ملانوما دیگر مرگبارترین شکل سرطان پوست نیست

پژوهشگران به تازگی دریافته‌اند که بر خلاف آنچه تاکنون تصور می‌شد، ملانوما دیگر کشنده‌ترین شکل از سرطان پوست نیست و تعداد افرادی که به دلیل سرطان پوست غیر ملانومایی می‌میرند بیشتر از افراد مبتلا به ملانوماست.

به گزارش ایسنا و به نقل از اس‌ای، اگر به سرطان پوست اشاره کنیم، اغلب مردم به ملانوما(melanoma) به عنوان کشنده‌ترین نوع سرطان پوست فکر می‌کنند و تصور می‌شود بقیه انواع سرطان پوست خیلی خوش‌خیم هستند. اما اینطور نیست، چرا که یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که در سراسر جهان تعداد افرادی که به دلیل سرطان پوست غیر ملانومایی(NMSC) می‌میرند بیشتر از افراد مبتلا به ملانوماست.

ملانوما به توموری با منشاء سلول‌های ملانین‌دار می‌گویند. این تومور بدخیم اصولاً یک تومور پوستی است. این نوع سرطان به سرعت می‌تواند در بدن گسترش پیدا کند.

این مطالعه که توسط پژوهشگران بیمارستان دانشگاه نیس در فرانسه انجام شد، از داده‌های جمع‌آوری‌ شده بیماران توسط آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان(بخشی از سازمان بهداشت جهانی) استفاده کرده است.

این مطالعه نشان داد که در حالی که ملانوما در سال ۲۰۲۰ موجب مرگ ۵۷ هزار نفر در جهان شد، سرطان پوست غیرملانومایی آماری بیش از این را به خود اختصاص داده و ۶۳ هزار و ۷۰۰ نفر بر اثر آن جان خود را از دست داده‌اند.

این مطالعه از برخی جهات، شناخت متعارف را در مورد اینکه سرطان پوست غیرملانومایی چقدر تهدید کننده زندگی است، تغییر می‌دهد.

سرطان پوست غیرملانومایی نسبت به سایر انواع سرطان کمتر جدی و به ندرت کشنده است و اغلب از گزارش‌های ثبت ملی سرطان در مورد تعداد کلی سرطان حذف می‌شود.

با این حال، عبارت «به ندرت کشنده» با «غیر کشنده» یکسان نیست و اگر تعداد زیادی از مردم به این نوع سرطان مبتلا شوند، همانطور که این گزارش جدید نشان می‌دهد، می‌تواند منجر به مرگ و میر زیادی شود.

ملانوما و سرطان پوست غیرملانومایی برخی ویژگی‌های مشترک دارند که هر دو ارتباط نزدیکی با قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید یا تخت‌های مخصوص برنزه کردن پوست دارند. اشعه فرابنفش قادر به تولید جهش‌های سرطان‌زا است که باعث ایجاد ملانوما و سرطان پوست غیرملانومایی می‌شود.

در چند دهه گذشته افزایش زیادی در بروز هر دو نوع این سرطان‌ها مشاهده شده است، زیرا مقصد تعطیلات به مکان‌های آفتابی و نگرش مردم به برنزه کردن تغییر کرده است. بیشتر این سرطان‌ها در افراد سفید پوست رخ می‌دهند، اما افرادی که رنگ پوستی تیره‌تر دارند نیز ممکن است به سرطان پوست مبتلا شوند، اما متأسفانه اغلب به دلیل عدم آگاهی بیماران و متخصصان پوست تشخیص داده نمی‌شود.

ملانوما و سرطان پوست غیرملانومایی تفاوت‌های مهمی با هم دارند. در حالی که اشعه فرابنفش یک عامل خطر برای هر دو است، سرطان پوست غیرملانومایی بیشتر با قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش مزمن در طول زندگی فرد مرتبط است، در نتیجه، تومورها اغلب روی صورت و سر ایجاد می‌شوند.

در مقابل، آفتاب سوختگی‌های شدید گاه به گاه با ملانوما، به ویژه در بالاتنه ارتباط نزدیک‌تری دارد.

دو نوع اصلی مزمن از سرطان پوست غیرملانومایی موسوم به کارسینوم سلول بازال(BCC) و کارسینوم سلول سنگفرشی(SCC) وجود دارد که هر دو از نوعی سلول پوست به نام کراتینوسیت ناشی می‌شوند.

کراتینوسیت‌ها نوع اصلی سلول‌هایی هستند که اپیدرم، لایه بیرونی پوست ما را تشکیل می‌دهند. جهش در کراتینوسیت‌ها به عنوان مثال در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش می‌تواند بر کنترل‌ها و تعادل‌های داخلی که معمولاً از تقسیم غیرقابل کنترل سلول‌ها و در نتیجه تشکیل تومور جلوگیری می‌کند، غلبه کند.

