انتقال زندان‌ها به خارج از شهر در چه وضعیتی است؟

انتقال زندان‌‏ها از مراکز شهرها به حاشیه و بیرون از محیط شهری در استان‌های مختلف کشور در حال اجراست. 

به گزارش ایسنا، رسیدگی بهتر و مناسبتر به مددجویان و رعایت موارد امنیتی، از دلایل نقل و انتقال زندان‌ها است. بنابر اعلام مدیران مراکز تابعه سازمان زندان‌ها هم‌اکنون بسیاری از مراکز نگهداری زندانیان از بافت رو به فرسوده برخوردارند که این نیز موجبات هدر رفت بیشتر بودجه، هزینه زیاد نگهداری بناها، عدم برخورداری مددجویان از امکانات رفاهی و چه بسا زمینه‌ساز آسیب‌های جسمی و روحی خواهد شد. ضمن اینکه عمده زندان‌ها که تاریح احداث شان به سال‌ها پیش برمی‌گردد یا در شهرها ساخته شده و یا به حریم شهرها و مراکز اسکان شهروندان کشیده شده که این امر نه‌تنها زیباسازی محیط شهری را خدشه‌دار می‌کند، بلکه بطور ناخواسته ایجادگر حس ناامنی هم خواهد شد.

مطابق با قوانین مصوب از جمله قانون «انتقال زندان‌ها و مراکز اقدامات تأمینی و تربیتی به خارج از شهرها» مصوب ۸۰ و آئین‌نامه اجرایی آن، تمامی زندان‌ها با اولویت مراکز فرسوده و قدیمی باید از بافت مسکونی و شهری به حومه شهرها منتقل شوند. همچنین الزام بر ساخت‌وساز زندان‌هایی با امکانات به‌ روز در جهت رعایت حال عموم مردم و همچنین مددجویان ساکن در زندان‌ها پیش‌بینی شده است؛ بنابراین استفاده از چنین امکانی می‌تواند شیوه طبقه‌بندی و تفکیک مجرمین جرائم مختلف را نیز بهبود بخشد و این همان موضوعی است که حتی از تب‌وتاب حواشی و اتفاقات درون زندان‌ها و درگیری‌های معدود میان مددجویان می‌کاهد.

اخیرا هم تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت اقتصاد و سازمان زندان‌ها برای تفویض اختیار مولدسازی دارایی‌های مازاد این سازمان برای انتقال زندان‌ها به خارج از شهر منعقد شده است.

رئیس قوه قضاییه دو سال پیش در جریان سفر به استان خراسان رضوی از زندان مرکزی مشهد بازدید کرد و دستور داد که روند انتقال این زندان به خارج از شهر هر چه سریع‌تر اجرایی شود که با اقدامات سازمان زندان‌ها این کار در حال انجام است. همچنین انجام این اقدام به منظور رفاه حال و آسایش شهروندان و دور بودن محیط زندان از فضای جامعه است که مقدمات ابتدایی آن برای برخی از زندان‏‌ها از قبیل زندان‎های مرکزی شهرستان‌های مشهد، زنجان، تبریز، کرمانشاه، یزد، بیجار در استان کردستان فراهم شده است و در این رابطه مسئولان قضایی در حال اتخاذ تدابیر برای انتقال این زندان‌‏ها به خارج از محیط شهری هستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای در ۲۱ فروردین سال ۱۴۰۲ در جلسه شورای عالی قوه قضاییه با اشاره به ضرورت ساماندهی زندان‌های مستقر در استان البرز به منظور رفاه حال ساکنان و مردم این استان، به رئیس سازمان زندان‌ها دستور داد تا تمهیدات و مقدمات لازم را برای تعطیلی زندان رجایی‌شهر و اقدامات متعاقب بعدی صورت دهد.

رئیس قوه قضاییه در همین راستا گفته بود که موضوع انتقال زندان‌ها از مناطق شهری باید پس از مصوب شدن در بخش‌های مربوطه و فراهم آمدن مقدمات لازم، در اسرع وقت اجرایی گردد تا حلاوت آن در کام مردم بماند و نباید در این خصوص تاخیر و اتلاف وقتی صورت گیرد؛ در قضیه انتقال زندان سمنان که از مصوبات سفر بهمن‌ماه سال ۱۳۹۹ هیئت عالی قضایی بود، شاهد تاخیر در اجرای کامل این امر بودیم؛ موضوعی که سبب شد حلاوت یک اقدام امیدوارکننده برای مردم، کم شود؛ آن دسته از تصمیمات امیدوارکننده برای مردم، به شرطی حلاوت را به کام آن‌ها می‌نشاند که با سرعت تحقق یابند.

