف روایت‌های چینی و زدودن برخی از ابهامات واخبار خاصی که درباره کشور چین مطرح می شود همه دستور کار هایی است که در ذیل این موضوع مورد توجه مقامات چینی قرار می گیرد.

وی با بیان این که در چارچوب مسائل داخلی کشور چین، موضوع افزایش رفاه و ارتقای کیفیت زندگی مردم نیز در این کنگره مورد تاکید قرار گرفت، ادامه داد : مسئله دیگری که در چارچوب مسائل داخلی کشور چین در کنگره بیستم حزب کمونیست مطرح شد، ترویج و توسعه سبز، هم زیستی مسالت آمیز انسان و طبیعت و موارد دیگر در این ارتباط بود.

بیستمین کنگره حزب کمونیست چین

وفایی در این ارتباط گفت : در دوره ای که من در پکن ساکن بودم، شرایط زیست محیطی در پکن بسیار وخیم بود و آلودگی هوا خیلی شدید بود، ولی امروز با سیاست‌های کارآمدی که حکومت چین اعمال کرده است، آنها توانسته اند موضوع " آسمان آبی" که اصطلاح چینی ها بود را محقق کنند. چنان که شهر پکن که روزهای بسیاری را در یک سال آلوده بود، امروز شرایطش متحول شده است.

این استاد دانشگاه در بخشی دیگر از صحبت های خود اظهار کرد : از موضوعات مهم دیگری که در کنگره امسال در چین مطرح شد، مسئله امنیت ملی این کشور بود. کشور چین به عنوان پرجمعیت ترین کشور جهان، طبعا سیاست‌گذاری‌هایی که در زمینه امنیت ملی می کند بر شرایط منطقه، نظام بین الملل و معادلات جهانی تاثیرگذار است؛ در همین چارچوب چینی ها بر لزوم به روز رسانی توانایی‌های نظامی کشورشان تاکید کردند. این موضوع مهمی است که کشورهای مختلف از جمله آمریکا از بابت آن احساس نگرانی کرده اند اما چینی ها تاکید دارند که توانایی نظامی ما عمدتا یک توانایی دفاعی است نه تهاجمی.

وفایی با بیان این که رهبر چین در صحبت‌هایی که در افتتاحیه اجلاس داشت بر حفاظت قاطع از امنیت ملی چین تاکید کرد و گفت " در این رابطه چین هیچ گونه تعارفی با کسی ندارد، " تصریح کرد: هدف‌گذاری چینی‌ها این است که در یک مدت مشخصی ارتش کشورشان باید به یکی از ارتش های تراز اول جهانی تبدیل شود و بسیاری از کارهایی که در حوزه هوافضا، ناوهای هواپیمابر، هواپیماهای رادارگریز، پرنده‌های بدون سرنشین، موشک های دوربرد و... انجام می دهند همه در همین چارچوب قابل تعریف است.

این کارشناس ارشد مسائل چین با بیان این که در حوزه بین الملل در این کنگره موضوعی مطرح شد که مورد توجه رسانه ها و کارشناسان خارجی قرار گرفت و آن تاکید مجدد آقای پینگ بر ساختار" یک کشور- دو نظام "در این‌ کشور است، گفت: چینی ها با همین چارچوب توانستند، هنگ کنگ را به کشور خودشان الحاق کنند و از انگلیسی ها پس بگیرند.

وی ادامه داد: در همین چارچوب آقای شی جی پینگ موضوع تایوان را به طور ضمنی مورد اشاره قرار داد و گفت "اتحاد میهن"، موضوعی است که پیشبردش بشدت مورد تاکید حاکمیت چین قرار دارد و پکن بر ساختار یک کشور- دو نظام تا زمان بهبود و تکمیل اهدافش پایداری خواهد کرد.

