توصیه‌های وزارت بهداشت در هوای گرد و غباری

رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت مهم‌ترین نکات بهداشتی در مواجهه با آلودگی هوا ناشی از بروز طوفان‌های گرد و غباری را برشمرد و بر کاهش فعالیت خارج از خانه در چنین شرایطی تاکید کرد.

دکتر عباس شاهسونی در گفت‌وگو با ایسنا،‌ به دنبال بروز طوفان‌های گرد و غباری در برخی استان‌های کشور با اشاره به اینکه افراد گوناگونی نسبت به ذرات معلق حساس هستند، گفت: قرار گرفتن مبتلایان به آسم در معرض آلودگی هوا ممکن است علائم بیماری را در این افراد بدتر کند و باعث بروز حملات آسمی شود. همچنین در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی مانند مبتلایان به برونشیت مزمن و انسداد مزمن ریه نیز قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا باعث بدتر شدن علائم می‌شود. در واقع قرار گرفتن در معرض غلظت بالای ذرات معلق برای بیماران مزمن ریوی ممکن است سبب بروز علائمی مانند طپش قلب،‌ درد قفسه سینه و کوتاه شدن تنفس شود.

وی افزود: گروه بعدی که بیشتر تحت تاثیر آلودگی هوا قرار دارند زنان باردار هستند؛ قرار گرفتن در معرض غلظت بالای ذرات معلق برای مادران باردار ممکن است منجر به عوارضی نامطلوب و حتی تولد نوزاد نارس شود.

وی با بیان اینکه کودکان نیز نسبت به بزرگسالان در مواجهه با آلودگی هوا حساس‌تر هستد، اظهار کرد: ریه‌های کودکان به اندازه بزرگسالان کامل نشده است و سیستم‌های دفاعی و سوخت و ساز بدن‌شان نیز هنوز در حال تکمیل است؛ بنابراین عفونت‌های تنفسی در آنها با شدت بالاتری رخ می‌دهد. از آنجایی که کودکان نسبت به بزرگسالان فعالیت بیشتری دارند،‌ حجم هوایی که تنفس می‌کنند نسبت به وزن بدن‌شان بیشتر است؛ بنابراین در مواجهه با غلظت بالاتری از آلودگی هوا بیشتر در معرض خطر قرار می‌گیرند.

وی گروه بعدی در معرض خطر آلودگی هوا را سالمندان معرفی کرد و ادامه داد: این افراد سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و در عین حال از آنجایی که ممکن است به بیماری‌های زمینه‌ای هم مبتلا باشند، بدن آنها کمتر قادر به مقابله با ذرات معلق و آلودگی هوا است و ذرات معلق می‌تواند باعث بدتر شدن بیماری‌های قلبی و حتی منجر به بروز سکته‌های مغزی و قلبی در آنها شده و همچنین علائم آسم را تشدید کند.

رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، تاکید کرد: سایر گروه‌های در معرض خطر آلودگی هوا و طوفان‌های گرد و غبار، مبتلایان به سرطان بویژه سرطان ریه،‌ افراد دیابتی، افراد سیگاری و افراد چاق هستند که بیشتر در معرض عوارض مواجهه با غلظت بالای ذرات معلق هستند.

وی افزود: اگر افراد مبتلا به آسم و بیماری مزمن ریوی حالاتی همچون تنگی نفس،‌ خس‌خس سینه،‌ سرفه و... داشتند باید اقدامات درمانی که از قبل دنبال می‌کردند را ادامه دهند اما در صورتی که در علائم خود بهبودی احساس نکردند باید به پزشک مراجعه کنند و تحت درمان قرار گیرند.

او با تاکید بر اینکه اولین و اساسی‌ترین اقدام حفاظتی هنگام بروز طوفان گرد و غبار کاهش میزان تماس مستقیم با ذرات معلق است، بیان کرد: این ذرات می‌توانند سلامت اعضای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهند به شکلی که ممکن است سبب بروز انواع حساسیت‌ها، قارچ‌های پوستی، بیماری‌های چشمی و حمله قلبی و تنفسی شود.

شاهسونی با بیان اینکه ماندن در خانه می‌تواند روشی باشد که تا حدی از مواجهه با غلظت بالای ذرات معلق جلوگیری کند، اظهار کرد: در این زمینه می‌توان در ساخت منازل از شیشه‌های دو جداره استفاده کرد که هم سبب کاهش مصرف انرژی شود و هم کاهش مواجهه با آلودگی هوا را به دنبال داشته باشد. بهتر است افراد در شرایط آلودگی هوا در منزل بمانند و درها و پنجره‌ها را ببندند که در این صورت نیازی به استفاده از ماسک در داخل منزل نیست. در منزل نیز افراد باید سطح فعالیت خود را کاهش دهند و از انجام فعالیت‌هایی که سبب می‌شود سریع‌تر و عمیق‌تر نفس بکشند خودداری کنند.

