فرزندان‌مان نمی‌توانند اشعار رودکی و فردوسی را بخوانند

با گذشت ۲۵ سال از تصویب قانون ممنوعیت به‌کارگیری الفاظ بیگانه درمجلس شورای اسلامی و انتشار آیین‌نامه اجرایی آن؛ اما، همچنان نوعی مخالفت نسبت به اجرای مفاد این قانون در جامعه احساس می‌شود و به گفته نسرین پرویزی در صورت ترویج بی‌اعتنایی به زبان فارسی، حتی دیگر فرزندان ما نمی‌توانند اشعار رودکی یا فردوسی را بخوانند، چه برسد به این درک درستی از محتوای غنی این اشعار داشته باشند.

به‌گزارش ایسنا به نقل از روابط‌عمومی فرهنگستان زبان وادب فارسی؛ نسرین پرویزی، معاون گروه واژه‌گزینی با اشاره به زبان فارسی که از ارکان هویت ملی و پایه وحدت تمامی اقوام ایرانی به‌شمار می‌رود، گفت: با این که زبان فارسی در برهه‌هایی تحت تأثیر زبان‌های بیگانه از جمله عربی و فرانسه بوده است، اما این زبان توانسته در درازنای تاریخ اصالت خود را حفظ کند و همچنان پایدار بماند.

او افزود: امروزه به‌واسطه توسعه علوم و فناوری نوین و گسترش فضای مجازی، تمام زبان‌های دنیا متأثر از زبان انگلیسی هستند و زبان فارسی نیز از این امر مستثنی نیست. ازاین‌رو بیش از گذشته ضرورت تقویت و حراست زبان فارسی احساس می‌شود.

به گفته پرویزی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی تنها متولّی رسمی‌ زبان فارسی در کشور محسوب می‌شود و از زمان تأسیس، تمامی گروه‌های پژوهشی خود را در جهت حفظ و حراست و غنای این زبان تشکیل داده است.

معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان وادب فارسی با اشاره به «قانون ممنوعیت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه» که در آذرماه سال ۱۳۷۵ در مجلس شورای اسلامی به‌تصویب رسیده، گفت: در این قانون فرهنگستان به‌عنوان تنها نهادی که می‌تواند در مورد مسائل زبانی اظهارنظر کند معرفی و موظف به پاسخگویی شده است.

پرویزی ادامه داد: اگر به ضرورت داشتن زبانی کارآمد، پاکیزه و پالوده اعتقاد داشته باشیم و بخواهیم زبانی را که بعد از گذشتن صدها سال همچنان برای ما قابل ‌فهم و درک است و زیبایی اشعار و متون آن را با پوست و گوشت خود حس می‌کنیم، حفظ کنیم، طبیعی است که برخی لازم باشد خسارات و مشکلات را نیز تاب آوریم تا آیندگان بر ما خرده نگیرند و این گنجینه غنی همچنان در این سرزمین با اقتدار برجای بماند.

پرویزی افزود: اگر زبان فارسی حفظ نشود، دیگر فرزندان ما حتی نمی‌توانند اشعار رودکی یا فردوسی را بخوانند و زبان آن‌ها ملغمه‌ای از زبان‌های بیگانه و اصطلاحات فرنگی و چند حرف ربط و فعل فارسی خواهد بود.

او با بیان این‌که اگر استفاده از الفاظ بیگانه وام‌گرفته در هر زبان از حدوحدود بگذرد، کل ساختار زبان و گفتار را تحت‌شعاع قرار خواهد داد، گفت: بهتر است به قانون ممنوعیت به‌کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه به‌صورت قانونی خشک و ناقض حقوق فردی نگاه نکنیم و آن را گامی در جهت ارتقا و غنای زبان فارسی بدانیم و تاحدممکن با آن همراهی کنیم.