وفایی تصریح کرد : از نگاه چینی ها مسئله امنیت، توسعه و رفاه در جهان یک موضوع به هم پیوسته است و هیچ کشوری نمی تواندجدا از دیگران به شکل یک جزیره برای خودش امنیت را تضمین کند و تضمین امنیت مستلزم ارتباط و مناسبات سازنده با کشورهای دیگر است، پیش از این چینی ها در این ارتباط بر دو موضوع" توسعه جهانی" و "امنیت جهانی" نیز تاکید کرده بودند و جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که برنامه ها مفصلی برای کار با چین در حوزه های دوجانبه، چندجانبه و سازمانی بین المللی دارد، به نظرم لازم است که مختصات این ابتکارات و این اصطلاحات که از طرف مقامات چین مطرح می شود را به طور دقیق بداند و لوازم و شرایطی که ایران برای کار با چین در این چارچوب ها از آن برخوردار است، به دقت بررسی شود.

این کارشناس ارشد چین با بیان این که برخی از مواضعی که در جمع بندی اجلاس و اختتامیه آن نیز مطرح شد، قابل توجه است، ادامه داد: بعد از اتمام اجلاس آقای پینگ و اعضای کمیته سیاسی حزب کمونیست در جمع خبرنگاران خارجی حضور پیدا کردند و آقای پینگ در صحبت‌های خود در جمع خبرنگاران تاکید کرد که ما موفق به ایجاد یک جامعه "مرفه کوچک"‌ شدیم.

وی ادامه داد: در سوسیالیسم چینی در مراحلی که جامعه رو به تکامل است، یکی از مراحلش "جامعه مرفه" یا "جامعه با رفاه" در اشل کوچک است که آقای پینگ اشاره کرد ما موفق شدیم آن را اجرا کنیم. موضوع دیگری که باز مورد تاکید قرار گرفت مدرنیزه سازی در قالب سوسیالیسم بود که در همان چارچوب و مسائل ایدئولوژی قابل جمع است.

وفایی با بیان این که در اختتامیه این اجلاس مطرح شد که جهان با یک سری چالش های بی سابقه مواجه است و سرنوشت آتی جهان باید با حضور همه کشورها رقم زده شود نه چند کشور خاص، گفت: این همان موضع جمهوری خلق چین در بحث چندجانبه گرایی و مقابله با سلطه جویی برخی کشورها و در رأس آنها ایالات متحده آمریکا است.

این کارشناس ارشد مسائل چین با بیان این که در همین چار چوب، چینی ها بحث "پیکره سرنوشت بشری" را مطرح می کنند، گفت : در اختتامیه اجلاس از دو امر توسعه سریع و ثبات پایدار اجتماعی به عنوان دو معجزه ای یاد شد که چین توانسته آنها را بعد سیاست اصلاحات و درهای باز محقق کند. در اختتامیه جلسه همچنین آقای پینگ اعلام کردند که درهای باز چین همچنان باز خواهد بود و حتی بازتر خواهد شد و این اشاره‌ای است " به سیاست اصلاحات و در های باز " که چین، چندین سال است آن را اجرا می کند، اصلاحات بیشتر ناظر به درون چین است و درهای باز ناظر به تعامل با دنیای بیرون که آقای پینگ تاکید کردند این درها به سوی جهان بیرون باز تر خواهد شد.

بیرون بردن " هو جین تائو"، رهبر قبلی و سابق کشور چین از بیستمین کنگره حزب کمونیست چین

این استاد دانشگاه در بخشی دیگر از صحبت های خود با اشاره به برخی از حواشی ایجاد شده در جریان برگزاری این کنگره گفت : یکی از حواشی مهم این کنگره بحث بیرون رفتن یا بیرون بردن آقای" هو جین تائو"، رهبر قبلی و سابق کشور چین از این اجلاس بود که در این اجلاس در کنار شی جین پینگ نشسته بود. این موضوع در رسانه‌های مختلف به خصوص رسانه های غربی بازتاب زیادی پیدا کرد و جنجال ساز شد.

