راز عقب نشینی چین در 1+5

رضا غبیشاوی

چین در نشست اخیر گروه 1+5 که روز شنبه گذشته در محل دفتر اتحادیه اروپا در نیویورک برگزار شد، در کمترین سطح ممکن مشارکت کرد تا پیام قدیمی را به شکل شفاف تر خطاب به آمریکا ارسال کند.

فرستاده روسیه پس از این نشست گفت که قرار بود در این نشست متن پیش نویس قطعنامه جدیدی در شورای امنیت برای اعمال مجازات های بیشتر علیه ایران تهیه شود اما چنین نشد.

احتمالا این ناکامی به دلیل مشارکت سطح پائین چین است چرا که به گفته منابع دیپلماتیک، فرستاده پکن به نشست 1+5 اختیار تصمیم گیری نداشت.

نشست اخیر 1+5 نخستین نشست این گروه در سال جدید میلادی و پس از پایان ضرب الاجل اعلامی از سوی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به ایران بود.

اوباما پیش از این به ایران فرصت داده بود تا پایان سال 2009 به پیشنهاد ارائه شده از سوی 1+5 درباره مبادله اورانیوم و تامین سوخت راکتور تحقیقاتی تهران پاسخ دهد.

چین به این نشست 1+5 یکی از دیپلمات های مستقر در نمایندگی خود در سازمان ملل متحد در نیویورک را به نشست 1+5 فرستاد. این درحالی است که دیگر شرکت کنندگان در سطح مدیران سیاسی در وزارتخانه های خارجه بودند.

این برای نخستین باری است که چین در نشست های 1+5 در سطحی پایین تر از سایر شرکت کنندگان حضور می یابد.

البته چین پس از آن از زبان نماینده خود در سازمان ملل متحد تاکید کرد که هم اکنون زمان مناسبی برای گسترش مجازات ها علیه ایران نیست.

حال این سوال مطرح می شود چرا پکن در مقطع کنونی برخلاف توافق ها و همراهی های گذشته بار دست به عقب نشینی بزرگی می زند و دیگر اعضای 5+1 را به موضع گیری وادار می کند.

انگلا مرکل صداعظم آلمان در دیدار روز دوشنبه گذشته خود با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل تاکید کرد آلمان حتی خارج از چارچوب شورای امنیت نیز حاضر به پیگیری اعمال مجازات های جدید علیه ایران است.

چرا پکن در این مقطع از فعالیت 1+5 اقدام به عقب نشینی و تضعیف روند تصمیم گیری این مجموعه می کند. به ویژه که از نظر بسیاری تاکنون ایران برنده ماراتن نفس گیر هسته ای بوده است چرا که عملا قدرت های جهانی به رغم تمامی ادعاهای خود نتوانسته اند مانع از روند فعالیت های هسته ای ایران شوند و در واقع با ابهامات بسیاری در واکنش به ایران روبه رو بوده و اینجاست که اعضای 1+5 نیازمند به نمایش گذاشتن اتحاد و همبستگی میان خود هستند.

پاسخ رفتار جدید چین را باید در باج خواهی کلان پکن از واشنگتن جستجو کرد. باج خواهی از نوع عقب نشینی اوباما از سپر موشکی آمریکا در اروپای شرقی. به هر حال چین نیز در روابط خود با آمریکا با مشکلات و گره های بزرگی روبه روست.

تایوان و همکاری های نظامی واشنگتن و تایپه را شاید بتوان یکی از مهمترین گره های روابط دو کشور آمریکا و چین دانست. بی شک چین در برهه کنونی که آمریکا بیش از هر زمان دیگری نیازمند اتحاد و هم پیمانی با اعضای 5+1 است ، زمان را برای باج گیری های کلان از آمریکا مناسب می داند. اما آیا آمریکا به چنین باج دهی کلانی تن خواهد داد یا خیر؟

به طور قطع پاسخ این سوال حداکثر تا یک ماه آینده مشخص خواهد شد. اما آمریکا متوجه است در صورتی که نتواند نظر چینی ها را برای افزایش تحریم های ایران جلب نکند به طور طبیعی با از هم پاشیدگی گروه 5+1 نیز روبه رو خواهد شد و این وضعیت ، راه را برای ادامه مسیر روسیه نیز سخت تر خواهد کرد و در این شرایط قطعا شرایط برای آمریکا بسیار سخت تر خواهد شد.