پرویزی ادامه داد: گروه واژه‌گزینی مستقیماً با مفاد قانون هماهنگی دارد و فعالیت اصلی و عمدة آن معادل‌گزینی در برابر الفاظ بیگانه است و از سال ۱۳۷۴ پیوسته به این امر پرداخته است. این گروه ابتدا با واژه‌های بیگانة عمومی موجود در زبان فارسی کار خود را آغاز کرده و سپس به اصطلاحات و واژه‌های بیگانة علمی پرداخته است و تاکنون در بیش از ۹۰ حوزة علمی به معادل‌گزینی پرداخته و در حال حاضر نیز حدود ۶۵ کارگروه تخصصی واژه‌گزینی در حوزه‌های مختلف علوم دارد.

به گفته معاون گروه واژه‌گزینی؛ این کارگروه‌ها متشکل از ۵ تا ۷ نفر عضو متخصص رشتة مزبور و یک یا دو نفر کارشناس و پژوهشگر واژه‌گزینی است که به‌طور مرتب به این فعالیت می‌پردازند.

پرویزی با بیان این‌که فرهنگستان تاکنون برای حدود ۶۵هزار واژة بیگانه معادل‌گزینی کرده گفت:گروه واژه‌گزینی فرهنگستان هر سال حاصل فعالیت یک سالة خود را در یک مجلد تحت عنوان فرهنگ‌ واژه‌های مصوب به چاپ می‌رساند و تاکنون ۱۹ فرهنگ تدوین شده که ۱۷ فرهنگ آن به چاپ رسیده و دو فرهنگ دیگر در دست چاپ است.

او افزود: فرهنگستان همچنین، فرهنگ‌هایی با عنوان هزارواژه منتشر می‌کند که فرهنگ‌های تخصصی برگرفته از مصوبات آن است. این فرهنگ‌ها بسیار کاربردی است و خوشبختانه اهل فن از آن استقبال بسیار کرده‌اند. همچنین براساس قانون، فرهنگستان موظّف است به استعلام‌های نهادهای مختلف در زمینة فارسی‌بودن یا فارسی‌نبودن نام یا لفظ پیشنهادی متقاضیان پاسخ دهند و تاکنون فرهنگستان به بیش از ۱۰ هزار استعلام نهادهای مختلف پاسخ داده است. همچنین نشریه «مطالعات واژه‌گزینی» از دیگر فعالیت‌های گروه واژه‌گزینی به شمار می‌رود.

پرویزی با بیان این مطلب که فرهنگستان عضو شورای پاسداشت زبان فارسی است، گفت:برای ارتقای سطح دانش عمومی در حوزة واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی، کارشناسی ارشد رشته واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی در سال ۱۳۸۳ به تصویب وزارت علوم رسیده و پژوهشکده‌ای نیز در فرهنگستان در سال ۱۳۹۴ تأسیس شده و دانشجویان این رشته در طول تحصیل با ضرورت به‌کارگیری واژه‌های فارسی در مقابل الفاظ بیگانه و اصول و ضوابط کار واژه‌گزینی و ملاحظات و مسائل مختلف علمی و اجتماعی آن و تاریخچة این فعالیت در ایران و جهان و مکاتب مختلف اصطلاح‌شناسی آشنا می‌شوند.

از مهرماه سال ۱۴۰۱ هشتمین دوره دانشجویان ارشد، پس از قبولی در آزمون سراسری در دانشگاه و گذراندن مصاحبه عملی مشغول تحصیل شده اند.

قانون ممنوعیت به‌کارگیری الفاظ بیگانه ۲۴ مرداد ماه سال ۷۵ به‌تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و پس از طرح در شورای نگهبان در همان سال اما چند ماه بعد، در یک ماده واحده و ۱۰ تبصره مصّوب شد. آیین‌نامۀ‌ اجرایی این قانون پس از بررسی‌های لازم در هیئت دولت در ۱۸ فروردین ماه ۱۳۸۷ در ۱۸ ماده و ۲ تبصره به‌تصویب رسید و برای اجرا در اختیار نهادهای مختلف قرار گرفت. در این قانون فرهنگستان به‌عنوان تنها نهادی که می‌تواند در مورد مسائل زبانی اظهارنظر کند معرفی و موظّف به پاسخگویی شده است.