وی با بیان این که در این ارتباط مناسب است به چند نکته مهم اشاره کنیم، ادامه داد : همان طور که می دانید، برگزاری کنگره حزب کمونیست که سیاست های آینده و سابق چین را بررسی و تحلیل می کند اهمیت ویژه ای برای چینی ها و حزب کمونیست دارد و در جریان اتفاقی که افتاد، چینی ها تلاش کردند که این موضوع کلیت اجلاس کنگره را تحت‌الشعاع خود قرار ندهد و این قابل اهمیت است کما اینکه در همه کشورها این فضا است که وقتی زحمت کشیده می‌شود تا اجلاس عظیمی برگزار شود، همه تلاش ها در این راستا است که حواشی بر متن مستولی نشود و بر همین اساس است که در داخل چین این خبر هیچ بازتابی نداشته است.

وفایی با بیان این که بعضی از روایت ها حاکی از این است که اخبار این موضوع را رسانه های چینی بایکوت کردند و تمام تیترهای اخبار به کادر جدید کمیته سیاسی حزب کمونیست چین که شورای رهبری این کشور هستند و برنامه‌ها و اصلاحاتی که قرار است از این به بعد براساس مصوبات کنگره در این کشور اعمال شود، اختصاص داشته تا موضوع بیرون بردن آقای هو جین تائو از سالن گفت : درباره اصل موضوع خبرگزاری رسمی چین یک متن کوتاه را در توئیترش منتشر کرد و توضیح داد که آقای هو جین تائو کسالت داشته است، حالشون خوب نبوده وایشان را به همین دلیل به بیرون هدایت کردند.

وی گفت : این ادعایی است که منابع چینی مطرح کردند، در مقابل منابع غربی پیکان خودشان رابه این سمت بردند که آقای شی جین پینگ رییس جمهور چین از این طریق نوعی قدرت نمایی کرده است.

وفایی در این ارتباط گفت: حقیقتش خیلی نمی توانیم صحت این ادعا را بپذیریم، چون که اگر قرار است، قدرت نمایی صورت بگیرد قاعدتاً باید در فضای داخل کشور چین انجام شود، اگر به فیلم منتشر شده در این زمینه نگاه کنید، اطرافیان خیلی زیاد توجهی به این موضوع ندارند، گویی این که مریضی و بیماری آقای هو جین تائو برای همه امری عادی بوده است، من فیلم‌های روزهای قبل اجلاس را هم دیدم، مواردی است که آقای هو جین تائو ‌ را همین فردی که از جلسه بیرون می برد، همراهی و مراقبت می کند و او را سر جا می‌نشاند، برای مثال یک جا که سرود تمام می‌شود، همه اعضا می نشینند و ایشان همچنان ایستاده است که خود آقای پینگ می رود ایشان را می نشاند، در واقع کهولت سن در مورد ایشان حقییقت دارد، به نظرم اگر قرار باشد قدرت نمایی صورت بگیرد نباید با بیرون کردن یک آدم کهن سال انجام شود چرا که این نوع عملکرد خیلی معقول و حکیمانه به نظر نمی‌رسد. قاعدتاً بحث بیرون کشیدن صدها میلیون نفر انسان چینی از زیر خط فقر، تداوم توسعه کشور چین در دوران کرونا و خیلی از موارد دیگر است که با آنها حکومت چین می تواند، قدرت نمایی کند نه با بیرون کردن یک پیرمرد ۸۰ ساله از اجلاس آن هم فردی که روز اول و دوم اجلاس در آنجا حاضر بوده است و در متون اجلاس اسم ایشان بوده است، بنابراین این نوع تحلیل ها خیلی واقع بیانیه به نظر نمی رسد.