مطابق مصوبات سفر استانی رئیس قوه قضاییه به استان البرز و تاکیدات او در خصوص تعطیلی زندان رجایی شهر، زندانیان این زندان که در یکی از بهترین نقاط کرج قرار داشتند، قرار شد به زندان دیگر منتقل شوند و نهایتا  با توجه به انجام مقدمات از سوی سازمان زندان‌های کشور و هماهنگی‌های صورت گرفته در استان البرز، تا مرداد ماه سال 1402 تمامی زندانیان ندامتگاه رجایی شهر به ندامتگاه قزلحصار منتقل شدند و این زندان تعطیل شد. پس از انتقال و خروج زندانیان از این ندامتگاه، در حال حاضر زندان رجایی شهر که در یکی از بهترین نقاط استان البرز قرار دارد و  از زندانی تخلیه و تعطیل شده است.

پس از تخلیه کامل زندان رجایی‌شهر کرج و انتقال زندانیان از این مرکز که در منطقه شهری کرج قرار گرفته بود؛ مجتبی عبداللهی استاندار البرز ۱۷ مردادماه سال جاری  از تصویب انتقال زندان قزلحصار خبر داد و اعلام کرد که  انتقال زندان‌های ملی از استان که از سال‌ها پیش، دغدغه مسئولان و مطالبه مردم است، با انسجام و یک عزم ویژه استانی و ملی، تمامی زندانیان زندان رجایی منتقل شده‌اند و برای مکان فعلی این زندان نیز طرح‌ها و برنامه‌هایی با هدف انتفاع مردم در دستور کار است. انتقال زندان قزلحصار نیز مصوب و در دستور کار است و تنها بخشی از زندانیان رجایی شهر به قزلحصار منتقل شده‌اند.

پیش از این هم حسین فاضلی هریکندی رئیس دادگستری البرز گفته بود که انتقال زندان  قزلحصار در حال انجام است.

در همین راستا  در جریان سفر غلامعلی محمدی رییس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور در ۱۲ مهرماه سال جاری به استان آذربایجان شرقی، موضوع انتقال زندان میانه به خارج از شهر در دستور کار مسوولان قضایی نیز قرار گرفت. 

در راستای سفر  رئیس سازمان زندان‌ها به بوشهر نیز انتقال زندان مرکزی بوشهر به خارج از شهر در اولویت قرار گرفت و زمینی برای تحقق این مهم اختصاص یافت.

زندان اسلام‌آباد غرب هم با چیدمانی جدید پس از ۲۳ سال از کلنگ‌زنی به خارج از شهر منتقل شد. 

انتقال زندان مشگین‌شهر هم به خارج از شهر در سفر رئیس سازمان زندان‌ها به استان اردبیل مورد بررسی قرار گرفت.

محمد جباری دادستان عمومی و انقلاب مرکز کردستان هم اعلام کرد که  ضروری است مدیریت اداره کل راه و شهرسازی استان در اولین زمان ممکن نسبت به اختصاص زمین مناسب برای انتقال زندان بانه به خارج از شهر، همکاری لازم را انجام دهد.

رئیس سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور نیز در تیرماه سال جاری  بر انتقال زندان مرکزی کرمانشاه به خارج از فضای مسکونی شهر نیز تاکید کرد.

 براساس این گزارش، طبق گفته مسئولان مصوبه مولدسازی ظرفیت مناسبی است که با بهره گیری از این ظرفیت می‌شود زندان‌های داخل شهرها را که موجب آسیب برای شهروندان شده  به خارج از شهرها منتقل کرد  و تا الان تعداد قابل توجهی از زندان‌های درون شهرها به خارج شهرها منتقل شده است. سازمان زندان‌ها درصدد است  ظرفیت انتقال زندان‌ها را با ظرفیت مصوبه مولدسازی بیشتر کند تا بتواند در آینده نه چندان دور همه زندان‌های داخل شهر را که برای مردم تولید آسیب کرده به خارج از شهرها منتقل کند.