کرمی که پوست راجوان نگه می‌دارد

قرار گرفتن در معرض تابش پرتوهای فرابنفش موجود در نور خورشید یکی از مهم‌ترین عوامل پیری پوست به شمار می‌رود. گسترش فعالیت‌های صنعتی و تخریب لایه ازن در قرن‌های اخیر نیز به شدت به این اثرات مخرب دامن‌زده است. اما چگونه می‌توان به بهترین شکل ممکن از پوست حافظت کرد؟ به نظر محققان استفاده از یک سپر حافظتی 3.4 میلیارد ساله می‌تواند بهترین گزینه باشد.

به گزارش نیوساینتیست، سیانوباکترها یا جلبک‌های سبز‌آبی درحال حاضر بهترین گزینه برای استخراج مواد ضدآفتاب طبیعی به شمار می‌روند . این باکتری‌ها قدمتی 3.4 میلیارد ساله دارند و زمانی روی زمین زندگی را آغاز کرده‌اند که خبری از محافظ اکسیژنی زمین نبوده است. آنها برای فتوسنتز به نور آفتاب نیاز داشته‌اند و همزمان می‌بایست از ژنوم خود در برابر اثر مخرب پرتوهای فرابنفش محافظت می‌کردند.

مسئولیت ساخت این مواد حفاظتی به عهده مجموعه‌ای از ژن‌های باکتری و آنزیم‌هایی است که توسط باکتری ساخته می‌شوند و به تازگی کشف شده‌اند. یکی از این مولکول‌های کوچک ضدآفتاب مایکوسپورین و دیگری «اسیدآمینه شبه‌مایکوسپورین» است که به اختصار «ام.ای.ای» نامیده می‌شود. هر دو ماده با جذب این پرتوها اثر مخرب پرتوهای فرابنفش را به حداقل می‌رسانند.

دو تن از محققان دانشکده پزشکی هاروارد در بوستون به تازگی موفق شده‌اند ژن‌ها و آنزیم‌های درگیر در تولید این دو ماده را کشف و استخراج کنند.

کاوش ژنتیکی
محققان با بررسی ژنوم این باکتری گروهی از ژن‌ها را مسئول تولید مواد ضدآفتاب زیستی پیش‌بینی کردند و برای بررسی صحت این فرضیه این بخش از ژنوم Anabaena variabilis -یکی از گونه‌های سیانوباکتر- را به باکتری اشریشیاکولای که به شکل طبیعی از چنین سپر حفاظتی محروم است انتقال دادند. پس از مدتی این باکتری می‌توانست مایکوسپورین تولید کند.

علاوه بر این چهار آنزیم که مسئولیت تولید «ام.ای.ای» را به عهده داشتند، کشف شدند. ساختار این ماده از بخش‌هایی غیرآلی تشکیل‌شده که با پیوندهایی به آمینواسید میانی متصل شده‌اند. این پیوندها هستند که طول‌موج دریافتی و قدرت جذب پرتو فرابنفش توسط «ام.ای.ای» را تعیین می‌کنند.

چندین ترکیب ضدآفتاب دیگر مستقیما از جلبک‌ها استخراج می‌شوند تا در صنایع آرایشی‌بهداشتی مورد استفاده قرار گیرند. بعضی از آنها به تازگی وارد این صنعت شده‌اند اما این اولین‌بارست که باکتری‌ها و مهندسی زیستی در تولید ضدآفتاب‌ها مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

هنوز تولید انبوه این ماده و استفاده از آن در تولید ضدآفتاب‌ها آغاز نشده است. ترکیبات زیستی دیگر نیز اغلب به تازگی به این صنعت راه یافته اند. به همین دلیل محققان نمی‌دانند این مواد می‌توانند با ضدآفتاب‌های سنتتیک برابری کنند یا نه! با این حال خواص شیمیایی این مواد و جذب فوق‌العاده‌ پرتوهای مخرب توسط آنها بسیار امیدوارکننده است.