حج؛ هجرتی باطنی است

یک کارشناس مذهبی گفت: انسان باید به این مهم برسد که فقر و فلاکت در وجودش راهی ندارد و تنها این احساس ناچیز در ظاهر به وجود می‌آید؛ بنابراین رفتن به حج، نوعی هجرت باطنی است تا کیفیت و حرکت جوهری در نفس انسان به وجود آید.

حجت‌الاسلام ‌والمسلمین سیدابراهیم لواسانی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص فلسفه حج، اظهار کرد: در قرآن، روایات و کتب مختلفی که از بزرگان ما رسیده و اهل عرفان و معرفت الهی هستند، این مطلب کاملا بررسی و بیان شده که چرا انسان‌ها به حج دعوت می‌شوند و تاکید هم شده که یکی از واجبات، رفتن به آن دیار است. اگر فردی مستطیع باشد و به حج نرود، این شخص مسلمان از دنیا نمی‌رود.

وی اضافه کرد: بدین جهت خداوند که خالق ماست، می‌داند چطور حقیقت، باطن و نفس انسان‌ها با رهسپاری به زیارت خانه خدا، کعبه و حج واجب به شکوفایی می‌رسد و این رهسپاری انسان‌ها را به حقیقت خودشان آگاه و عارف می‌کند.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: با توجه به اینکه انسان‌ها غرق در دنیا هستند و ذهن خود را از تصاویر و پندارهای مختلف دنیوی پُر کرده‌اند، خداوند از ما برای رفتن به حج دعوت به عمل ‌آورد تا از این تعلقات دنیوی رها و وارد حرم الهی شویم، اما این گذر از کثرات و وارد شدن در توحید الهی و وحدت حق مقطعی، گذرا و عبوری است که انسان لازم دارد و در زمانی که حالت ریاضت مأبانه داشته باشد، به نوعی تربیت آفرین می‌شود.

وی عنوان کرد: زمانی که فرد به حج مشرف می‌شود باید از خانواده، کسب و کار و تمام علایق خود درگذرد و مردان لباس دنیایی را از تن درآورند و تنها با ۲ پارچه نادوخته و همچنین خانم‌ها با لباس‌های ساده و آراسته اعمال حج را به جا آورند. انسان در سرزمین وحی باید از محرمات مانند معطر شدن، خود را در آیینه دیدن و هر چه که از خودیت انسان حاکی است، عبور و از خودبینی، خودستایی و خودمحوری رهایی پیدا و به دعوت حق و در توحید حق غرق شود تا به حقیقت خودش دست پیدا کند.

لواسانی خاطرنشان کرد: همه انسان‌ها در تکاپوی این هستند که به یک ثروت بسیار بزرگ دست پیدا کنند و از سلامت و عمر طولانی بهره‌مند باشند، اما غافل از این هستند که این بی‌نهایت‌طلبی آن‌ها خداطلبی و خداجویی آن‌هاست و تا زمانی که انسان خود را بی‌نهایت نبیند آرام و آسوده خاطر نمی‌شود. بنابراین باید از تمام قیود ظاهری مانند تعلقات دنیوی، لباس، افکار و ... رهایی پیدا کند تا آن سر منزل مقصود را دریافت و احساس کند هیچ خللی وجود ندارد.

این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه انسان باید به این امر مهم دست پیدا کند که اصلا فقر و فلاکتی در وجود او راه ندارد و تنها این احساس ناچیزی است که در ظاهر او به وجود می‌آید، اضافه کرد: بنابراین رفتن به حج، نوعی هجرت باطنی است تا کیفیت و حرکت جوهری در نفس انسان به وجود آید، به عنوان مثال ذغال که سرد، کثیف و سیاه است یک مورد بی‌ارزشی است و زمانی که حرارت، وجود آن را فرا می‌گیرد به تدریج روشن، داغ و گلگون می‌شود.

