روایت واقعه عاشورا در کاشی کاریهای تکیه "معاون الملک"

تا همین یک قرن پیش، تکایا از اصلی‌ترین مراکز سوگواری ایام محرم به شمار می رفتند. در استان کرمانشاه هم که از دیرباز در مسیر تردد زوار عتبات عالیات قرار داشت، تکیه های متعددی ساخته شد که یکی از آنها تکیه معاون الملک است.

به گزارش ایسنا، تکیه معاون الملک سال ۱۲۸۲ به منظور برگزاری آئین های مذهبی بویژه آیین عزاداری ایام محرم توسط معین الرعایا در محله قدیمی آبشوران شهر کرمانشاه ساخته شد. هرچند که حدود پنج سال بعد از ساختش مشروطه خواهان به بهانه تجمع مخالفانشان در آن، تکیه را به توپ بستند و بخش هایی از آن تخریب شد، اما برادر معین الرعایا معروف به معاون الملک آن را از نو ساخت و حتی بخش های دیگری را هم به آن اضافه کرد.

تکیه معاون الملک کرمانشاه دارای سه بخش حسینیه، زینبیه و عباسیه است که بخش حسینه اولین بخش ساخته شده آن است که صحن کوچک و آئینه کاری شده ای را شامل می شود که از ابتدا هم برای برگزاری مراسمات مذهبی و سوگواری و تعزیه مردان ساخته شده است.

بخش عباسیه بخشی است که در آن خانواده معین الرعایا کارهای شخصی و روزمره خود را در آن انجام می دادند.

و اما بخش زینبیه مهمترین بخش مربوط به برگزاری مراسم سوگواری و تابلوهای عاشورایی است. این بخش مزین به حدود ۱۸۷ تابلو از واقعه عاشورا است.

آنگونه که رئیس گروه موزه ها و اموال منقول میراث فرهنگی استان می گوید، زینبیه عاشورایی ترین بخش تکیه معاون الملک است، چراکه تمام صحنه های روز عاشورا و حوادث بعد از آن را به تصویر کشیده است.

علیرضا برشاهی در گفت و گو با ایسنا افزود: آنچه تکیه معاون الملک را در کشورمان مطرح کرده، وجود کاشی های هفت رنگ با تصاویر افسانه ای، تاریخی، حماسی و مذهبی، بویژه مربوط به ایام محرم است.

وی اضافه کرد: حوادث واقعه عاشورا به گونه ای در تکیه معاون الملک به تصویر کشیده شده که حتی گردشگران خارجی هم که آشنایی چندانی با این حادثه ندارند، با دیدن تصاویر و نوشته هایی که کنار آنها است، می توانند یک آگاهی را از این حادثه تاریخی بدست آورند.

رئیس گروه موزه ها و اموال منقول میراث فرهنگی استان تصریح کرد: نبردهای شهدای دشت کربلا، حوادث ظهر عاشورا، آمدن ظفر جنی، قیام مختار و ... از جمله تصاویری است که به شکل نقاشی قهوه خانه ای روی کاشی های تکیه معاون الملک نقش بسته است.

وی اضافه کرد: کاشی های تکیه معاون الملک توسط فردی به نام استاد حسن کاشی پز تهرانی در کوره های محله ای که امروزه به آن کاشی کاری می گوئیم ساخته شده‌اند و البته کوره ای هم در خود تکیه معاون الملک بوده که هنوز هم وجود دارد. ابوالقاسم مانی هم نقاشی های روی کاشی ها را انجام داده است.

برشاهی اضافه کرد: زینبیه دارای دو طبقه است که در گذشته عزاداران مردان در پایین و بانوان در طبقه بالا بود، در زیر گنبد زینبیه هم اشعاری از محتشم کاشانی در خصوص واقعه کربلا نقش شده است.

وی در ادامه عنوان کرد: یکی از ویژگی های جالب این تکیه، نقاشی هایی است که در ضلع جنوبی تکیه در حیاط حسینه واقع شده و روایتگر نحوه عزاداری و پوشش مردم کرمانشاه در زمان قاجار است.

وی در ادامه با بیان اینکه تکیه معاون الملک علیرغم گذشت بیش از ۱۲۰ سال هنوز در ایام محرم میزبان عزاداران سید و سالار شهیدان است، گفت: در سالهای اخیر مراسم شام غریبان به شکل ویژه ای در تکیه معاون الملک برگزار می شود و مردم از سراسر شهر کرمانشاه در آن حضور دارند.

قدمت تکیه معاون الملک شهر کرمانشاه به دوران قاجار باز می‌گردد. این بنای ارزشمند سال ۱۳۵۴ در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده است.