بهترین اقدام در برابر موضع‌گیری ضدایرانی روسیه چیست؟

ایسنا/خراسان رضوی این چندمین بار است که اعراب مجددا رویای دیرینه خود را مطرح و با بیان ادعاهایی، سعی در متقاعدسازی جوامع بین‌الملل نسبت به حق مالکیت ادعایی خود بر جزایر سه‌گانه ایرانی دارند؛ جزایری که بر اساس تمام اسناد تاریخی و بین‌المللی، همواره بخشی از ایران بوده است و تمام دنیا آن‌ها را به عنوان تکه‌ای از خاک ایران می‌شناسد.

در این بین، در بیانیه‌ای که سه روز پیش از سمت اعراب علیه تمامیت ارضی ایران صادر و در آن بر لزوم ورود دادگاه بین‌المللی به مناقشه امارات و ایران در مورد جزایر سه‌گانه تاکید شده بود، برای دومین بار همراهی روسیه نیز دیده شد و اساسا این بیانیه در پایان نشست مجمع همکاری اعراب و روسیه امضا شده است.

امضای چنین بیانیه‌ای در یک تناقض آشکار با اظهارات مقامات روس مبنی بر وجود روابط ایران و روسیه در بهترین سطح، قرار دارد. در حالیکه پوتین در دیداری که ماه پیش با سید ابراهیم رئیسی داشت، سطح روابط دو کشور را در بالاترین حد توصیف کرد، اکنون امضای چنین بیانیه‌ای که عملا عبور از مهمترین خط قرمز ایران محسوب می‌شود، حسن نیت روسیه در ارتباط با ایران را به طور کلی زیر سوال می‌برد.

تنها چند ساعت پیش از این موضع‌گیری ضدایرانی روسیه، سخنگوی وزارت خارجه این کشور در مورد قریب‌الوقوع بودن امضای توافق همکاری استراتژیک میان ایران و روسیه صحبت کرده بود! معلوم نیست روسیه دقیقا چه تعبیری از همکاری استراتژیک دارد که تنها چند ساعت پس از اعلام خبر تدوین این توافق، بدترین و وقیحانه‌ترین عمل ممکن را در قبال همسایه جنوبی خود انجام می‌دهد.

این بار اما واکنش مقامات جمهوری اسلامی در برابر این اقدام ضدایرانی روسیه شدیدتر از قبل بود. وزارت خارجه این را "ادعایی مردود از سمت همسایگان شمالی و جنوبی عنوان و تاکید کرد ایران بر سر تمامیت ارضی خود با هیچ کشوری مماشات ندارد" و همچنین کاردار روسیه در تهران را احضار و مراتب اعتراض جمهوری اسلامی را به وی ابلاغ کرد، رئیس مجلس "به روسیه در مورد مراقبت نسبت به سوءاستفاده غرب از اشتباهاتش" هشدار داد و رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز با بیان اینکه "با توجه به تکرار همراهی روسیه با ادعای ضد ایرانی اعراب، حال دیگر می‌توان آن را اقدامی عمدی از جانب روسیه دانست، تاکید کرد که باید اقدامی متقابل نسبت به این عمل سخیف روسیه صورت گیرد".

ذوالنوری، نایب رئیس مجلس از "آمادگی ایران برای اعزام تعدادی معلم تاریخ برای آموزش به روس‌ها" سخن گفت، نادری، دیگر عضو هیات رئیسه مجلس "این ادعا را گنده‌تر از دهان روسیه توصیف کرد و از آنان خواست پاسخگوی اشغال کریمه و تحمیل جنگ به اوکراین باشند" و موسوی، سخنگوی مجلس نیز این اقدام روسیه را "غلط اضافی" عنوان کرد. البته این‌ها تنها بخشی از واکنش‌های نمایندگان مجلس نسبت به موضع‌گیری روسیه است که نوید احتمال انجام یک اقدام عملی قاطع در برابر این کشور را می‌دهد.

حمید حکیم، تحلیلگر مسائل اوراسیا در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه در نتیجه چندین بار همراهی روسیه با مواضع ضدایرانی اعراب، این بار واکنش جمهوری اسلامی به این موضوع قاطع‌تر بود، اظهار کرد: قبلا از سمت چین هم شاهد همراهی با ادعاهای اعراب در خصوص تمامیت ارضی ایران بوده‌ایم و این نشان می‌دهد علی‌رغم باور برخی در ایران، این دو کشور تنها به منافع خود می‌اندیشند و رفتارشان را صرفا بر مبنای منافع‌شان تنظیم می‌کنند.

وی با بیان اینکه ما نیز باید دقیقا همین نگاه را داشته باشیم، افزود: روسیه شریک ما نیست، که اگر بود، هرگز پایین بیانیه‌ای که ادعاهایی علیه تمامیت ارضی کشور ما مطرح می‌کند را امضا نمی‌کرد. طبیعتا رابطه ما با روسیه برایش مزایایی دارد و این کشور در برخی حوزه‌ها روی حمایت‌های ما حساب باز کرده است. وقتی بازیگری این طور منفعت‌محورانه عمل می‌کند، منطقی است که ایران هم اعلام کند تصمیم به کاهش این حمایت‌ها دارد.

این تحلیلگر مسائل اوراسیا با تاکید بر اهمیت وجود توازن در سیاست خارجی، عنوان کرد: ایران برای تداوم همکاری‌های خود با روسیه هزینه کرده است و حال می‌تواند از پرداخت چنین هزینه‌هایی دست بکشد. به عنوان مثال روسیه در عرصه انرژی یک سری بازارها دارد که ایران به دلیل برخی ملاحظات در ارتباطات خود با این کشور، هیچ گاه وارد این بازارها نشده است. ایران می‌تواند این سیاست را کنار بگذارد و وارد بازارهای روسیه شود، یا بازارهایی که پیش‌تر در اختیار ایران بود و از بعد آغاز تحریم‌ها علیه روسیه به این کشور واگذار شد را پس بگیرد.

حکیم ادامه داد: این تنها مربوط به حوزه انرژی نیست و در سایر عرصه‌ها نیز ایران می‌تواند این اخطار را به روسیه دهد که در صورت عدم خودداری از همراهی با مواضع ضد ایرانی اعراب و تکرار مجدد اقدامات این چنینی، جمهوری اسلامی دیگر ملاحظات سیاسی و اقتصادی پیشین را با روسیه نخواهد داشت. به علاوه یک سری از نیازهای روسیه به وسیله واردات از ایران تامین می‌شود و ایران می‌تواند مسیرهای صادراتی را به روی روسیه ببندد.

وی تاکید کرد: جمهوری اسلامی از قدرتمندترین کشورهای منطقه است، لذا موضع‌گیری‌های ایران در قبال اقدامات این چنینی باید به گونه‌ای باشد که به هر کشوری این را بفهماند که عبور از خطوط قرمز ایران و طرح ادعا علیه حاکمیت جمهوری اسلامی بر جزایر سه‌گانه، می‌تواند ارتباطات فی‌مابین را از مسیر تعاملات مثبت و سازنده منحرف کند.