وی افزود: افرادی که در شرایط آلودگی هوا از اتومبیل استفاده می‌کنند باید سیستم تهویه خودرو را در وضعیت چرخش مجدد هوا قرار دهند تا سطح ورودی هوای آلوده به داخل اتومبیل کاهش یابد.

او تاکید کرد: در شرایط بروز طوفان‌های گرد و غباری بهتر است افراد از فیلترهای نانو برای کولرهای آبی استفاده کنند. این فیلترها از ورود گرد و غبار و آلودگی از طریق کانال کولر به داخل منزل جلوگیری می‌کند.

شاهسونی با بیان اینکه اولین توصیه بهداشتی در زمان بروز طوفان‌های گرد و غباری ماندن در فضای بسته در منازل است، تصریح کرد: اما اگر به سبب کار مجبور به خروج از منزل هستید باید از ماسک مناسب استفاده کنید. طبق پروتکل‌های جهانی، ماسک منتخب جهت مقابله با طوفان‌های گردو غباری ماسک N۹۵ یا FFP۲ است اما، می‌توان از ماسک‌های سه لایه مورد تایید وزارت بهداشت نیز استفاده کرد که درصد زیادی از ورود ذرات معلق بزرگ به سیستم تنفسی جلوگیری می‌کنند.

وی افزود: البته استفاده از این ماسک‌ها بویژه استفاده همزمان از دو ماسک به شرطی می‌تواند موثر باشد که کاملا روی صورت قرار گیرد. قبل از قرارگیری در معرض طوفان گرد و غباری بهتر است چند بار با این ماسک‌ها تنفس کنید تا از عدم ورود آلودگی از کناره‌های ماسک مطمئن شوید؛ زیرا در صورتی که ماسک به طور کامل اطراف بینی و دهان را نپوشاند تاثیر چندانی در کاهش مواجهه با ذرات معلق نخواهد داشت. استفاده از ماسک‌های سه لایه هم بیش از دو ساعت مداوم توصیه نمی‌شود و در صورتی که ماسک خیس شود باید اقدام به تعویض آن کنید.

وی با تاکید بر لزوم کاهش فعالیت در شرایط آلودگی هوا،‌ اظهار کرد: مواجهه با این هوا سبب بروز فشار و استرس بر دستگاه تنفسی می‌شود و هرگونه فشار اضافی جسمی می‌تواند سبب افزایش آسیب بیشتر شود؛ بنابراین فعالیت‌هایی مانند ورزش،‌ پیاده‌روی، کار سنگین و مداوم بویژه برای کسانی که بیماری قلبی و ریوی دارند به هیچ عنوان نباید انجام شود.

رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت افزود: همچنین عدم استعمال دخانیات در این شرایط نیز ضروری است. استنشاق دود ناشی از دخانیات علاوه بر تمام مضرات، می‌تواند سبب کاهش جذب اکسیژن در ریه‌ها به علت پر شدن فضای ریه از دود و ایجاد استرس فوری در سیستم تنفسی و حملات قلبی شود.

وی با تاکید بر اهمیت داشتن تغذیه مناسب در شرایط آلودگی هوا، تصریح کرد: اثرات منفی ناشی از مواجهه با ذرات معلق بر سلامتی می‌تواند از طریق دریافت مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌های B، C و E و اسیدهای چرب اشباع نشده مانند امگا ۳ کاهش یابد و می‌توانند باعث کاهش تغییرات ضربان قلب ناشی از ذرات معلق شوند.

او ادامه داد: در این فصل استفاده از کرفس، گیاهان دارای برگ سبز مانند کاهو، گوجه فرنگی، جوانه گندم و روغن‌های گیاهی می‌تواند مفید باشد. از طرفی توصیه اکید این است که در شرایط آلودگی هوا افراد آب و مایعات زیادی بنوشند تا به کلیه‌ها برای خروج املاح اضافی از بدن کمک شود و سموم ناشی از ذرات آلوده، مدت کمتری در بدن باقی بمانند.

وی افزود: کاهش مصرف غذاهای چرب در این شرایط توصیه می‌شود. چراکه مصرف این غذاها می‌تواند سبب کاهش توان جسمی و ذهنی افراد در طول روز شود؛ بنابراین از خوردن تنقلات کم ارزش مانند چیپس، نوشابه و ... خودداری کنید. مصرف مواد غذایی مانند سوسیس و کالباس هم به این دلیل که مواد شیمیایی و نگهدارنده دارند، در این شرایط به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.