نقش اثرگذار خانواده در کنترل استرس کنکوری‌ها

ایسنا/چهارمحال و بختیاری یک روانشناس در چهارمحال و بختیاری گفت: نقش خانواده در کنترل استرس یا حتی بروز استرس بسیار مهم است، گاهی والدین با فشارهایی که به فرزندان وارد می‌کنند نه تنها کمکی به آن‌ها نمی‌شود بلکه جو را متشنج و ذهن آن‌ها را مخدوش می‌کنند.

پروین فرج‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: تعداد زیادی از خانواده‌ها درگیر ماراتنی به نام کنکور هستند، البته از دوران دبیرستان که امتحانات به صورت نهایی برگزار می‌شود و تاثیر سالانه معدل در کنکور افزایش می‌یابد شاید استرس دیگر تنها به دوران کنکور محدود نمی‌شود و به نوعی خانواده‌ها از دوران دبیرستان درگیر کنکور هستند، در حقیقت این مساله می‌تواند فرصتی برای کاهش استرس کنکور باشد.

وی افزود: البته امتحانات نهایی به منزله کنکور برای دانش‌آموزان به شمار می‌رود، اما یکی از مزایای آن این است که دانش‌آموز فرصت ترمیم نمره را دارد.

این روانشناس خانواده با بیان اینکه استرس جزءلاینفک فعالیت‌های افراد است، تصریح کرد: اگر افراد میزانی از استرس را برای فعالیت‌های مهم مخصوصاً درس خواندن و کنکور نداشته باشند، قطعاً آن‌گونه که باید تلاش نمی‌کنند، البته باید این را در نظر گرفت که استرس نباید از میزان واقعی خود بیشتر باشد و به حالتی برسد که فلج کننده یا حتی کاذب باشد.

فرج‌زاده ادامه داد: اینکه چرا استرس زیاد از حد مخرب و مضر می‌شود دلایلی را به همراه دارد، اینکه دانش‌آموزان ممکن است هدف و توقعات‌شان بیش از توان باشد، یعنی واقع بینانه اهداف‌شان را تعیین نکرده و توقعات بالاتر از توانمندی واقعی باشد که این مساله می‌تواند در تشدید استرس موثر باشد.

وی بیان کرد: برخی مواقع افراد شرایط کنکور را برای خود شبیه‌سازی نمی‌کنند، یعنی آنچه از کنکور در ذهن دارند فراتر از آن چیزی است که در واقعیت وجود دارد و این مساله به تنهایی می‌تواند استرس را افزایش دهد.

این روانشناس خانواده مقایسه خود با دیگران و تشدید حسادت و افکار منفی در فرد، خیال پردازی و فکر کردن بیش از حد به نتیجه کنکور، نداشتن زمان کافی برای مرور کردن یا وجود افکار و نشخوار فکری در فراموشی مطالب، وارد شدن فشارها از سوی والدین و اطرافیان به فرد را از جمله مسائل تشدیدکننده در بروز استرس بیان کرد.

وی تاکید کرد: اگر استرس بیش از حد باشد مانع از برنامه‌ریزی و شروع مطالعه مفید خواهد شد، یعنی گاهی استرس به اندازه‌ای شدید است که فرد را به حالت ناتوانی و بی انگیزگی می‌رساند، حتی اگر برنامه معقول و منطقی داشته باشد با وجود استرس امکان پیاده‌سازی آن وجود ندارد و به نوعی فرد را از برنامه‌ریزی درست باز می‌دارد.

فرج‌زاده بیان کرد: استرس بیش از حد عملکرد فرد را در آزمون کنکور تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب می‌شود فرد از نظر روحی و جسمی دچار آسیب شود، چه بسا استرس کنترل نشده تا مدت‌ها می‌تواند زندگی فرد را مختل کند و حتی موجب مواجه شدن فرد با اختلالات خلقی مداوم خواهد شد.

وی کنترل استرس کنکور با هدفگذاری دقیق، شناسایی نقاط ضعف و تمرکز بر آن‌ها برای اجرای درست برنامه‌ریزی، داشتن خواب خوب و تغذیه با کیفیت برای افزایش عملکرد را از جمله راهکارهای کنترل استرس برشمرد و گفت: در ابتدا باید ساعت خواب منظم باشد که توصیه می‌شود فرد تغذیه مناسب داشته باشد، از طرفی افکار منفی خود را کنترل کند، حتی شبیه‌سازی آزمون کنکور می‌تواند در کنترل استرس موثر باشد، شبیه‌سازی اصل پذیرفته شده‌ای است که باید فرد بتواند در ذهن خود انجام دهد.

فرج‌زاده با اشاره به اینکه فرد در برنامه‌ریزی‌های خود انعطاف داشته باشد چرا که این امر کنترل استرس را به همراه دارد، گفت: گاهی به دلایلی امکان دارد برنامه‌ریزی که صورت گرفته نتواند با آن برنامه پیش برود، یعنی خطای شناختی ایجاد می‌کند و موجب بی انگیزگی و تلاش نکردن فرد می‌شود.

وی توصیه کرد: افراد شب قبل از کنکور خوب استراحت کنند تا خستگی ذهنی و جسمی‌ خود را به جلسه کنکور انتقال ندهند، یعنی روز قبل از کنکور مطلب جدید خوانده نشود و تنها مرور بر خلاصه مطالب انجام شود، صبح زود از خواب بیدار شوند، صبحانه کامل میل کنند، حتی روز قبل تفریح کوتاه مدت را برای خود ترتیب دهند، از مراوده با افرادی که دارای انرژی منفی و تشدیدکننده استرس هستند پرهیز کنند، وسایل موردنیاز را آماده داشته باشند، شام سبک و مقوی میل کنند و زودتر به رختخواب بروند، خود را دست‌کم نگیرند و قدردان تلاش‌هایی که برای کنکور صورت گرفته باشند، همچنین ریلکسیشن می‌تواند در کنترل استرس به افراد کمک کند.

این روانشناس نقش خانواده را در کنترل استرس یا حتی بروز استرس بسیار مهم دانست و بیان کرد: والدین همواره نگران فرزندان خود هستند که این امری کاملا منطقی است، اما باید فرزند را درک کنند که در چه موقعیتی قرار دارد، گاهی با فشارهایی که به فرزند وارد می‌شود نه تنها کمکی به آن‌ها نمی‌کنند بلکه جو را متشنج و ذهن آن‌ها را مخدوش می‌کنند.

به گفته وی، والدین باید سعی کنند استرس خود را کنترل و توقعات را از فرزندان کاهش دهند، جوی حاکم از اعتماد، صمیمیت و آرامش در خانواده حاکم باشد تا بتوانند مشکلات را برطرف کنند، اگر جو صمیمی و همدلی وجود نداشته باشد نه تنها نمی‌توانند به فرزندان کمک کنند بلکه موجب تشدید استرس می‌شود، در حقیقت آنچه از والدین انتظار می‌رود این است استرس خود را کنترل و استرس را در قالب فشار و توقعات بیجا به فرزندان منتقل نکنند.