تربیت صحیح جنسی کودکان چگونه باشد؟

ایسنا/چهارمحال و بختیاری یک روانشناس کودک و نوجوان با اشاره به نحوه تربیت جنسی کودکان، گفت: لازم است متناسب با میزان قدرت درک، مسائل برای فرزند بیان شود، زیرا ممکن است کودک مفهوم جنسیت را درک نکند.

مهرداد رضاپور در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص نقش‌های جنسیتی در کودکان، اظهار کرد: بعد از سه سالگی آرام آرام کودک متوجه تفاوت جنسیتی با جنس دیگر می‌شود، مثلاً حساسیت در این قالب است که چرا پسر با دختر تفاوت دارد و یا بالعکس و یا دلیل متفاوت بودن اندام جنسی چیست.

رئیس مرکز جامعه مداخلات و حمایت‌های اجتماعی بهزیستی چهارمحال و بختیاری افزود: تا سه یا چهار سالگی مفهومی تحت عنوان تربیت جنسی به آن معنا وجود ندارد، اما از دو سالگی می‌تواند تحریکاتی را ایجاد و این تحریکات منجر به تمرکز کودک روی اندام جنسی شود، در نتیجه توجه کودک به اندام و تحریک شدن‌ها از همان سنین پایین اوج می‌گیرد.

رضاپور ادامه داد: گاهی حتی کودکی در سن چهار سالگی بیشترین تمرکز و بیش از حد معمول بر اندام جنسی خود دارد، گرچه این موارد بسیار نادر است و به ندرت این اتفاق می‌افتد که تحریک اندام جنسی کودک از سنین خیلی پایین اتفاق بیفتد.

این روانشناس کودک و نوجوان بیان کرد: اگر تربیت جنسی کودک را درنظر بگیریم معمولاً از حدود دو یا سه سالگی ابتدا نقش‌های جنسیتی معیار هستند، یعنی به پسر هویت پسرانه و به دختر هویت دخترانه را القا و به هر جنس نقش جنسی یا جنسیتی داده می‌شود، از حدود چهار سالگی به بعد کودکان آرام آرام به اندام جنسی حساس و به تفاوت‌ها توجه می‌کنند، اما این توجه به معنای توجه آگاهانه نیست بلکه به معنای تفاوت میان آن‌هاست، مثلاً اینکه چرا من(پسر) با دخترها متفاوتم، از این نظر حساسیت جنسی آرام آرام شروع می‌شود و سپس کنجکاوی‌های جنسی شکل می‌گیرد.

وی تاکید کرد: به دلیل اینکه کودک متوجه تفاوت اندام جنسی خود می‌شود امکان دارد اندکی با اندام جنسی خود بازی کند، گاهی حساسیت و تحریکاتی را در ناحیه جنسی برای کودک ایجاد کند و به دلیل اینکه روی آن متمرکز شده برایش خوشایند شود، این می‌تواند آرام آرام مشکلاتی را در سنین نوجوانی از جمله خود ارضایی و ... ایجاد کند، در حقیقت تمرکز زیاد روی اندام جنسی از حدود پنج یا شش سالگی به بعد بوده که می‌تواند این اختلالات را در سنین نوجوانی ایجاد کند.

رضاپور گفت: تقریباً شباهتی میان دیدگاه‌های علم روانشناسی و دیدگاه مذهبی در تربیت جنسی کودکان وجود دارد و از حدود پنج یا شش سالگی به بعد تاکیدات بر این است که باید نسبت به نکات جنسی فرزندان مسائلی رعایت شود، یعنی از عواملی که می‌تواند تحریک کنندگی‌ها را ایجاد کند خودداری شود.

این روانشناس کودک و نوجوان بیان کرد: تحریک‌کنندگی‌ها تمرکز فرزند را به سمت تفاوت جنسی یا اندام جنسی سوق می‌دهد، مثلاً مادری که ناخودآگاه اجازه دهد کودک به اعضای بدنش توجه کند و این حساسیت‌ها را برانگیزد، یعنی برانگیختگی حساسیت‌ها آرام آرام منجر به این می‌شود که تمرکز فرزند بر این موضوعات زیاد و ذهن فرزند درگیر این‌گونه مسائل شود، درگیر بودن فرزند روی نقاط جنسی خود می‌تواند گاهی رفتارهایی را به همراه داشته باشد که ممکن است این رفتارها تحریک‌شدگی‌هایی را ایجاد کند.