وفایی افزود: چه بگوییم آقای هو جین تائو با هدف رساندن این پیام خاص از مجلس بیرون برده شده است و یا به ادعای منابع چینی به علت کهولت سن و کسالت به سالن کناری منتقل شده است، یک امر قطعی وجود دارد و آن این است که امروز، آقای شی جینگ به عنوان رهبر دوران جدید در کشور چین که برای دوره سوم، رهبری وی تمدید شده و این یک اتفاق خاص در تاریخ چین است، یکی از بانفوذترین و پرقدرت ترین شخصیت های سیاسی در جهان و پرقدرت ترین رهبر چین در این کشور است و این برای ایران به عنوان کشوری که برای کار با چین برنامه بلندمدت دارد موضوع مهمی است که در تعامل با چین، با چنین فردی در ارتباط خواهد بود، یعنی فرمانده روابط جمهوری اسلامی و جمهوری خلق چین فردی است که امروزه یکی از قدرتمند ترین انسان های جهان و قوی ترین فرد کشور چین است.

وی در بخشی دیگر از صحبت های خود گفت: بیستمین کنگره حزب کمونیست چین، یک سری متن ها، مصوبات و اطلاعاتی درباره قانون اساسی چین دارد، اینها مواردی است که باید به شدت مورد توجه اتاق‌های فکر، مراکز و محافل دانشگاهی ما قرار بگیرد، برای تعامل دقیق و گسترده با کشور چین نیاز به این متن ها داریم، یعنی خوانش چین با استفاده از منابع چینی. این موضوعی است که فقدان خلاء و جای خالی اش در کشور ما حس می شود، اگر می خواهیم با حزب کمونیست چین به عنوان حزب حاکم که عضو دائم شورای امنیت است، کشوری که پر جمعیت ترین کشور جهان است، کشوری که دومین اقتصاد جهان است، ارتباط حکیمانه و بر اساس عزت حکمت و مصلحت داشته باشیم، قاعده آن این است که تمام متون مربوط به بیستیمن کنگره، سخنرانی هایی که در آن انجام شده، مواضعی که مطرح شده و هدف‌گذاری‌های که صورت گرفته به دقت و موشکافانه تحلیل و بررسی کنیم، تا بتوانیم نقاط مشترکی را برای تعامل و کار با چینی ها را کشف و پیدا کنیم. در حالی که باید به حواشی این جلسات توجه داشته باشیم اما باید مراقب باشیم حواشی برای ما پررنگ تر از متن جلسه و اصل اتفاقی که در حال رخ دادن است، نشود.

وی با اشاره به افراد جدیدی که به عنوان کادر مرکزی حزب کمونیست و دفتر سیاسی این حزب انتخاب شده اند و نزدیکی آنها با رییس جمهور چین گفت : این نشان دهنده تمرکز بیش از پیش، قدرت در هسته مرکزی حاکمیت در کشور چین است که می توان از آن این پیش‌بینی را داشت که تصمیمات در چین از این به بعد متمرکز تر خواهد بود و در حلقه شورایی که حالا که از آن به عنوان هسته اصلی ساختار حاکمیت در کشور چین یاد کرد ما شاهد تصمیمات متمرکز تری خواهیم بود، اینها موارد مهمی است که باید مورد توجه ما قرار بگیرد بر آینده روابط آینده روابط ایران و چین حتماً تاثیرگذار خواهد بود.

بیستمین کنگره حزب کمونیست چین

این کارشناس ارشد مسائل چین با بیان این که اگر قرار است با چینی ها کار کنیم، باید از این برنامه ها آگاه باشیم و به این جزییات دقت کنیم، گفت: کشورهایی که در حال کار کردن با چین هستند به این موارد به خوبی توجه دارند برای مثال، عربستان سعودی برنامه توسعه ۲۰۳۰ خود را به طور بسیار نزدیکی با چینی ها گره زده است و با همین برنامه های بلندمدت چینی ها رو به شدت به سمت کشور خودش جذب کرده و در حال استفاده از ظرفیت‌های کشور چین برای توسعه کشورش است.

وفایی در همین ارتباط تاکید کرد : ما به عنوان کشوری که قرار است با چین روابط مشارکتی، راهبردی و جامع داشته باشیم باید شناخت کامل و جامعی از مختصات دوران جدید در جمهوری خلق چین داشته باشیم در غیر این صورت توانایی برنامه ریزی راهبردی برای تعامل با این کشور را نخواهیم داشت.