توسعه صنعتي نيازمند يك شوراي عالي است

دكتر رضا ويسه در صنعت خودروي كشور نامي شناخته شده است . وي كه در دولت پيشين رياست سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران را بر عهده داشت سابقه اي 20 ساله در اين صنعت دارد و عقیده دارد آنچه صنعت كشور بيش از هر چيز با آن دست به گريبانمی باشدنبود سياست هاي دراز مدت و مقطعي بودن برنامه ريزي هاست. راه حل پيشنهادي ويسه براي توسعه صنعتي كشور تشكيل شوراي عالي است كه بتواند در سياستهاي دراز مدت و با ثبات اين بخش نظارت كند. با وي به گفتگويي دوستانه نشستيم كه بخش نخست آن در ادامه از نظر مي گذرد:

شما تا پیش از این همیشه به عنوان یکی از مسئولان صنعت خودرو و از درون گود به این صنعت نگاه می کردید. طی چند سال اخیر که به عنوان یکی از فعالان این بخش فعالیت می کنید چه دیدی نسبت به این صنعت پیدا کرده اید . آیا این صنعت توانسته در راستای هدف « جهانی سازی » که برای آن تعریف شده بود ، گام بردارد؟

- دید گاه من نسبت به این صنعت ، همان گونه است که بود اما باید متذکر شوم که بزرگان زیادی در راه پیشرفت این صنعت زحمت کشیده اند که به اینجا رسیده ایم . سردمدار این صنعت را باید دکتر نژاد حبییان دانست و در مجلس هم آقای نوروزی پرچمدار آن بود. آقای نعمت زاده ، ترکان و جهانگیری نیز از کسانی بودند که به شکل گیری این صنعت کمک بسیاری کردند. در واقع دستیابی تولید بالای یک میلیون دستگاه خودرو را آن هم بدون پیکان باید مرهون خدمات این افراد دانست.

پیکان موجودی از رده خارج بود که اگر چه خودروهای جدیدی که جایگزین آن شدند نیز دیگر از رده خارج هستند اما از نظر استانداردها به هیچ وجه قابل قبول نبود.

از سال 84 به بعد ، متأسفانه هیچ یک از برنامه های صنعت خودرو در راستای جهانی شدن آن به اجرا در نیامد و می توان گفت برنامه های این صنعت ، عمدتاً یا در میانه راه متوقف و یا کند شد .

شما در زمان خود توجه ویژه ای به سایپا داشتید . به طور مثال در خصوص پروژه پلتفرم مشترک ال 90 باوجود مخالفت های ایران خودرو ‌این کار عملی شد . از سوی دیگر دو خودرو ساز همیشه برنامه های جداگانه و گاه متناقضی را در این صنعت پیموده اند .با این وصف چگونه می توان به هدف صادراتی تعیین شده رسید ؟

- این حرف صحت ندارد من خود کارمند ایران خودرو بودم و تعصب خاصی نسبت به این شرکت دارم. قرارداد این خودرو یعنی ال 90 را هم دو خودرو ساز جداگانه پذیرفتند و مدیران عامل آنها تعهدات لازم را دادند . اما ایران خودرو تنها یک نگرانی داشت و آن هم این بود که اگر ال 90 بیاید دیگر قادر به فروش محصولات مشابه نخواهد بود. چراکه قیمت آن زمان برای این خودرو حدود 7 میلیون تومان می شد اما سایپا در این رنج قیمتی ، ‌پراید را داشت و نگرانی کمتری را پیش رو داشت اما حال که این قیمت چیزی حدود دو برابر شده و نگرانی دیگری وجود ندارد .

تاکید ما این است که اگر این دو خودرو ساز می خواهند ادامه حیات دهند ،راه این است . آیا وجود ندارد ، بلکه باید چنین اتفاقی افتد.

اما در حال حاضر دو خودرو ساز معتقدند روی ال 90 ضرر می دهند .

مگر روی دیگر خودروهای خود ضرر نمی دهند ؟ وضعیت EPS آنها گویای همه چیز است .