وی ادامه داد: این مورد برای انسان‌ها نیز صدق می‌کند و زمانی که با دل‌های خفته و سیاه به دور کعبه می‌چرخند مانند آتش برافروخته و گلگون می‌شوند که یک حرکت باطنی در وجود او پدیدار می‌شود و این اتفاق یک حرکت درونی و جوهری را رقم می‌زند که متفاوت از دیگر انسان‌ها با این ویژگی می‌شود. انسان موجودی ملکوتی که برتر از ملائکه و فرشتگان است و اراده خداوند مانند ائمه اطهار(ع) در دست او قرار می‌گیرد و هر کاری از او برمی‌آید.

لواسانی اظهار کرد: تک تک اعمال و رفتاری که در حج اتفاق می‌افتد، رازها و اسراری را در درون خود دارد و مشخص است که چرا در حج لبیک می‌گوییم، چرا از لباس دنیا دل می‌کنیم، چرا به دور کعبه می‌چرخیم، چرا به شیطان سنگ پرتاب می‌کنیم و چراهای دیگر که تمامی آن‌ها در آیات و روایات آمده است که می‌توان به آن‌ها استناد کرد.

یکی از مهمترین ارکان حج، آماده‌سازی فکر و اندیشه است

وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه افراد قبل از اینکه به حج مشرف شوند باید چه اقداماتی را به لحاظ روحی و روانی در خود ایجاد کنند، خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین ارکان حج، آماده‌سازی فکر و اندیشه است تا دل و نفس آدمی به مرحله تحقق پیدا کردن برسد و حرکت درونی در وجود او اتفاق بیفتد؛ به همین دلیل تاکید می‌شود که برای رفتن به این مسیر حتما اقداماتی را انجام دهند تا تحولی در روح و وجود فرد به وجود آید.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: باید به این نکته توجه کنیم که حرکت ظاهری و باطنی با یکدیگر تلفیق و ارتباط زیادی دارند و تا کارهای ظاهری انجام نشود مسائل باطنی هم رخ نمی‌دهد و به عبارت دیگر تا زمانی که سم‌زدایی نکنیم، نمی‌توانیم ویروس را از بدن خود خارج کنیم. به عنوان مثال انسان باید مال خود را از حرام پاک کرده باشد و از این موضوع آگاه باشد که حق کسی بر گردن او نیست. بنابراین این موارد نشان‌دهنده این است که اگر این اوهام و خیالات را از خودمان دور کنیم به نامحدودی حق محقق می‌شویم.

حج واقعی را فردی به جا می‌آورد که با ولایت باشد

وی عنوان کرد: انسان خلیفه و نمایشگر خداست و تمام این حقایق در وجود او حاکم است، این ما هستیم که باید این منابع و معادن را از وجود خود کشف کنیم. ائمه اطهار (ع) می‌فرمایند که «شما با ما فاصله‌ای ندارید؛ ما امام و پیشوای شما هستیم و می‌خواهیم شما را به درجه‌ای برسانیم که در نزد ما باشید». ائمه اطهار (ع) دائما نگران رشد و کمالات ما بودند و همواره سعی می‌کردند تا در شرایط مختلف بهترین و مناسب‌ترین راه را طی کنیم.

این کارشناس مذهبی با بیان روایت «ما اکثر الضجیج و اقل الحجیج»، عنوان کرد: افراد زیادی در حج به شیون و ناله می‌پردازند و بر حسب ظاهر حاجات خود را طلب می‌کنند، اما در واقع حج واقعی را به جا نمی‌آورند. حج واقعی را فردی به جا می‌آورد که در ابتدا با ولایت و دوم زمانی که به حج مشرف می‌شود غرق در عبادت و مناجات با خدا باشد. همچنین در زمانی که به وطن خود بازگشت آن صفا، لطافت و وحدت حق حقیقی الهی که وجودش را جلا داده به اطرافیان خود منتقل کند.