خودباوري دست آورد صنعت قطعه سازي است

گروه گفت و گو :"تکرار بکارید،عادت برداشت کنید.عادت بکارید،فرهنگ برداشت کنید."این عبارت افلاطون به گونه ای در صنعت قطعه سازی ما نهادینه شده است.در رسانه ها مدت مدیدی است که به نقل از دست اندرکاران حوزه صنعت تا سیاست لزوم برطرف شدن مشکلات صنعت قطعه سازی به تکرار گفته می شود اما چشم ها و گوشها عادت کرده اند و فرهنگی نامتعارف صنعتی را رقم زده است که شرایط تولید همین است که هست.سنت تکرار مشکلات صنعت قطعه سازی از بدهی خودروسازان تا بی مهری بانکها و تجمیع نامتعارف عوارض خاص ایران، تجدد هیچ آئین نامه و مصوبه ای را برنمی تابد و کم کم قطعه سازان به محاق می روند. اما چندي است كه تلاش انجمن قطعه سازان با حمايت و پشتيباني وزير صنايع و معادن نتايج دلگرم كننده اي را نويد مي دهد. امید است ماحصل آن برطرف شدن مشکلات ریزو درشت این بخش از اقتصاد باشد.

گفت و گويی را با محمد باقر رجال رئیس انجمن قطعه سازان را انجام داده ایم که اگر چه از قانون فریاد هميشگي جامعه قطعه سازی حکایت دارد اما امید داریم که گوش شنوائی پيدا شود و این صنعت را دریابد.

وضعيت فعلي صنعت قطعه سازان را تشريح و نقاط قوت و ضعف آن را تشريح كنيد؟

يكي از مزيت هاي نسبي موجود در صنعت كشور كه توانسته در طي يك دهه با اتكاء به امكانات خود به مرحله اي برسد كه از نظر دانش فني ، تكنولوژي و اشتغالزائي رتبه نخست را در ميان ساير صنايع كسب كند، صنعت قطعه سازي است.

روحيه خودباوري كه در حال حاضر در اين صنعت وجود دارد،يك شبه بدست نيامده است و بدون شك با ارزش ترين ثمره اين بخش از اقتصاد است و اميدواريم پايدار بماند.

صنعت نوپا و جوان قطعه سازي كشور از ابتدا با حمايت منطقي و حياتي خودروسازان با پيش پرداخت هاي سازنده،به شرايطي رسيد كه در حال حاضر جزو چهار كشور مطرح توليد كننده قطعه در اروپا مي باشد.به جرات مي توان ادعا كرد،در صورتي كه حمايت هاي معقول و معمول از اين صنعت صورت گيرد رقيب توانمندي براي تمامي قطعه سازان اروپائي باشيم.

عدم توانائي پرداخت بدهي خودروسازان و كم لطفي سيستم بانكي ،موانع سخت و غيرقابل تحملي برسر راه توليد ايجاد و تا آن حد اين صنعت را به چالش كشيده كه زنگهاي خطر براي اين صنعت نوپا به صدا درآمده است.

جای گله مندیست از زمانی که حساب ذخیره ارزی افتتاح شده ضوابط و شرايط به گونه ايست كه بخش ناچيزي از آن به بخش صنعت قطعه سازي اختصاص يافته است در حالي كه با تصويب اين قانون و تخصيص 50درصد آن به بخش خصوصي نويد بزرگي براي توسعه و رشد صنعت كشور بحساب مي آمد.

قطعه سازان در حال حاضر توان صادراتی خوبی دارند اما بواسطه نداشتن پشتوانه مالی جهت سرمايه گذاري در توسعه و نوسازي خطوط توليد جرات وارد شدن به بازارهای بین المللی را ندارند و بانک ها نیز در این راستا هیچ کمکی به صنعت قطعه سازی نمی کنند و تمامی تسهيلات صرف فعاليت هاي تجاري زود بازده و خدماتی می شود.

**دلایل توجیحی سرمایه گذاری در صنعت قطعه سازی چیست؟

این صنعت اگر چه مشکلات زیادی دارد، اما هم اکنون با توجه به در اختيار داشتن دانش فنی و توانائي توليد و برخورداري از مديريت روز و نيز ميزان اشتغال زائی بالا یکی از شاخص ترين رشته هاي صنعت ايران به شمار می رود که متاسفانه گاهي اوقات با بزرگ كردن برخي از مسائل حاشیه ای نظیر قضیه پژو 405تمام دستاوردهای ارزنده این صنعت زیر سئوال برده مي شود.البته بروز اشكال در يك قطعه يا مجموعه ،براي همه خودروسازان در همه جاي دنيا امري پذيرفتني است اما ما در ايران در بازيهاي تجاري و فتح بازار از اغراق گوئي ابائي نداريم و با طرح مشكل يك قطعه كه بالاخره هم اعلام نشد منبع تامين آن داخلي است يا خارجي تمامي تلاش و زحمات ارزشمند بزرگترين خودروساز خاورميانه را زير پا مي گذاريم.