در مقابل، ملانوما در نتیجه‌ی جهش‌های فعال کننده سرطان در نوع متفاوتی از سلول‌های پوست به نام ملانوسیت رخ می‌دهد. ملانوسیت‌ها حدود ۱۰ برابر کمتر از کراتینوسیت‌ها در اپیدرم هستند، اما آنها با تولید ملانین نقش مهمی در محافظت از پوست ما در برابر آسیب دارند.

ملانین رنگدانه‌ای است که رنگ طبیعی پوست ما را تعیین می‌کند و پس از قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش به مقدار بیشتری تولید می‌شود و باعث برنزه شدن می‌شود.

مرگ و میر بر اثر سرطان چگونه رخ می‌دهد؟

بیشتر مرگ و میرهای ناشی از سرطان ناشی از تومورهای ثانویه است که زمانی ایجاد می شوند که سلول‌های تومور اصلی جدا شده و به نقاط دوردست بدن گسترش می‌یابند یا به اصطلاح، متاستاز می‌کنند. سرطان‌های پوست نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

با این حال، متاستاز یک فرآیند بسیار چالش برانگیز برای سلول‌های سرطانی است. آنها ابتدا باید به بافت اطراف حمله کنند، سپس از فشار شسته شدن توسط جریان خون جان سالم به در ببرند تا در نهایت بتوانند یک اجتماع در محیطی کاملاً متفاوت با پوست ایجاد کنند.

سلول‌های ملانوما در دستیابی به تمام مراحل متاستاز بسیار موثرتر از سلول‌های سرطان پوست غیرملانومایی هستند. به عنوان مثال، سلول‌های ملانوما با سلول‌های موجود در مغز برخی ویژگی‌های مشترک دارند و بنابراین می‌توانند به آسانی با مغز به عنوان یک محیط جدید سازگار شوند و تومورهای ثانویه را در آنجا تشکیل دهند.

اگر سرطان پوست غیرملانومایی به مراتب کمتر احتمال دارد که تومورهای ثانویه خطرناک را تشکیل دهد، پس چرا باعث مرگ و میر بیشتری نسبت به ملانوما می‌شود؟ این تا حدی به اعداد و آمار مربوط می‌شود.

در حالی که ما برآورد بسیار خوبی از تعداد افرادی که در سراسر جهان در هر سال مبتلا به ملانوما تشخیص داده می‌شوند، داریم، اعداد و آمار در مورد مبتلایان به سرطان پوست غیرملانومایی بسیار کمتر روشن است.

با این حال ما می‌دانیم که آمار رسمی فعلی ۱.۲ میلیون مورد در سال(در مقایسه با ۳۲۵ هزار مورد ملانوما) احتمالاً دست کم گرفته شده است. این به دلیل تناقض در نحوه جمع‌آوری و گزارش داده‌های موارد سرطان پوست غیرملانومایی بین کشورهای مختلف است.

این شکاف‌ها در داده‌ها به این معنی است که دریافت تصویر کاملی از روند تعداد موارد ابتلا به سرطان پوست غیرملانومایی و میزان احتمال مرگ آنها بسیار دشوار است.

با وجود این شکاف، بخشی که به طور ویژه نگران کننده است، نتیجه‌گیری این گزارش اخیر است که نشان می‌دهد جایی از جهان که فرد در آن زندگی می‌کند، تأثیر زیادی بر احتمال زنده ماندن وی پس از تشخیص ابتلا به سرطان پوست غیرملانومایی دارد.

مانند همه سرطان‌ها، هرچه زودتر بتوان سرطان پوست غیرملانومایی را تشخیص داد و درمان کرد، شانس حصول نتیجه مثبت بیشتر است. باید مشخص شود که آیا تمایل به در نظر گرفتن سرطان پوست غیرملانومایی به عنوان یک سرطان غیر مرگبار نقشی در این روند بازی کرده است یا اینکه کاملاً به دلیل عوامل دیگری مانند دسترسی به تشخیص و درمان دست کم گرفته شده است.

یک دیدگاه خوش‌بینانه

یکی دیگر از دلایل خوش‌بینانه‌تر برای پیشی گرفتن مرگ و میر سرطان پوست غیرملانومایی از ملانوما به عنوان علت مرگ ناشی از سرطان، ممکن است پیشرفت‌های قابل توجه در درمان ملانوما در چند سال گذشته باشد.

به عنوان مثال، پس از چندین دهه افزایش در تعداد سالانه مرگ و میر ناشی از ملانوما، بریتانیا اخیراً به نقطه‌ای رسیده است که با وجود افزایش تعداد موارد تشخیص ابتلا، اکنون تعداد کمتری از مردم بر اثر آن جان خود را از دست می‌دهند. این روند به لطف در دسترس بودن طیف وسیعی از درمان‌های هدفمند جدید برای ملانوما به وجود آمده است که هر روز جان انسان‌ها را نجات می‌دهند.

با این حال، پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و واضح است که برای جلوگیری از بروز این سرطان‌ها در وهله اول باید کارهای بیشتری باید انجام شود و این را می‌توان با اطمینان از اینکه پیام‌ها و هشدارهای محافظت در برابر نور خورشید به همه افراد در معرض خطر می‌رسد، به دست آورد.