چگونه در برابر فشارهای روانی تاب‌آور شویم؟

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان با بیان اینکه تاب آوری، به افراد این توانایی را می‌دهد تا با کاهش فشارهای روانی، به طور موفقیت‌آمیزی شرایط نامطلوب را پشت سر بگذارند، گفت: تاب‌آوری شناختی و قابل آموزش است و پدیده ذاتی تلقی نمی‌شود بلکه حاصل تجربه و تمرین است.

قدسیه حکیم‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به روز جهانی پیشگیری از خودکشی اظهار کرد: روز ۱۰ سپتامبر مصادف با ۱۹ شهریورماه از سوی سازمان جهانی بهداشت تحت عنوان روز جهانی پیشگیری از خودکشی نام‌گذاری شده و امسال شعار این روز جهانی از سوی این سازمان، "با عمل امید بسازیم" انتخاب شده است بنابراین در راستای ارتقای سلامت روان باید به موضوع تاب‌آوری به عنوان یک مهارت روانشناختی پرداخته شود.

تاب‌آوری چیست؟

وی با اشاره به تعاریف تاب‌آوری افزود: آیا هنگام طوفان، درختان را دیده‌اید؟ آن گاه که به خود می‌پیچند و خم می‌شوند، برف‌ها روی شاخه‌هایشان سنگینی می‌کند تا آنجا که شاخه‌هایشان در مقابل زمین خم می‌شوند اما به ندرت می‌شکنند و به محض فروکش کردن طوفان و آب شدن برف‌ها به تدریج استوارتر از گذشته برمی‌خیزند.

حکیم‌زاده ادامه داد: آیا فردی را سراغ دارید که با وجود رشد در یک محیط نه چندان مناسب، در جامعه‌ای با مشکلات زیاد و یا در خانواده‌ای آشفته، به موفقیت‌های بزرگی در زندگی دست یافته باشد؟ یا بر عکس افرادی که با وجود در اختیار داشتن امکانات مناسب و برخورداری از شرایط ایده‌آل، موفقیت‌های کمی را در زندگی تجربه کرده باشند؟ در این مثال‌ها تاب آوری مفهومی است که این پیامدها را رقم می‌زند.

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان گفت: از لحاظ مفهومی، تاب‌آوری نوعی انعطاف‌پذیری روانشناختی است که به افراد این توانایی را می‌دهد تا با کاهش فشارهای روانی، به طور موفقیت‌آمیزی شرایط نامطلوب را پشت سر بگذارند و سازگاری خود را بالا ببرند و شرایط محیطی را به نحو مطلوب کنترل کنند.

تاب‌آوری حاصل تجربه و تمرین است

وی عنوان کرد: تاب‌آوری در هر سنی و در هر سطحی رخ می‌دهد و سازه‌ای شناختی و قابل آموزش است بنابراین تاب‌آوری یک پدیده ذاتی تلقی نمی‌شود بلکه حاصل تجربه و تمرین است. اگر فردی فکر می‌کند، تاب‌آوری کمی دارد می‌تواند از طریق آموزش و تمرین آن را تقویت کند و مهارت‌های خود را پرورش دهد.

افراد تاب‌آور چه ویژگی‌هایی دارند؟

کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان گفت: فرد تاب‌آور در مواجهه با شرایط ناگوار، به جای فاجعه ساختن از مشکل و گرفتار شدن در تبعات آن، به خود و توانایی‌هایش توجه بیشتری دارد. افراد تاب‌آور خلاقانه شرایط ناگوار را حذف و با یک تغییر جدید، شرایط رشد و بالندگی را جایگزین می‌کنند.

حکیم‌زاده با اشاره به راهکارهای ایجاد تاب‌آوری بیان کرد: برای تاب‌آور شدن باید افراد در زندگی معنا و هدف داشته باشند، نسبت به تغییرات انعطاف‌پذیر و مراقب تغذیه و سلامتی خود باشند و مهارت‌های سالم برای مقابله با مشکلات را بیاموزند.

وی افزود: برای داشتن تاب‌آوری، خوشبین بودن، ایجاد دلبستگی‌های مثبت، فراگرفتن مهارت‌های موثر در ایجاد تاب‌آوری، خودآگاهی، شناسایی احساس‌ها و هیجان‌ها و کنترل آن‌ها با همدلی، آگاهی از نقاط قوت و ضعف خود و کاستن از نقاط ضعف با تکیه بر تقویت نقاط قوت، داشتن نگرش واقع‌بینانه به زندگی و هدف‌گذاری موثر، داشتن درک ارزش‌های والای انسانی و دوری کردن از ارزش‌های کاذب تحمیل شده، جستجوی مستمر هویت سالم در طول زندگی و داشتن خودپندار مثبت ضروری است.