یعنی وزارت صنایع باید با افزایش قيمت این خودرو موافقت می کرد ؟

- نه من نمی گویم چرا که قیمت ها در این صنعت هم مانند دیگر صنایع رقابتی باشد . اقتصاد ،‌قیمت دستوری را نمی شناسد و این کار غیرمعمول است که در کشور ما انجام می شود . در واقع ،‌عرضه و تقاضا در بازار و رقابت است که قیمت تعیین را می کند و آن را منطقی نگه می دارد .اما درحال حاضر رقابت را از بین برده اند و هرچه هم به صورت دستوری قیمت تعیین می شود،‌سودی ندارد .

من با ادبیات شما مخالفم . چه معنایی دارد که وزارتخانه در تعیین قیمت مداخله کند ؟ مگر شما در بازار طلا بر اساس دستور دولت عمل می کنید؟‌

قیمت این کالا یک روز در بازار بالاست و یک روز پایین .فولاد هم با ورود به بورس شرایطی این چنینی پیدا کرده است. چه فرقی میان صنعت خودرو با این صنعت وجود دارد؟

خودرو هم باید وارد بورس شود و قیمت آن را بازار تعیین کند و در حالی که با حمایت ها یتعرفه ای که می شود ،‌خودرو سازان داخل حبابی هستند و دور خود را بسته اند و گمان می کنند تا ابد این حمایت ها هست . پس انگیزه ای هم برای حرکت ندارند .

شما در دنیا هیچ اتومبیلی را پیدا نخواهید کرد که با 90 در صد تعرفه وارد کشور شود و بتواند با پراید رقابت کند ،‌از این رو همیشه یکه تاز است .

برای نجات از بحران کنونی صنعت خودرو چه راهکاری را پیشنهاد می کنید ؟

- به نظر من در صنایع مختلف به ویژه صنعت خودرو از این جهت که کشور صنعتی نبودیم ‌مزیت نداشتیم .

اما با استفاده از بازار که مهمترین مزیت است در بعضی صنایع می توانیم مزیت ایجاد کنیم . به طور مثال ما اکنون در نفت مزیت داریم چرا که مواد اولیه را داریم و به جای فروش مواد خام باید فرآورده بفروشیم . زمانی که رویکرد ما فروش فرآورده ها باشد ،‌صاحب این صنعت خواهیم شد . اما تا زمانی که خام می فروشیم صنعتی نداریم . ما این مسئله را در فولاد هم می توانیم داشته باشیم یعنی با تولید فرآورده های فولاد صاحب این صنعت شویم .خودرو هم بازار بزرگی دارد که باید اهرم شود تا این صنعت را بسازد .

در واقع ،‌بازار و نیروی انسانی دو مزیت اصلی است که با ید برای صنعتی شدن به آن توجه شود. در غیر اینصورت جایی که مزیت ندارد و پتانسیل آن موجود نیست ، ورود غلط است .

صنعت خودرو یکی از مهم ترین صنایعی است که از این طریق می تواند رقابتی شود و حتی جایگزین نفت باشد . مامعتقدیم دقت در زمان بندی در این راه بسیار مهم است .

نکته دیگر این است که در کشور ما برنامه های توسعه صنعتی چهار ساله جواب نمی دهد هرچند هم که درست نوشته شود . این در حالی است که ما برنامه 5 ساله می نویسیم و در میانه راه با تغییر دولت هیچ یک از اهداف دنبال نمی شود .

در واقع باید تشکیلاتی ورای این برنامه ها مانند یک شورای عالی برای توسعه صنعتی ایجاد شود که برنامه های بلند مدتی را تعریف کند و بالاترین مقامات در آن حضور داشته باشند. بطوریکه باتغییر دولت ، مجلس و ... این استراتژی تحت تاثیر قرار نگیرد و این شورای عالی ناظر بر کل فرآیند توسعه صنعتی باشد . آن وقت است که دیگر صنایعی چون خودرو ، ‌فولاد و .... می توانند با خیالی آسوده رشد کنند . این اتفاق اساسی است که باید در کشور بیفتد.

ادامه دارد