**آیا وضعیت کلی صنعت هم همین طور است؟

شرایط و مقررات و آئين نامه ها در ایران با الگوی توسعه صنعتی كه اخيرا وزير صنايع و معادن نيز اركان آن را اعلام نمودند هماهنگي ندارد و وضعيت صنعت كشور به گونه اي است كه توليد كننده ايراني بجاي صرف وقت در توسعه و بهبود كيفي و كمي محصول مدام در گير يافتن راه فرار از بروكراسي و خلاصي از قوانين دست و پاگير هستند.اگر چه نسبت به يك دهه گذشته اين وضعيت بهبود يافته ،اما با توجه به الگوي توسعه و اهداف بلند مدت اقتصادي ،صنعت كشور همچنان پاي در بند كاغذ بازي و دخالتهاي غيرضروري بازدارنده و متاسفانه رو به رشد دولت در امر توليد و تجارت مي باشد.

يك توليد كننده خارجي وقتي مي خواهد مواد اوليه و يا ساير ملزومات توليد را از خارج كشورش وارد كند در كمترين زمان و با حداقل رفت و آمد و سند و مدرك و شايد در قالب زماني يك روزه انجام مي شود در حالي كه در اين جا صحبت از يك ماه و دو ماه است.

اين مساله علاوه بر مشكلات داخلي وجهه توليد كننده را در بازارهاي جهاني نيز خراب مي كند .هم چنين با توجه به توسعه صنعت قطعه سازي در كشور و اين كه بازار هر روز رقابتي تر مي شود اين گونه بروكراسي و صرف وقت كه هزينه زيادي را نيز در بردارد در افزايش قيمت تمام شده تاثير جدي دارد.قيمت تمام شده كالاهاي چيني كه اكثرا كيفيت بدي هم دارند بسيار پايين است به همين علت توليد كنندگان داخلي ما توان رقابت با چيني ها را ندارند لذا از هرگونه عاملي كه باعث افزايش قيمت تمام شده شود بايد احتراز نمود.

در بازار داخل،اين خودروسازان هستند كه به هنگام عقد قرارداد،درصد سود قطعه سازان را تعيين مي كنند.البته اين كار در همه جاي دنيا به همين نحو است با اين تفاوت كه در ايران آناليز قيمت ها به صورت واقعي انجام نمي شود وقطعه سازان براي كاهش قيمت مدام تحت فشار هستند.

**قطعه سازان در مباحثی نظیر تولید و تامین مواد هم مشکل دارند؟

قیمت محصولات قطعه سازان دو،سه سال گذشته هیچ تغییري نداشته، و این درحالی است که بهای مواد اولیه به شدت افزایش پیدا کرده است . متاسفانه در حال حاضر شرایط عمومی برای تولید خوب نیست .اين جريان سبب مي شود تا سرمايه گذاران جديد ريسك حضور در اين بخش را نپذيرند.لذا اگر به توليد كنندگان توجه فوري نشود به زودي شاهد اخباربدي از صنعت و توليد خواهيم بود.كمك به توليد قطعات خودرو مي تواند منجر به توسعه تمام بخش هاي صنعتي كشور شود.

با تمام اين مشكلات قطعه سازان پس از متجاوز از دو سال،هنوز قيمت خود را اضافه نكرده اند.مسلما اين وضع نمي تواند دوام داشته باشد و بزودي قطعه سازان با مشكل روبرو مي شوند.مشكل ديگر قيمت تمام شده،قيمت مواد اوليه داخلي است .برخي از شركت هاي توليد كننده ايراني،مواد اوليه مورد نياز قطعه سازان را با قيمت كمتر از فروش داخلي به خارج صادر مي كنند بعبارت ديگر صنعت گران ما مواد اوليه ساخت كشور خودمان را گران تر از مصرف كننده خارجي "مثلا چين"مي خرند.

به طور مثال فولاد مبارکه ورق ها را با تخفيف به خارج صادر مي كند در حالي كه براي قطعه سازان اين ورق با قيمت مصوب تامين مي شود.

این فرایند سبب می شود تا قیمت تمام شده کالاهای تولید داخل افزایش یابد . اگر قرار باشد که دولت يارانه اي به تولید دهد باید آن را به سمت مواد اولیه سوق دهد كه البته اين سياست مي تواند منجر به ايجاد بازار رقابتي شود.