وی اضافه کرد: از سن پنج سالگی به بعد آرام آرام آغاز مشکلات است که این مساله به بلوغ هر فرد بستگی دارد، یعنی ممکن است تمرکز فرزندی در هشت سالگی و دیگری در ۱۴ سالگی روی اندام جنسی، تفاوت‌ها، نوازشگری‌ها یا لمس کردن و تحریک شدگی‌ها باشد که می‌تواند به یک تجربه فیزیولوژیک خوشایند تبدیل شود و این مساله می‌تواند کج روی‌های رفتاری را در فرزند ایجاد کند.

رضاپور تاکید کرد: توصیه‌ها برای برخی از نکات از همان سن پنج سالگی به بعد لازم است به صورت منطقی رعایت شود، مثلاً حمام رفتن کودک با والد هم جنس خود در سن پایین حساسیت‌ها را تحریک نمی‌کند، به عبارتی درک و رعایت این نکات موجب می‌شود که کودک در سن مناسب خود یعنی زمانی که آگاهی‌های لازم را به لحاظ جنسی و فیزیولوژی جنسی دریافت می‌کند باشد تا مشکل ما کمتر شود.

وی در ادامه بیان کرد: اگر کودکی تفاوت دختر یا پسر بودن خود را از والدین بپرسد امری طبیعی است و برای بسیاری از کودکان این مساله همواره جای سوال دارد که لازم است متناسب با میزان قدرت درک توصیف انجام شود و بیش‌تر تفاوت‌های بصری و دیداری قابل درک برای فرزند بیان شود، زیرا ممکن است کودک مفهوم جنسیت را درک نکند.

رئیس مرکز جامعه مداخلات و حمایت‌های اجتماعی بهزیستی چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: ابراز احساسات و عواطف والدین در مقابل فرزند ایرادی ندارد، زیرا لازم است فرزند تحسین شدن والدین نسبت به یکدیگر را مشاهده کند و جزو فنون همسرداری است، در حقیقت نحوه ابراز احساسات را یاد می‌گیرد، یعنی در فضای سالم چنین اتفاقی لازم است.

رضاپور گفت: لازم است سطحی از ابراز احساسات و عواطف بین والدین توسط فرزندان مشاهده شود نه تنها ایرادی ندارد بلکه مفید است، آنچه نباید در معرض دید فرزندان قرار گیرد و بر آن تاکید می‌شود روابط خصوصی والدین است.

وی اضافه کرد: اگر در سنین پایین فرزندی روابط عاشقانه را از سوی والدین مشاهده کند این مساله به تصور اذیت کردن تلقی می‌شود، یعنی فرزند این‌گونه تصور می‌کند چون پدر قوی‌تر است شاید مادر را اذیت می‌کند و این نوعی احساس خشم و تنفر را نسبت به والد در فرزند ایجاد می‌کند، می‌تواند منجر به آزار و اذیت درونی، احساس تنفر، مشکلات عاطفی و رفتاری زیادی در فرزندان شود، جدای از اینکه الگوگیری‌های غلط، تحریک پذیری، بلوغ زودرس و ... می‌تواند از این رفتارها نشات بگیرد و قطعاً آسیب‌رسان است.

رضاپور خاطرنشان کرد: فضای داخل خانه برای مادر فضای آزادتر، راحت‌تر و صمیمانه‌تری‌ است و قرار نیست نوع پوشش مادر حساسیتی برای فرزند ایجاد کند، شاید در سنین نوجوانی در هر دو جنس امکان ایجاد حساسیت‌هایی وجود داشته باشد، در حقیقت رفتارها و کارهای خود ما هستند که حساسیت‌ها را در فرزند ایجاد می‌کنند.