**رقیب خارجی شما در صنعت قطعه سازی کدام کشور است؟

صنعت قطعه سازی ما در جايگاهي قرار گرفته كه در كشورهاي همسايه رقيب عمده اي ندارد و تنها از تركيه در بعضي از بازارها به عنوان رقيب قطعه سازان ايراني نام برده مي شود.بايد توجه داشت كه در آنجا خط توليد راه اندازي كرده و محصولاتش را كه تماما بوسيله نيروهاي فني و كارشناس هاي خارجي توليد مي شوند به داخل و خارج كشور مي فروشند .ولي در ايران خودروسازان با كمك قطعه سازان ايراني توليد دارند.در واقع عمق ساخت داخل در كشور ما قابل مقايسه با تركيه نيست.

مايه افتخار است كه قطعه سازان ايراني به گونه اي عمل كرده اند كه امروزه شركت هاي خارجي از آنها براي همكاري مشترك دعوت مي كنند و اين بدان معني است كه قطعه سازان ايراني داراي پتانسيل ورود به بازارهاي جهاني مي باشند.

نا گفته نماند كه در صنعت قطعه سازی هنوز ضعف های بسیاری داریم ولی مزیت های این بخش به حدی است که مدیريت كشور باید توجه ویژه ای به قطعه سازی داشته باشند.

براي مثال تعدادي از قطعه سازان ما توانسته اند در صد ضایعات خود را به حد استاندارد جهاني برسانند ولي در اغلب واحدها با مقياس جهاني فاصله داريم كه اينهم با برنامه هايي كه در دست اجرا است رفع شدني است.

واحدهای تحقیقاتی باید در تمام کارخانه ها راه اندازی شود . در این رابطه مسولیت صنعتی کشور باید به قطعه سازان کمک کنند چراکه راه اندازی این واحدها هزینه های بسیاری دارد که بدون حمایت های دولت برای قطعه سازان امكان پذيرنیست .

برای تحقیقات باید زمان و سرمایه زیادی صرف شود . تحقیقات و فعالیت های R&D به صبر و سرمایه زیادی نیاز دارد . خوشبختانه جامعه قطعه سازی ما این کار را شروع کرده و تا حدودی هم موفق بوده است .

**شما بارها تکرار کردید که دولت باید حمایت کند و بارها شنیده ایم که مسئولان دم از حمایت می زنند.پس مشکل کجاست که وضعیت قطعه سازی به این شکل درآمده است؟

ما در انجمن هميشه معتقد بوده ايم كه دور از هياهو ،به طور معمول و عادي درد دلهايمان را به گوش مسئولان برسانيم.هميشه اميدوار بوده و هستيم و براي طرح مطالبات حقه خود هيچ گاه ترديد نكرده ايم.حتي در زماني كه بحث واردات خودرو به نظر ما زود هنگام و بدون برنامه بود انجمن انتقادات و پشنهادات خود را به طور معقول مطرح و تصميم گيران كشور هم بطور منطقي در جهت حفظ و تقويت اين صنعت پذيرفتند و نتيجه هم چنين سرمايه عظيمي است كه بوجود آمده است.

همانطور كه اشاره شد قطعه سازي تنها صنعتي است كه در دو ،سه سال گذشته افزايش قيمت نداشته و اين امر موجب فشار شديد بر اين صنعت شده است و قطعه سازان در حال حاضر ضرردهي هستند و اگر اين روند ادامه پيدا كند با بحران شديد مواجه مي شويم.

توجه دولت محترم به اين درخواستها و بخصوص فعاليتهاي پي گير آقاي دكتر طهماسبي وزير صنايع و معادن و حمايت ايشان از ساخت داخل و بخصوص تاييداتي كه از جايگاه و نيز روند روبه رشد اين صنعت از طرف مقام محترم رياست جمهوري شده .اخيرا وزير صنايع موفق شدند تسهيلاتي را جهت تزريق به واحدهاي قطعه سازي فراهم كنند كه كمكي هرچند ناكافي ولي بسياري ضروري و نوش داروئي كاملا بجا و بموقع است كه اميدوارم با ادامه اين توجه و افزايش اين تسهيلات مالي شاهد توسعه و رشد چشمگيري كه بواقع اين صنعت لياقت آنرا دارد،باشيم.

**آیا قطعه سازان به فکر صاردات هستند؟

بله _اما تصور مي كنم براي آن كه بدرستي به اين مورد بسيار مهم بپردازيم و حق مطلب را در حد توان ادا كنيم بهتر است اين مورد را به فرصتي ديگر موكول كنيم.